Μέγαρο Μουσικής: Αποχαιρετά τον σπουδαίο Μίκη Θεοδωράκη (βίντεο)

Με βαθιά συγκίνηση το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών αποχαιρετά τον σπουδαίο έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, τον οποίο εδώ και χρόνια τιμά και αναδεικνύει το σύνολο της δημιουργίας του με παραγγελίες, αφιερώματα και επετειακές συναυλίες. Οι ιδέες και το έργο του περνούν πλέον στις μεγάλες σελίδες της ιστορίας μας, και ο ίδιος παραμένει ζωντανός στη συλλογική μας μνήμη.

Η σημαία στην είσοδο του Μεγάρου, που θα κυματίζει μεσίστια κατά τη διάρκεια του τριήμερου εθνικού πένθους για τον μεγάλο δημιουργό, συμβολίζει την ιδιαίτερη σχέση του μεγάλου δημιουργού με έναν από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς φορείς του τόπου μας: ο Μίκης Θεοδωράκης είχε επιλέξει το Μέγαρο και τη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη» το Συλλόγου Οι φίλοι της μουσικής  για να τους εμπιστευτεί το μουσικό του αρχείο, για να παρουσιάσει σε παγκόσμια πρεμιέρα έργα του, όπως, μεταξύ άλλων, οι όπερες «Αντιγόνη» (1999) και «Λυσιστράτη» (2002) καθώς και το νεανικό του έργο «Η Αποκάλυψη (Ωδή στον Μπετόβεν)» (2018) που ερμήνευσαν Οι Μουσικοί της Καμεράτας-Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής υπό τον Γιώργο Πέτρου, αλλά και για να ξαναφέρει στη μνήμη μας θρυλικές παραστάσεις όπως η «Όμορφη πόλη» (Ιανουάριος 2020), στην πρεμιέρα της οποίας ο συνθέτης είχε κάνει την τελευταία του δημόσια εμφάνιση.

Ξεχωριστή στιγμή στην ιστορία του ΜΜΑ υπήρξε η φετινή διοργάνωση της έκθεσης «Ο γαλαξίας μου: Μίκης Θεοδωράκης» από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού με τη συνεργασία του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών που συνεχίζεται έως τις 30 Οκτωβρίου και επιχειρεί να φωτίσει τις διαφορετικές πλευρές της μουσικής και πολιτικής του παρακαταθήκης του Θεοδωράκη.

Στο βίντεο που ακολουθεί, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου και σκηνοθέτησε ο Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, οι επιμελήτριες της έκθεσης «Ο γαλαξίας μου: Μίκης Θεοδωράκης» Στεφανία Μεράκου, μουσικολόγος-διευθύντρια της Μουσικής Βιβλιοθήκης, Βάλια Βράκα, μουσικολόγος-υπεύθυνη Αρχείου Ελληνικής Μουσικής της Βιβλιοθήκης, και Ερατώ Κουτσουδάκη, αρχιτέκτων-μουσειολόγος, μας ξεναγούν στην μεγάλη έκθεση στους χώρους του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

Για πρώτη φορά τα πρωτότυπα ντοκουμέντα του αρχείου του, που περιγράφουν έναν αιώνα ιστορίας, πλαισιώνονται από σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό, καταδεικνύοντας έτσι τον όγκο και την ποικιλομορφία της προσωπικότητας και του έργου του μεγάλου Έλληνα. Κατάμεστος ήταν επίσης ο Κήπος του Μεγάρου στη συναυλία-αφιέρωμα που έγινε φέτος στις 20 Ιουλίου, παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη για τα 96α γενέθλια του συνθέτη, στην οποία παρουσιάστηκαν σπάνια συμφωνικά έργα του από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, τη μεσόφωνο Μαίρη-Έλεν Νέζη και τον βαθύφωνο Τάσο Αποστόλου υπό τον μαέστρο Νίκο Χαλιάσα.

«Ο Μίκης θα παραμείνει στην καρδιά μας ως ο συνθέτης όλων των Ελλήνων, ένας μεγάλος Έλληνας, και το Μέγαρο θα συνεχίσει να τον τιμά, όπως έχει και ο ίδιος τιμήσει την Ελλάδα. Το Μέγαρο θα είναι πάντα ο φυσικός χώρος για την φιλοξενία των έργων και της μουσικής του κληρονομιάς, ανοιχτό σε όλους τους Έλληνες, όπως ο ίδιος επιθυμούσε».

Μίκης Θεοδωράκης

«Με μεγάλη συγκίνηση αποχαιρετούμε τον Μίκη Θεοδωράκη, τον οικουμενικό δημιουργό, τον σπουδαίο Έλληνα. Ρηξικέλευθος μουσικός, παθιασμένος με την ελληνική ψυχή και γλώσσα, αναμετρήθηκε με όλες τις μουσικές φόρμες έχοντας λαϊκή απήχηση και διεθνή αναγνώριση.

