ΟΗΕ και IPCC: Αναπόφευκτες οι συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη – Η τελευταία ευκαιρία για αλλαγή

Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) δημοσίευσε τη Δευτέρα μια έκθεση ορόσημο, την πιο ολοκληρωμένη αξιολόγηση που έχει γίνει μέχρι σήμερα, λιγότερο από τρεις μήνες πριν από τις ζωτικής σημασίας συνομιλίες του ΟΗΕ που θα καθορίσουν τη μελλοντική πορεία της ζωής στη Γη.

Οι υπεύθυνοι για την χάραξη της πολιτικής έχουν ήδη συγκεντρώσει τα ευρήματα, που οριστικοποιήθηκαν το βράδυ του Σαββάτου και αποτέλεσαν αντικείμενο έντονης διαδικτυακής συζήτησης, περίπου δύο εβδομάδων, από ειδικούς σε όλο τον κόσμο και αντιπροσωπεύουν οκτώ χρόνια μελέτης κορυφαίων επιστημόνων.

Ο Doug Parr, διευθυντής πολιτικής στην Greenpeace Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να λάβουν υπόψη σοβαρά τις προειδοποιήσεις. «Πρακτικά, χρηματοδοτούμενα και παραδοτέα σχέδια (από τις κυβερνήσεις) για να μας κρατήσουν κάτω από τα υποτιθέμενα ασφαλή όρια της υπερθέρμανσης είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Η επείγουσα δράση για το περιβάλλον είχε χρειαστεί πριν από δεκαετίες – τώρα σχεδόν δεν προλαβαίνουμε. Η Βρετανική Κυβέρνηση έχει τεράστια ευθύνη, ως επικεφαλής των συνεδριάσεων του ΟΗΕ για το περιβάλλον, να διασφαλίσει ότι οι παγκόσμιοι ηγέτες θα υπογράψουν πολιτικές που όχι μόνο θα βάλουν φρένο στην κλιματική κρίση, αλλά θα την ανατρέψουν κιόλας».

Η IPCC, αποτελούμενη από εκατοντάδες κορυφαίους κλιματικούς επιστήμονες στον κόσμο, δημοσιεύει ολοκληρωμένες αξιολογήσεις περίπου κάθε επτά χρόνια, με αυτήν την έκθεση να είναι η έκτη από το 1988. Ωστόσο, αυτή ήταν διαφορετική. Οι προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι η δεκαετία του 2020 είναι μια κρίσιμη δεκαετία, κατά την οποία οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να μειωθούν στο μισό, προκειμένου να περιοριστεί η θέρμανση στους 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, που καθορίστηκε από προηγούμενες εκθέσεις του IPCC ως το όριο ασφάλειας και ο χαμηλότερος από τους δύο στόχους στη συμφωνία του Παρισιού το 2015.

Ο Μάικλ Μαν, διακεκριμένος καθηγητής ατμοσφαιρικής επιστήμης στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, είπε ότι αυτή θα είναι η τελευταία αξιολόγηση IPCC που μπορεί να κάνει πραγματική διαφορά στους όρους πολιτικής, προτού ξεπεράσουμε το όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου και τις φιλοδοξίες της συμφωνίας του Παρισιού.

«Η κλιματική αλλαγή προκαλεί πλέον ακραία καιρικά φαινόμενα όπως είδαμε αυτό το καλοκαίρι. Ξηρασίες, καύσωνες, πυρκαγιές, πλημμύρες, υπερκαταιγίδες», είπε. «Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν είναι πλέον υποβόσκουσες. Τις βλέπουμε να πρωταγωνιστούν σε πραγματικό χρόνο, με τη μορφή αυτών των πρωτοφανών ακραίων καιρικών καταστροφών».

Τους τελευταίους μήνες υπήρξαν πυρκαγιές στις ΗΠΑ, καύσωνες στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη και καταστροφικές πλημμύρες στην Κίνα και την Ευρώπη. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι αυτό μπορεί να γίνει ο κανόνας, εκτός εάν μπορεί να μπει φρένο στην καταστροφή του κλίματος.

Ο Σάιμον Λιούις , καθηγητής επιστήμης της παγκόσμιας αλλαγής στο University College του Λονδίνου, δήλωσε: «Οι παρατηρήσεις αυτό το καλοκαίρι δείχνουν ότι ορισμένες επιπτώσεις (που προβλέπονταν σε προηγούμενες εκτιμήσεις της IPCC) φαίνονται υποτιμημένες, αλλά δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν η καταστροφή του φετινού καλοκαιριού θα είναι το νέο φυσιολογικό, χωρίς να έχουμε δεδομένα κάποιων ετών. Αλλά αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι εάν οι εκπομπές συνεχίσουν να αυξάνονται, τότε θα υπάρξουν όλο και πιο σοβαρές κλιματικές επιπτώσεις».

Προειδοποίησε ακόμα, πως οι συνέπειες θα είναι σοβαρές. «Αυτό που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι ότι όλοι ζούμε σε μέρη που έχουν δημιουργηθεί για δεκαετίες και αιώνες για να ανταπεξέλθουν καλά σε ένα δεδομένο κλίμα. Το ειλικρινά, πραγματικά τρομακτικό με την κλιματική κρίση είναι ότι κάθε επίτευγμα κάθε ανθρώπινης κοινωνίας στη Γη συνέβη σε ένα κλίμα που δεν υπάρχει πια», είπε. «Η πίεση ασκείται στους παγκόσμιους ηγέτες να συμφωνήσουν τόσο σε λεπτομερή όσο και σε εφικτά σχέδια για τη μείωση των εκπομπών και σε σχέδια προσαρμογής στις κλιματικές επιπτώσεις, όταν συναντηθούν στη Γλασκώβη τον Νοέμβριο.»

