Βαλκυρία, του Ρίχαρντ Βάγκνερ στο Αρχαίο Θέατρο Μεγαλόπολης

Ο Θέμελης Γλυνάτσης, γνωστός για τις επιτυχημένες παραστάσεις λυρικού θεάτρου στη Λυρική Σκηνή και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, παρουσιάζει την πρώτη πράξη της Βαλκυρίας του Ρίχαρντ Βάγκνερ, στις 3 και 4 Αυγούστου στις 21:30 στο Αρχαίο Θέατρο Μεγαλόπολης, στο πλαίσιο του προγράμματος 2021 του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Η πρώτη πράξη της Βαλκυρίας, που θεωρείται από τα σημαντικότερα και δημοφιλέστερα έργα του λυρικού θεάτρου, παρουσιάζεται για πρώτη φορά σε αρχαίο θέατρο από τρεις από τους πιο ταλαντούχους λυρικούς τραγουδιστές της νέας γενιάς. Το έργο συνδυάζει μια διεισδυτική και ιδιαιτέρως συναισθηματική ματιά πάνω στον ηρωισμό, τον έρωτα και την επανάσταση, αλλά και τη βία της οικογένειας, με μια συναρπαστική ιστορία από τη Σκανδιναβική μυθολογία.

Ο πυρήνας της παράστασης είναι η εξουσία: η οικογενειακή εξουσία, η εξουσία της τοξικής αρρενωπότητας που υποκρύπτει μια βαθιά ανικανότητα, η εξουσία του θεού που έχει ενδυθεί τη μηδενιστική επιθυμία για καταστροφή των πάντων. Και στον αντίποδα, υπάρχει φυσικά η ανάγκη της εξέγερσης, που επινοεί την παράνομη ερωτική ορμή ως εργαλείο εκπλήρωσης της εξέγερσης αυτής. Ο τρίτος άξονας είναι η φύση, η οποία καταστρέφεται μεν από την βούληση για δύναμη, αλλά συνάμα καταφέρνει να εμφανίζεται ως τοπίο ομορφιάς και αγνότητας, αλλά δυστυχώς, μόνο στο επίπεδο της μνήμης.

Η παράσταση εγκλείει τους χαρακτήρες μέσα σε ένα ασφυκτικό δωμάτιο, και σαν βασανιστικό ψυχογραφικό πείραμα, παρατηρεί τις τέσσερις αυτές φιγούρες, η καθεμία πλασμένη από διαφορετικό υλικό, να αγνοούν η μια την άλλη, να επικοινωνούν, ή να βουλιάζουν στο αβυσσαλέο κενό του εαυτού τους. Η Βαλκυρία δεν είναι τίποτα άλλο από ένα οικογενειακό δράμα, προπομπός του Ίψεν και του Φρόιντ, όπου καταγράφεται η υπόγεια βία η οποία δεσμεύει και πυροδοτεί τους χαρακτήρες. Με τη χρήση του live film και του animation, η παράσταση δημιουργεί παράλληλα σύμπαντα φαντασίας και αίσθησης, με στόχο τη δημιουργία ενός ψηφιδωτού εμπειριών, επιθυμιών και ιδεολογιών που μάχονται η μια την άλλη και προετοιμάζουν την ολοκληρωτική καταστροφή.

Η παρουσίαση της πρώτης πράξης της Βαλκυρίας σε ένα αρχαίο θέατρο είναι τόλμημα, αλλά ταυτόχρονα είναι και ο τόπος απ’ όπου η αισθητική και φιλοσοφική πορεία του «έργου τέχνης του μέλλοντος» γεννήθηκε στον συνθέτη. Η πολυπρισματικότητα του αρχαίου θεάτρου, η πολιτική και μεταφυσική του διάσταση, αλλά και η επαφή του με τη φύση είναι βασικοί άξονες της δραματουργίας του Βάγκνερ. Κατά μια έννοια, η παρουσίαση της Βαλκυρίας σε ένα αρχαίο θέατρο είναι ενός είδους επιστροφή στην πηγήτης έμπνευσης. Όμως, αυτή η επιστροφή δεν είναι αβίαστη, αλλά επιφορτισμένη με τις πολιτισμικές αναπαραστάσεις της αρχαιότητας, με την σύνδεση του έργου του Βάγκνερ με τον απολυταρχισμό, και στη περίπτωση της Μεγαλόπολης, με την τιτάνια εικόνα του εργοστασίου του λιγνίτη να προβάλει μέσα από την φύση της Αρκαδίας.

Το θέατρο της Μεγαλόπολης ήταν το μεγαλύτερο θέατρο της αρχαιότητας. Χτισμένο λίγο μετά το 370 π.Χ. από τον Πολύκλειτο σε μια κατάφυτη πλαγιά της Αρκαδίας, κοντά στον Αλφειό ποταμό, είχε χωρητικότητα 18.000 θεατές. Ήταν καλλιτεχνικό και κέντρο της Αρκαδίας κατά τον 3ο αιώνα π.Χ.