Μαίρη Σέλλεϋ: Νέο ρεκόρ σε δημοπρασία για την πρωτοπόρο συγγραφέα

Η Μαίρη Σέλλεϋ ήταν μόλις 18 χρονών όταν σκαρφίστηκε την ιστορία ενός «χλωμού φοιτητή των ανίερων τεχνών» και το «αποκρουστικό φάντασμα ανθρώπου» που δημιούργησε. Τώρα μια πρώτη έκδοση του εμβληματικού μυθιστορήματος γοτθικού τρόμου, «Φρανκεστάιν ή ο Σύγχρονος Προμηθέας», έκανε παγκόσμιο ρεκόρ για την υψηλότερη τιμή που δόθηκε ποτέ για εκδιδόμενο έργο γραμμένο από γυναίκα. Με τη σπάνια αυτή έκδοση να πουλιέται σε δημοπρασία για το ποσό των 1,170,000 δολαρίων.

Η συγκεκριμένη πρώτη έκδοση αποτελούσε ένα από τα 500 αντίτυπα του μυθιστορήματος που τυπώθηκαν το 1818, και το πρώτο που βγήκε σε δημοπρασία από το 1985. Ο οίκος Christie’s, ο οποίος το περιέγραψε ως «εξαιρετικά σπάνιο», αρχικά είχε εκτιμήσει ότι η τιμή πώλησης θα κυμαινόταν ανάμεσα στα 200,000 και τα 300,000 δολάρια. Τώρα δηλώνουν ότι, κατά τη διάρκεια της δημοπρασίας όπου συμμετείχαν πλειοδότες από όλο τον κόσμο, έγινε καινούριο παγκόσμιο ρεκόρ για εκδιδόμενο έργο γραμμένο από γυναίκα.

Το προηγούμενο ρεκόρ κρατούσε μια πρώτη έκδοση της «Έμμα» της Τζέιν Όστεν, του 1816, η οποία πουλήθηκε από τον οίκο Bonhams το 2018 για 150,000 λίρες. Ένα αντίγραφο των «Ιστοριών του Μπιντλ του Βάρδου» της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, που πουλήθηκε από τον Sotheby’s τον Νοέμβριο του 2007 για το ποσό των 1.95 εκ., λιρών ήταν χειρόγραφο και εικονογραφημένο και όχι τυπωμένο.

«Η πρώτη έκδοση, με την αρχική της βιβλιοδεσία, είναι υπερβολικά εύθραυστη καi εξαιρετικά σπάνια, επομένως ένα αντίγραφο σαν αυτό, ιδιαίτερα ένα σε καλή κατάσταση, αποτελεί θησαυρό για τους συλλέκτες. Γενικά είναι μια πολύ ισχυρή αγορά και παρατηρούμε αυξημένη ζήτηση για σπάνια δείγματα υψηλούς λογοτεχνίας». 

Η Μαίρη Σέλλεϋ, κόρη του φιλοσόφου Ουίλιαμ Γκόντγουιν και της φεμινίστριας Μαίρη Γουόλστονκραφτ, συνέλαβε τον Φρανκεστάιν το καλοκαίρι του 1816, ενώ διέμενε στη Λίμνη της Γενεύης με το σύζυγό της Πέρσι Σέλλεϋ και τον Λόρδο Βύρωνα.

Η παρέα διάβαζε μια γαλλική μετάφραση γερμανικών ιστοριών φαντασμάτων και ο Λόρδος Βύρωνας τους προκάλεσε να γράψουν μια δική τους. Η Σέλλεϋ έγραψε στον πρόλογο μιας έκδοσης του 1831 ότι «υπήρξα αποφασισμένη να σκεφτώ μια ιστορία αντάξια των ιστοριών που οδήγησαν στη συγκεκριμένη αποστολή. Μια που θα μιλούσε για τους φόβους της φύσης μας, και θα ξυπνούσε τρόμους γεμάτους έξαψη. Μια που θα έκανε τον αναγνώστη να φοβάται να κοιτάξει γύρω του, που θα πάγωνε το αίμα και θα αύξανε τους χτύπους της καρδιάς».

Είχε ένα «δριμύ νοητικό όραμα» ενώσω προσπαθούσε να κοιμηθεί, του «χλωμού φοιτητή των ανίερων τεχνών να γονατίζει δίπλα από το πράγμα που είχε συναρμολογήσει», του «αποκρουστικού φαντάσματος ενός ανθρώπου ξαπλωμένου, ο οποίος, χάρη στη λειτουργία μιας ισχυρής μηχανής, δείχνει σημάδια ζωής και κουνιέται με μια ανήσυχη κίνηση».

Η ιστορία της για το πως ο Victor Frankenstein δημιουργεί ένα ον από μέλη σώματος και το φέρνει στη ζωή, θα εκδοθεί ανώνυμα την 1η Ιανουαρίου του 1818, σε πεντακόσια αντίτυπα από τον εκδοτικό οίκο Lackington, Hughes, Harding, Mavor & Jones. Το μυθιστόρημα αρχικά είχε απορριφθεί από τον εκδότη Τζον Μάρεϊ, όταν ο Πέρσι Σέλλεϋ το παρουσίασε ως δικό του έργο.

Οι Lackington’s, οι οποίοι εμπορεύονταν κυρίως φθηνά βιβλία, έδωσαν στη Μαίρη Σέλλεϋ το ένα τρίτο από τα καθαρά έσοδα, γράφει η Μιράντα Σέιμουρ στη βιογραφία της για τη συγγραφέα. «Αυτές δεν ήταν καλές εποχές για αμφιλεγόμενα έργα και ο κατασκευαστής ενός πλάσματος από ανθρώπινα μέλη χωρίς θεϊκή βοήθεια αποτελούσε αμφιλεγόμενο θέμα». 

Με πρόλογο από τον Πέρσι Σέλλεϋ και μια αφιέρωση στον τότε ανώνυμο πατέρα του συγγραφέα, Ουίλιαμ Γκόντγουιν, ο «Φρανκεστάιν» έλαβε ανάμεικτες κριτικές: Ενώ ο Γουόλτερ Σκοτ εντυπωσιάστηκε από την «πρωτότυπη ευφυΐα» του συγγραφέα και «τη μοναδική δύναμη της ποιητικής του φαντασίας». Αντίθετα το Quarterly Review αναρωτήθηκε «αν η καρδιά ή το μυαλό του συγγραφέα είναι περισσότερο αρρωστημένο».  

Η Μαίρη Σέλλεϋ θα εκδώσει αναθεωρημένο το μυθιστόρημα, το 1831, υπό το όνομά της. Η εισαγωγή της δείχνει να απαντά στην ερώτηση που τόσο συχνά γίνεται «πως ένα νέο κορίτσι, σκέφτηκε και έδωσε ζωή σε μια τόσο αποκρουστική ιδέα»;

Σήμερα ο «Φρανκεστάιν» θεωρείται ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας, ένα έργο τρόμου, εφευρετικότητας και φιλοσοφίας, το οποίο θέτει ερωτήματα κλειδιά για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και το οποίο ενέπνευσε αμέτρητες διασκευές.

Πηγή: Guardian