Οι φετινές παρατηρήσεις του καιρού δεν περιλαμβάνονται στην έκθεση της IPCC, η οποία βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα που δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά πριν από το έτος έκδοσης της, και από την τελευταία ολοκληρωμένη έκθεση το 2013. Ο Μαν δήλωσε: «Αυτό είναι ένας ακόμη περιορισμός. Οι εκθέσεις της IPCC φαίνεται να παίζουν πάντα κυνηγητό με αυτά που βλέπουμε επί τόπου. Η δική μας μελέτη υποδηλώνει ότι τα μοντέλα τα οποία προκύπτουν  δεν αποτυπώνουν αρκετά τους μηχανισμούς που είναι σημαντικοί εδώ».

«Οι ακραίες καιρικές συνθήκες φέτος έδειξαν επίσης πόσο ζωτικής σημασίας είναι οι χώρες και οι κοινότητες σε όλο τον κόσμο να λάβουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις που καλπάζουν», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Μπετς, καθηγητής κλιματικών επιπτώσεων στο Πανεπιστήμιο Exeter και επικεφαλής της έρευνας για τις κλιματικές επιπτώσεις στο Met Office. «Τώρα πρέπει να ζήσουμε με τις συνέπειες όσων έχουμε ήδη κάνει στο κλίμα. Είμαστε απελπιστικά απροετοίμαστοι για να αντιμετωπίσουμε τα όλο και πιο έντονα ακραία καιρικά φαινόμενα, παρόλο που αυτά τα είχε προβλέψει η επιστήμη εδώ και δεκαετίες».

Παράλληλα με αυτήν την προσπάθεια, θα πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές πολύ πιο γρήγορα, πρόσθεσε. «Πρέπει να λάβουμε επειγόντως μέτρα για τη μείωση των εκπομπών, αν θέλουμε να σταματήσουμε την ραγδαία επιδείνωση. Όσο περισσότερο χρόνο χρειάζεται για να επιτευχθεί αυτή η αύξηση (στη συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα), τόσο μεγαλύτερη είναι η σοβαρότητα της κλιματικής αλλαγής στην οποία θα είμαστε κολλημένοι».

Ο Αλόκ Σάρμα, ο υπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου που θα προεδρεύσει στις συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα Cop26, που θα διεξαχθούν στη Γλασκώβη τον Νοέμβριο, δήλωσε το Σάββατο: «Αυτή θα είναι η πιο σοβαρή προειδοποίηση μέχρι τώρα, πως η ανθρώπινη συμπεριφορά επιταχύνει ανησυχητικά την υπερθέρμανση του πλανήτη. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε δύο χρόνια, πέντε χρόνια, 10 χρόνια – αυτή είναι η στιγμή. [Οι συνέπειες της αποτυχίας θα ήταν] καταστροφικές – δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλη λέξη για αυτό».

Σύμφωνα με την έκθεση που δόθηκε στην δημοσιότητα, η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη μπορεί να φτάσει το όριο του +1,5 βαθμού Κελσίου γύρω στο 2030, δέκα χρόνια νωρίτερα από τις εκτιμήσεις, απειλώντας με νέες πρωτοφανείς καταστροφές την ανθρωπότητα, που ήδη πλήττεται από διαδοχικούς καύσωνες και πλημμύρες.

Κύματα ακραίου καύσωνα, που έπλητταν παλιότερα μία φορά κάθε 50 χρόνια, αναμένεται τώρα να συμβαίνουν μία φορά τη δεκαετία λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας, ενώ οι νεροποντές και οι ξηρασίες έχουν ήδη γίνει συχνότερες.

Ήδη τα επίπεδα των αερίων, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, είναι αρκετά υψηλά στην ατμόσφαιρα ώστε να θεωρείται σίγουρο πως θα προκαλέσουν διαταραχές στο κλίμα για δεκαετίες, αν όχι για αιώνες. Αυτές οι προειδοποιήσεις είναι αυτή τη φορά πιο σοβαρές από ποτέ, με τους επιστήμονες να κρούουν όλα τα καμπανάκια κινδύνου και να μιλούν για δολοφονική αδιαφορία όσων συνεχίζουν να μην παίρνουν σοβαρά την κλιματική αλλαγή, που κάθε χρόνο δείχνει το πιο σκληρό της πρόσωπο.

«Κρύος ιδρώτας θα πρέπει να λούσει όποιον διαβάζει την έκθεση αυτή. Δείχνει πού βρισκόμαστε και πού πηγαίνουμε με την κλιματική αλλαγή: βρισκόμαστε μέσα σε μια τρύπα, την οποία εξακολουθούμε να σκάβουμε», σχολίασε ο κλιματολόγος Ντέιβ Ριέι καλώντας όλους τους πολίτες να πάρουν στα σοβαρά την κατάσταση, η οποία πρέπει πάση θυσία να σταθεροποιηθεί.