Ένα φεστιβάλ χορού για την υπέρβαση

Με μάσκες. Με θερμομέτρηση. Με τήρηση αποστάσεων. Με κενές ενδιάμεσες θέσεις. Και από την Κυριακή με το scanning του qrcode για το πιστοποιητικό εμβολιασμού. Αλλά, παρόλα αυτά, μαζί. Ένα ακόμα πανδημικό καλοκαίρι στην Καλαμάτα δεν στάθηκε ικανό να εμποδίσει την διοργάνωση του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού της πόλης, επιβεβαιώνοντας πως το «μαζί» είναι ένα αδιαπραγμάτευτο ιδανικό του πολιτισμού. Και πως εξακολουθεί να είναι κατορθωτό έστω και υπό προϋποθέσεις.

Από την περασμένη Παρασκευή – οπότε και ξεκίνησε η 27η διοργάνωση υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Λίντας Καπετανέα – εξέπεμψαν πολλά και δυνατά σήματα του μαζί, αναγκάζοντας (μ’ έναν τρόπο) τους θεατές του να μνημονεύσουν τη δυνατότητα της τέχνης να δημιουργεί την ομάδα, να την υμνεί και να μεγαλώνει τη χωρητικότητα της για όλους, όλες και όλα.

Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, Λίντα Καπετανέα. credit: Ελίνα Γιουνανλή.

Αυτή η αίσθηση τονώθηκε καθοριστικά στην πρεμιέρα του φεστιβάλ που, για πρώτη φορά στην ιστορία του, άνοιξε και προς τους καλλιτέχνες με αναπηρία. Η σταθερή επιλογή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση σε ζητήματα συμπεριληπτικότητας και η πολύχρονη δράση της ως μέλος του δικτύου Europe Beyond Access τροφοδότησε τη φετινή διοργάνωση της Καλαμάτας με τα «Μixed Doubles», τέσσερα συμπεριληπτικά ντουέτα που, χωρίς καμία επιτήδευση, καθήλωσαν με την πίστη τους στο ανθρώπινο σώμα, όποια κι αν είναι η μορφή ή η δυνατότητα του. Καλώντας πρακτικά την υπόλοιπη κοινωνία να δει αυτά τα σώματα να δημιουργούν, να ιδρώνουν, ν’ αναβλύζουν δύναμη κι άλλο τόσο ποίηση. Και τελικά να διεκδικούν το χώρο τους, θαρραλέα κι ισότιμα, στο, συχνά εχθρικό, «έξω».

© Albert Vidal / Vèrtex Comunicació

Έλληνες όσο και ξένοι καλλιτέχνες οργάνωσαν, μέσα από σύντομα χορογραφικά επεισόδια, μια ωδή στο σώμα που αντέχει. Η Ειρήνη Κουρούβανη και η Βιβή Χριστοδουλοπούλου στο «Re-call» ήταν ό,τι πιο ενδεικτικό αυτής της προσπάθειας. Μη επαγγελματίες περφόμερ που ξεκίνησαν από τα εργαστήρια της Στέγης αλλά με την ψυχή του καλλιτέχνη και με την καθοδήγηση της χορογράφου Βενετσιάνας Καλαμπαλίκη απέδωσαν γλαφυρά τον κοινό τόπο μεταξύ του χορού και της αναπηρίας ως μια διαρκή υπέρβαση.

Η Ειρήνη Κουρούβανη και η Βιβή Χριστοδουλοπούλου άνοιξαν τα «Mixed Doubles» με το «Re-call». © Albert Vidal / Vèrtex Comunicació

H Ολλανδή Annemieke Mooij χόρεψε σε δύο διαφορετικές χορογραφίες – αρχικά στο «Concerned» της Faizah Grootens μαζί με τον Aumeriv Aude και στη συνέχεια στο «Feeling good» του Diego Torteli μαζί τον Christian Cucco – λυρικά διερωτώμενη για το που αρχίζει και που τελειώνει το σώμα αλλά και για την ολοκλήρωση του ατόμου μέσα από την σύνδεση του με τον άλλο.

H σούπερ σταρ από την Σουηδία Madeleine Månsson επιβεβαίωσε τη φήμη της. © Albert Vidal / Vèrtex Comunicació

Εκείνη, όμως, που ανάγκασε όλους όσοι κάθονταν στην πλατεία να δουν τη λειτουργία του αμαξιδίου ως μια δυνατότητα κι όχι ως εμπόδιο ήταν η Madeleine Månsson. Η αυτοπεποίθηση της Σουηδής χορεύτριας στο ντουέτο με την Αnna Boraw Pico πάνω στη χορογραφία της Roser Lopez Espinoza «Fine Lines» ήταν πρωτόγνωρη· όχι μόνο με καλλιτεχνικούς όρους, αλλά κυρίως με ανθρώπινους.

Η εμφάνιση των δύο γυναικών στη σκηνή ήταν η επαλήθευση των ανεξάντλητων τρόπων συμπόρευσης ανάμεσα σε ανθρώπους που μοιάζουν διαφορετικοί, ήταν ένα δυναμικό παιχνίδι αλληλεγγύης και πάνω απ’ όλα μια αποθέωση της ανάγκης να είναι πάντα κάποιος εκεί για εμάς, κάποιος που θα μας κρατήσει για να μην πέσουμε.

Το Κάστρο της Καλαμάτας παραδομένο στην εντυπωσιακή περφόρμανς των Compagnie XY. © Albert Vidal / Vèrtex Comunicació

Η πρεμιέρα των «Mixed Doubles» έμοιαζε να εμψύχωσε και να υπογράμμισε τις προθέσεις του πρώτου τριημέρου του Φεστιβάλ. Εκεί όπου η συμβίωση, η συλλογικότητα και η υπέρβαση ήταν τα μεγάλα ζητούμενα.

