30 χρόνια χωρίς τον Αλέκο Σακελλάριο

Την απιστία («Ούτε Γάτα Ούτε Ζημιά», «Ο Φίλος μου ο Λευτεράκης») και τη ζήλια του συζύγου («Τα Κίτρινα Γάντια»), την τσιγγουνιά («Ένα Βότσαλο στη Λίμνη») και τη φιλαργυρία («Θα σε Κάνω Βασίλισσα»), τη μεγαλομανία («Θανασάκης ο Πολιτευόμενος») και την ψωροπερηφάνια («Καλώς Ήρθε το Δολάριο»), το πάθος της χαρτοπαιξίας («Ο Ηλίας του 16ου») κ.ο.κ.

Τη μετανάστευση για την εξασφάλιση των προς το ζην («Το Κλωτσοσκούφι», «Καπετάν Φάντης Μπαστούνης»), την ανεργία και την υπαμοιβή των νέων («Αλίμονο στους Νέους», «Σάντα Τσικίτα»), το αίσθημα αδικίας των εργατών από τον εργοδότη τους («Η Κόρη μου η Σοσιαλίστρια»), το πρόβλημα της ανύπαντρης αδερφής («Δεσποινίς Ετών 39», «Ο Ρωμιός Έχει Φιλότιμο»), τον θεσμό της προίκας («Ο Φανούρης και το Σόι του»), τη διαχείριση της ασθένειας του αδελφικού φίλου («Λατέρνα, Φτώχεια και Γαρύφαλλο»), τις επιπτώσεις της χηρείας στη ζωή του πολύτεκνου («Ο Στρίγκλος που Έγινε Αρνάκι») και του άτεκνου άντρα («Καπετάν Φάντης Μπαστούνης»), καθώς και της πλούσιας σαραντάρας γυναίκας («Μια Τρελή… Τρελή… Σαραντάρα», «Ζητείται Επειγόντως Γαμπρός»), τον υπερσυντηρητισμό των γονέων και την εισβολή του αμερικανικού τρόπου ζωής («Η Θεία από το Σικάγο»), την κακή ανατροφή των πλουσιοκόριτσων και τον έρωτα των μαθητριών για τον καθηγητή τους («Το Ξύλο Βγήκε απ’ τον Παράδεισο»), το έθιμο της βεντέτας («Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες»), τον κομπογιαννιτισμό στην πόλη («Η Καφετζού») και την επαρχία («Η Κυρά μας η Μαμμή») και τη διαφθορά των υπουργικών αυλοκολάκων («Ένας Ήρωας με Παντόφλες», «Υπάρχει και Φιλότιμο»).

Άλλοι χαρακτήρες του ήταν άδολοι, με αγνά συναισθήματα. Πρωταγωνιστές σε ρομαντικές ιστορίες με ανατροπές στην πλοκή αλλά ευτυχές ή γλυκόπικρο φινάλε. Ποιος δεν δάκρυσε βλέποντας την Αλίκη να παραγγέλνει στον παντοπώλη τρόφιμα για τα μικρά αδερφάκια της ή τη Μάρω Κοντού να πέφτει στην αγκαλιά του Ανδρέα Ντούζου τη βραδιά της Ανάστασης; Στη θέση του από μηχανής θεού, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ πληροφορεί τη «Μοντέρνα Σταχτοπούτα» για το ύψος του νέου μισθού της και ο Δημήτρης Χορν τούς «Νέους» για την απόφασή του να στηρίξει οικονομικά σαν πατέρας τον γάμο τους.

Αλέκος Σακελλάριος, Αλίκη Βουγιουκλάκη

Οι περισσότερες ταινίες βασίστηκαν σε θεατρικά έργα που είχαν ανέβει με επιτυχία στην αθηναϊκή σκηνή και έφεραν συνήθως την υπογραφή και του στενού του συνεργάτη και φίλου Χρήστου Γιαννακόπουλου: «Οι Γερμανοί Ξανάρχονται», «Ένα Βότσαλο στη Λίμνη», «Σάντα Τσικίτα», «Θανασάκης ο Πολιτευόμενος», «Δεσποινίς Ετών 39», «Ούτε Γάτα Ούτε Ζημιά», «Ο Φανούρης και το Σόι του», «Δελησταύρου και Υιός», «Ένας Ήρωας με Παντούφλες», «Ο Ηλίας του 16ου», «Το Ξύλο Βγήκε απ’ τον Παράδεισο», «Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες», «Τα Κίτρινα Γάντια», «Χαμένα Όνειρα», «Αλίμονο στους Νέους», «Ο Φίλος μου ο Λευτεράκης», «Χτυποκάρδια στο Θρανίο», «Θα σε Κάνω Βασίλισσα», «Υπάρχει και Φιλότιμο», «Η Κόρη μου η Σοσιαλίστρια», «Καλώς Ήρθε το Δολάριο», «Ο Στρίγγλος που Έγινε Αρνάκι», «Μια Τρελή… Τρελή… Σαραντάρα» κ.ά.

Ο Αλέκος Σακελλάριος εμφανίζεται ως κομπάρσος στην ταινία «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια»

Χωρίς να απουσιάζουν και τα πρωτότυπα κινηματογραφικά σενάρια: «Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο», «Η Καφετζού», «Λατέρνα Φτώχεια και Γαρύφαλλο», «Η Θεία απ’ το Σικάγο», «Η Κυρά μας η Μαμμή», «Το Κλωτσοσκούφι», «Η Αλίκη στο Ναυτικό», «Όταν Λείπει η Γάτα!», «Το Δόλωμα», «Μοντέρνα Σταχτοπούτα», «Διπλοπενιές», «Καπετάν Φάντης Μπαστούνης», «Η Θεία μου η Χίπισσα», «Η Κόμισσα της Κέρκυρας», «Η Ρένα είναι Οφσάιντ» κ.ά.

Τα μεγαλύτερα αστέρια του ελληνικού κινηματογράφου γύρισαν μαζί του μερικές από τις ωραιότερες ταινίες τους. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη («Το Ξύλο Βγήκε απ’ τον Παράδεισο», «Η Αλίκη στο Ναυτικό», «Χτυποκάρδια στο Θρανίο», «Η Σωφερίνα», «Το Δόλωμα», «Μοντέρνα Σταχτοπούτα», «Η Κόρη μου η Σοσιαλίστρια»), η Τζένη Καρέζη («Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο», «Λατέρνα, Φτώχεια και Γαρύφαλλο», «Η Νύφη το ’σκασε»), η Ρένα Βλαχοπούλου («Όταν Λείπει η Γάτα!», «Η Θεία μου η Χίπισσα», «Ζητείται Επειγόντως Γαμπρός», «Η Κόμισσα της Κέρκυρας», «Η Ρένα είναι Οφσάιντ»), ο Βασίλης Λογοθετίδης («Οι Γερμανοί Ξανάρχονται», «Ένα Βότσαλο στη Λίμνη», «Σάντα Τσικίτα», «Δεσποινίς Ετών 39», «Ούτε Γάτα Ούτε Ζημιά», «Δελησταύρου και Υιός», «Ένας Ήρωας με Παντούφλες»), η Γεωργία Βασιλειάδου («Η Καφετζού», «Η Θεία απ’ το Σικάγο», «Η Κυρά μας η Μαμμή»), ο Λάμπρος Κωνσταντάρας («Υπάρχει και Φιλότιμο», «Ο Στρίγκλος που Έγινε Αρνάκι», «Ο Ρωμιός Έχει Φιλότιμο», «Καπετάν Φάντης Μπαστούνης»), ο Κώστας Χατζηχρήστος («Ο Ηλίας του 16ου», «Ο Θύμιος τα ’κανε Θάλασσα», «Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες»), ο Ντίνος Ηλιόπουλος («Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες», «Ο Φίλος μου ο Λευτεράκης») κ.ά.

Τα θεατρικά έργα «Θανασάκης ο Πολιτευόμενος» και «Ένα Βότσαλο στη Λίμνη» είχαν τιμηθεί από την Πανελλήνια Ένωση Ελεύθερου Θεάτρου με το Έπαθλο Γρηγορίου Ξενόπουλου (έπαθλο για το καλύτερο έργο της θεατρικής περιόδου, που απονεμήθηκε μόνο δύο φορές – και τις δύο σε έργα του Σακελλάριου).

Το «Ξύλο Βγήκε από τον Παράδεισο» ήταν μία από τις τρεις ταινίες που κέρδισαν το Βραβείο Καλύτερων Ταινιών Παραγωγής 1955-1960 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 1960 (το πρώτο στην ιστορία – ονομαζόταν τότε «Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου»). Η ίδια ταινία είχε κερδίσει και τιμητική διάκριση στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Εδιμβούργου.

Βέβαια, δεν ήταν τα βραβεία που έκαναν σπουδαίο τον Σακελλάριο. Αλλά η λατρεία του κόσμου για το έργο του, η οποία διατηρήθηκε ανέπαφη μεταξύ δύο αιώνων, του 20ού και του 21ου. Από τον κινηματογράφο στην τηλεόραση και το διαδίκτυο, οι ταινίες του εξακολουθούν να προβάλλονται ασταμάτητα, μαγεύοντας γενιές…

Στη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου, ο Σακελλάριος είχε κατακτήσει ουκ ολίγες φορές την κορυφή στην κατάταξη των ταινιών της κινηματογραφικής σεζόν με βάση τα εισιτήρια που έκοψαν. Την πρώτη θέση («Η Θεία απ’ το Σικάγο», «Το Ξύλο Βγήκε απ’ τον Παράδεισο», «Η Αλίκη στο Ναυτικό», «Η Κόρη μου η Σοσιαλίστρια») ή τη δεύτερη («Εκείνες που δεν Πρέπει ν’ Αγαπούν», «Ένα Βότσαλο στη Λίμνη», «Σάντα Τσικίτα», «Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο», «Καφετζού», «Χτυποκάρδια στο Θρανίο», «Το Δόλωμα»). Με την τηλεόραση προσέθεσε μία επιπλέον νίκη στο ενεργητικό του. Καθώς από τους τηλεοπτικούς δέκτες κατάφερε να κερδίσει την αγάπη των Ελλήνων και για τα φιλμ που δεν είχαν δει κάποτε στις κινηματογραφικές αίθουσες οι γονείς των γονιών τους…

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πασίγνωστες σήμερα ταινίες «Θανασάκης ο Πολιτευόμενος», «Δεσποινίς Ετών 39», «Η Κυρά μας η Μαμμή», «Τα Κίτρινα Γάντια», «Αλίμονο στους Νέους» και «Όταν Λείπει η Γάτα!» δεν ξεπέρασαν τα 40 χιλιάδες εισιτήρια όταν προβλήθηκαν πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη (τα «Κίτρινα Γάντια» ούτε καν τα 30 χιλιάδες). Ανακαλύφθηκαν δεκαετίες αργότερα από τη μικρή, καταδεικνύοντας ότι το έργο του Σακελλάριου εκτιμήθηκε και συν τω χρόνω από τους Έλληνες τηλεθεατές. Στο συμπέρασμα αυτό συνηγορούν και τα περιορισμένα εισιτήρια πρώτης προβολής σε ταινίες-αριστουργήματα, όπως ο «Ηλίας του 16ου» (λιγότερα από 80 χιλιάδες), το «Ούτε Γάτα Ούτε Ζημιά» (λιγότερα από 70 χιλιάδες) και οι «Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες» (λιγότερα από 60 χιλιάδες). Οι οποίες πλέον αποτελούν εγγύηση υψηλής τηλεθέασης για οποιονδήποτε τηλεοπτικό σταθμό επιλέξει να τις προβάλει…

Ένα πλούσιο κωμικό έργο στο οποίο, όσο κι αν ψάξει κάποιος, δεν θα βρει καμία βωμολοχία, καμία χυδαιότητα, από αυτές που κατέκλυσαν τις σύγχρονες επιθεωρήσεις και έγιναν τροπάριο στα χείλη των τηλεοπτικών λαϊκιστών. «Το χυδαίο το βάφτισαν “αστείο”» είχε πει ο ίδιος στην τελευταία του συνέντευξη, τότε που το κακό ήταν ακόμα στα σπάργανά του…

Τέλος, ειδική μνεία πρέπει να γίνει στο στιχουργικό ταλέντο του Σακελλάριου. Δικοί του είναι οι στίχοι στα υπέροχα τραγούδια που ακούμε στις ταινίες του. Σε μελωδίες του Μάνου Χατζιδάκι («Γαρύφαλλο στο Αυτί», «Είμαι Άντρας και το Κέφι μου θα Κάνω», «Τα Δυο Χείλια σου Είναι Μέλι», «Φιρί Φιρί το Πας», «Αχ, Βρε Παλιομισοφόρια», «Φούστα Κλαρωτή», «Τα Νιάτα τ’ Αφιλότιμα», «Έχω Ένα Μυστικό», «Το Γκρίζο Γατί», «Το Κλωτσοσκούφι», «Σπουργιτάκι μου», «Τράβα Μπρος», «Ο Γαϊδαράκος», «Ο Γλάρος», «Ας Είν’ Καλά το Γινάτι σου», «Πες μου μια Λέξη», «Ο Αμαξάς», «Σ’ Αγαπώ», «Χτυποκάρδια», «Τα Νιάτα», «Ο Χορός της Αλίκης»), του Μίμη Πλέσσα («Το Σαραβαλάκι μου», «Μακριά σου Έναν Χρόνο»,  «Έχω Δικαίωμα κι Εγώ», «Αυτό Το Καλοκαίρι», «Στη Φτωχιά μας την Αυλή»), του Γιάννη Σπανού («Θέλω τα Ώπα μου», «Στον Ουρανό Είναι Ένα Αστέρι», «Τη Βραδιά μου Απόψε», «Φρερ Ζακ», «Έναν Αητό Αγάπησα»), του Σταύρου Ξαρχάκου («Υπομονή», «Γύρνα με στα Περασμένα»), του Γιώργου Κατσαρού («Στο Μικρό το Ταβερνάκι», «Άνθρωπε, Φιλοσόφησε», «Ήρθες», «Κέρκυρα-Κέρκυρα», «Το Πετεινάρι»), του Κώστα Καπνίση («Άσ’ το το Χεράκι σου», «Μου Αρέσουνε τα Αγόρια», «Να ΄ρθεις στη Σιγαλιά», «Στο Λιμάνι το Μικρό»), του Γιώργου Μουζάκη («Άσε τα Χέρια σου στα Δυο μου Χέρια», «Σ’ Αγαπώ σ’ Όλες τις Γλώσσες», «Ας Πάει και το Παλιάμπελο»), του Μιχάλη Σουγιούλ («Ασ’ τα τα Μαλλάκια σου», «Άλα!», «Άρχισαν τα Όργανα»), του Γιώργου Ζαμπέτα («Σήκω Χόρεψε Συρτάκι», «Δημήτρη μου, Δημήτρη μου», «Είναι το Στρώμα μου Μονό», «Η Κυριακή», «Το Περιστέρι», «Το Χαμόγελο»), του Γεράσιμου Λαβράνου («Το Φεγγαράκι», «Το Τιμόνι», «Χάλι Γκάλι») και του Τάκη Μωράκη («Θα σου Δώσω Πασαπόρτι»).

Την υπογραφή του φέρουν οι στίχοι και στα κλασικά τραγούδια «Θα σε Πάρω να Φύγουμε» του Γιάννη Σπάρτακου, «Ένα Βράδυ που ’βρεχε» του Νίκου Γούναρη, «Θα Ξανάρθεις» του Κώστα Γιαννίδη, «Το Τραμ το Τελευταίο» και «Βρε, πώς Μπατιρίσαμε» του Μιχάλη Σουγιούλ και «Το Μονοπάτι» του Γιώργου Μουζάκη.

Από τα 1.500 τραγούδια που έγραψε συνολικά στην καριέρα του, εκείνος ξεχώριζε την «Υπομονή» του Σταύρου Ξαρχάκου. Οι στίχοι της ηχούν σήμερα τόσο επίκαιροι…

Γειτονιά, ο δρόμος σου στενός.
Παγωνιά και γκρίζος ουρανός.
Μαύρη ζωή, βράδυ πρωί.
Για συντροφιά μια συννεφιά.
Υπομονή, υπομονή, υπομονή…

Κάντε υπομονή
κι ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός.
Κάντε υπομονή.
Μια λεμονιά ανθίζει στη γειτονιά.