Ο Μίκης ήταν από τη φύση προικισμένος με σπάνιο μουσικό ταλέντο. Μια καριέρα στο διεθνές μουσικό στερέωμα ήταν γι’ αυτόν σχεδόν προδιαγεγραμμένη. Κι όμως, για τον ίδιο αυτό δεν ήταν διόλου αρκετό: η μουσική ήταν για τον Μίκη η ίδια η ανάσα του, και ζούσε την κάθε νότα έτσι όπως βίωνε την κάθε στιγμή: με πάθος και αίμα. Πραγματικά, αν θέλει κανείς να νιώσει τον Μίκη, δεν έχει παρά να ακούσει με προσοχή το «Άξιον εστί» και το “Canto General”, τον “Οιδίποδα Τύραννο”, την “Μήδεια” και την “Αντιγόνη”, τον “Επιτάφιο” και το “Μαουτχάουζεν”, τα “Επιφάνεια–Αβέρωφ”, τις “Αρκαδίες” και το “Πνευματικό εμβατήριο”, τις συμφωνίες, τα μεγάλα χορωδιακά έργα, τη μουσική δωματίου και τα αθάνατα τραγούδια του.

Μια ολόκληρη ζωή γεμάτη αγώνες, θυσίες και όνειρα βρίσκεται αποτυπωμένη στο πεντάγραμμο με την ακρίβεια και τη ζωντάνια ενός χρονικού αξεδιάλυτα συνυφασμένου με τους πόθους και τα πάθη της Ρωμιοσύνης. Γι’ αυτό και το τεράστιο έργο που μας αφήνει είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή μουσική παρακαταθήκη: είναι η ίδια η ψυχή του, η ψυχή μας». 

Μια ξεχωριστή σχέση συνδέει τον Μ. Θεοδωράκη με το Μέγαρο από το 1997, όταν ο μεγάλος συνθέτης δώρισε το πολύτιμο μουσικό και προσωπικό του Αρχείο στον τότε Πρόεδρο του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής Χρήστο Λαμπράκη. Το Αρχείο Μίκη Θεοδωράκη φυλάσσεται έκτοτε στη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής που στεγάζεται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Αποτελείται από 100.000 και πλέον φύλλα και περιλαμβάνει χειρόγραφες παρτιτούρες, πρωτότυπα κείμενα, προγράμματα, αποκόμματα Τύπου, φωτογραφίες, οπτικοακουστικό υλικό, κάδρα, έντυπα, αφίσες, μετάλλια και άλλο ποικίλο υλικό. Τα χειρόγραφα του αρχείου έχουν ψηφιοποιηθεί και είναι ελεύθερα διαθέσιμα μέσω του διαδικτύου. Το πολύπλευρο περιεχόμενο του Αρχείου, τόσο σε είδος υλικού όσο και σε κατηγορίες περιεχομένου, προσελκύει καθημερινά πλήθος επισκεπτών και μάλιστα όχι μόνο επιστήμονες αλλά και φοιτητές, δημοσιογράφους και το ευρύ κοινό.

Η τελευταία εκδήλωση για τον συνθέτη που φιλοξενήθηκε – και μάλιστα φιλοξενείται ακόμη –  στο Μέγαρο, είναι η έκθεση «Ο γαλαξίας μου: Μίκης Θεοδωράκης».

Άνοιξε τις πόρτες της αυτό το καλοκαίρι, με αφορμή τα γενέθλιά του, ως μια γιορτή για τα 96 χρόνια της δραστήριας και δημιουργικής ζωής του, από σήμερα όμως μοιραία σηματοδοτεί το πέρασμά του στην αιωνιότητα…

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και τον Σύλλογο Οι Φίλοι της Μουσικής, που από το 1997 διαθέτει και αξιοποιεί το πλήρες αρχείο του Μίκη Θεοδωράκη, οργανώνουν μια έκθεση που φωτίζει τις πολλές και διαφορετικές πλευρές της μουσικής και πολιτικής παρακαταθήκης του μεγάλου Έλληνα. Για πρώτη φορά, τα πρωτότυπα ντοκουμέντα του Αρχείου Μίκη Θεοδωράκη, που περιγράφουν έναν αιώνα ιστορίας, πλαισιώνονται από σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό, αναδεικνύοντας τον όγκο και την ποικιλομορφία της προσωπικότητας και του έργου του συνθέτη.

Η σημαντική πρωτιά της έκθεσης αυτής είναι ότι για πρώτη φορά εκτίθενται τα πρωτότυπα ντοκουμέντα του Αρχείου Μίκη Θεοδωράκη, με τα οποία οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή, να μάθουν την ιστορία που κρύβεται πίσω από το καθένα και να ανακαλύψουν κρυμμένους ιστορικούς θησαυρούς. Η έκθεση προσφέρεται με ελεύθερη είσοδο, καθώς στόχο έχει να αποτελέσει πηγή γνώσης, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας για όλους. Στους χώρους της τηρούνται όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα ασφάλειας και προστασίας, όπως αυτά ορίζονται από τις αρμόδιες κρατικές υγειονομικές αρχές, η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική, ενώ η επίσκεψη γίνεται μόνο κατόπιν ηλεκτρονικής κράτησης θέσης και διαρκεί 45 λεπτά.