Το βράδυ του Σαββάτου, το Κάστρο της Καλαμάτας θα γέμιζε από ένα έκθαμβο κοινό που παραδινόταν στην ακροβατική μαγεία της Compagnie XY· της 19μελούς ομάδας που συνεργάζονταν με τον Rachid Ouramdane στο «Mobius»: Μια αδιάληπτη δόμηση και αποδόμηση από ανθρώπινα σώματα τοποθετημένα κατακόρυφα το ένα πάνω στο άλλο, που άλλοτε ψήλωναν όσο τα δέντρα του Κάστρου κι άλλοτε γκρεμίζονταν αθόρυβα στο έδαφος, κόβοντας – κάθε φορά – την ανάσα.

Ο Adi Boutrous από το Ισραήλ. © Albert Vidal / Vèrtex Comunicació

Νωρίτερα την ίδια μέρα, μια μικρότερη εκδοχή της συλλογικής προσπάθειας φωτιζόταν από τον Adi Boutrous. O Ισραηλινός χορευτής και χορογράφος, αγαπημένος του Φεστιβάλ της Αβινιόν, έχτισε μια τρυφερή συνέχεια μεταξύ τεσσάρων ανδρικών σωμάτων που δρούσαν αδιάσπαστα, κάνοντας νύξεις για την φιλία, τον ερωτισμό, την συμπόνια, την κατανόηση μεταξύ των ανδρών. Την ονόμασε «One more thing».

Οι Far from the Norm, η ομάδα του Botis Seva σε μια δυναμική χορογραφία πάνω στις αρχές του χιπ χοπ. © Albert Vidal / Vèrtex Comunicació

Η ατμόσφαιρα των ομάδων χορού του δρόμου εισέβαλε στο Μέγαρο Χορού της Καλαμάτας το βράδυ της Κυριακής χάρη στον Botis Seva. O Βρετανός του χιπ χοπ με την ομάδα των Far from the Norm δημιούργησε ένα υποβλητικό και συχνά παράξενο αστικό τοπίο για να χωρέσει μια, εκρηκτικής ενέργειας, παράσταση ως σχόλιο στην αδυναμία του καλλιτέχνη να σκοτώσει το παιδί μέσα του.

Μοναδική παραφωνία στην ακολουθία όλων αυτών των παραστάσεων που συνομιλούσαν θαυμάσια μεταξύ τους, σαν να οδηγούσε η μία στην άλλη, ήταν το σόλο της Maria Fonseca. Η, εξωτικής ομορφιάς, Πορτογαλίδα, παρά την ευρηματική και πληθωρική κινησιολογία της, παρέδωσε μια αδύναμη δραματουργία στο «Den.tro», όπου επιχείρησε να σχολιάσει το σώμα ως αφετηρία της ανθρωπότητας και του πλανήτη. Ίσως, την προσπάθεια της να αποδυνάμωσε και η παρουσίαση της με φυσικό φως στην σκηνή του Κάστρου.

Η Πορτογαλίδα Maria Fonseca στη σκηνή του Κάστρου. © Albert Vidal / Vèrtex Comunicació

Την ίδια ώρα, λίγο πριν δύσει ο ήλιος δηλαδή, στα ‘διαλείμματα’ των ‘οργανωμένων’ παραστάσεων η κεντρική πλατεία της πόλης γέμιζε από κόσμο. Ακόμα και για τους αδιάφορους περαστικούς, μια στάση μπροστά στη σκηνή της Αριστομένους θεωρούνταν επιβεβλημένη, αναγνωρίζοντας τον χορό ως οργανικό κομμάτι της φιλοσοφίας της Καλαμάτας.

Πνευματώδης περφόρμανς από τον Jos Baker στην πλατεία της Καλαμάτας. © Albert Vidal / Vèrtex Comunicació

Η φετινή διοργάνωση άνοιξε με την παρουσία και του υφυπουργού Σύγχρονου Πολιτισμού Νικόλα Γιατρομανωλάκη που παρακολούθησε όλο το πρόγραμμα του φεστιβάλ των δύο πρώτων ημερών, με κορύφωση ένα γεύμα προς τιμήν του το οποίο παρέθεσε ο δήμαρχος της Καλαμάτας Θανάσης Βασιλόπουλος.

Το 27ο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας έχει ακόμα έξι μέρες ζωής για να ολοκληρωθεί το βράδυ της 25ης Ιουλίου. Mέχρι και την Παρασκευή, ο προγραμματισμός εστιάζει στην ελληνική χορευτική δημιουργία της νεότερης γενιάς ενώ το επόμενο τριήμερο επιφυλάσσει πέντε ακόμα παραγωγές μεγάλης κλίμακας. Από αυτές διακρίνεται η παραγωγή της Στέγης «Stones and Bones» με την υπογραφή των Rootless Root που θα παρουσιαστεί στο Κάστρο και η QDance Company του Qudus Onikeku που αναδεικνύει την σύγχρονη δυτικοαφρικανική χορευτική κουλτούρα.

Η φετινή είναι η δεύτερη χρονιά που το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας διοργανώνεται βάσει των υγειονομικών πρωτοκόλλων της πανδημίας. Ωστόσο, πέρυσι ήταν η μοναδική διοργάνωση πανευρωπαϊκά που επιβίωσε του covid, παρουσιάζοντας σχεδόν όλες τις προγραμματισμένες παραστάσεις της. Δηλαδή, το φεστιβάλ αγαπά την υπέρβαση, με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο.