Μαρία Αντουανέτα: Η ζωή της πιο αμφιλεγόμενης βασίλισσας της Γαλλίας, μέσα από την τέχνη

Το πρωί της 16ης Οκτωβρίου του 1793, η μόλις 37 ετών πρώην βασίλισσα της Γαλλίας, Μαρία Αντουανέτα, θα έβλεπε για τελευταία φορά το κελί της φυλακής της. Λίγο πριν είχε κατηγορηθεί για προδοσία και είχε καταδικαστεί σε θάνατο. Έναν αποκεφαλισμό, τον οποίο παρακολούθησε ένα μεγάλο πλήθος, το οποίο ήταν ιδιαιτέρως ανακουφισμένο για την καταδίκη σε θάνατο της πιο αμφιλεγόμενης βασίλισσας της Γαλλίας.

Η Μαρία Αντουανέτα σε ηλικία 13 ετών, 1767, Μάρτιν φαν Μέιτενς. Photo Credits: Wikimedia Commons

Στις 2 Νοεμβρίου του 1755 γεννήθηκε η Μαρία Αντωνία Ιωσηφίνα Ιωάννα, γνωστή ως Μαρία Αντουανέτα, και ήταν το 15ο παιδί της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας και του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Α΄ της Αυστρίας. Η τραγική κατάληξή της, για πολλούς είχε χαραχτεί από τη γέννησή της. Οι επιπλοκές κατά τη γέννα της και ο καταστροφικός σεισμός που είχε χτυπήσει την Λισαβόνα, την ίδια ακριβώς ημέρα, είχαν θεωρηθεί κακοί οιωνοί για το μέλλον…

Από μικρή, φάνηκε πως δεν ήθελε να υπακούει σε κανόνες και υποδείξεις. Ήταν ατίθαση, προκαλούσε φασαρίες και προβλήματα, ενώ δεν την ενδιέφεραν καθόλου τα πριγκιπικά της καθήκοντα. Το σκληρό πρόγραμμα της ανατροφής και των 15 παιδιών της βασιλικής οικογένειας της Αυστρίας είχε αναλάβει η ίδια η αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία. Ως βασικό στόχο της είχε την προετοιμασία όλων των διαδόχων της για τον θρόνο, όχι όμως απαραίτητα της Αυστρίας, καθώς είχε βλέψεις να παντρέψει τα παιδιά της με διάφορους διαδόχους άλλων χωρών, για να βελτιώσει την εικόνα της Αυστρίας στον Ευρωπαϊκό χάρτη.

Ο γάμος της Μαρίας Αντουανέτας με τον Λουδοβίκο ΙΣΤ’. Photo Credits: Wikimedia Commons

Έτσι, σε ηλικία μόλις 14 ετών η Μαρία Αντουανέτα αναγκάστηκε να παντρευτεί τον Λουδοβίκο τον 16^ο, με σκοπό να σφραγιστεί μία συμμαχία μεταξύ της Γαλλίας και της Αυστρίας, που διατηρούσαν τεταμένες σχέσεις.

Καθώς δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένη με τον γάμο της, η Μαρία Αντουανέτα άρχισε να ψάχνει αλλού διεξόδους για την ευτυχία και τη διασκέδασή της. Τότε ήταν που το παρατσούκλι Madame Deficit (Κυρία Έλλειμμα) άρχισε να παίρνει ζωή. Η απρόσεκτη και υπερβολικά σπάταλη ζωή της έμπαινε πολύ συχνά στο στόχαστρο κριτικής και αρνητικών σχολίων.

Οι φήμες περί εξωσυζυγικών σχέσεων έπαιρναν φωτιά και οι συνεχιζόμενες άσκοπες δαπάνες της εξόργιζαν τους Γάλλους υπηκόους, οι οποίοι βρίσκονταν σε μία άθλια οικονομική κατάσταση. Το σκάνδαλο του περιβόητου Διαμαντένιου Κολιέ, τα υπέρογκα μηνιαία έξοδα για τα ρούχα και τα μαλλιά της και το Μικρό Τριανόν, ένα πανέμορφο μικρό χωριό που κτίστηκε στο παλάτι των Βερσαλλιών για να περνάει η ίδια τις ώρες που βαριόταν, ήταν αυτά που πυροδότησαν το «όπλο» της οργής των επαναστατών.

Η Μαρία Αντουανέτα με τα τέσσερα παιδιά της, 1787, Ελιζαμπέτ Λουίζ Βιζέ Λε Μπρεν. Photo Credits: Palace of Versailles

Διάδοχο δυσκολεύτηκαν αρκετά να προσφέρουν στον θρόνο. Μετά από πολλές φήμες για ιατρικά προβλήματα του Λουδοβίκου και 7 χρόνια προσπάθειας, γεννήθηκε το πρώτο τους παιδί. Μετά τη γέννηση της πρώτης κόρης της, Μαρίας Θηρεσίας Καρλόττας τον Δεκέμβριο του 1778, η βασίλισσα άρχισε να ζει μία πιο ήρεμη και λιγότερο προκλητική ζωή, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως ο λαός άρχισε να την βλέπει πιο ευνοϊκά.

Η θέση της όμως ενδυναμώθηκε ακόμα περισσότερο όταν το 1781, γεννήθηκε ο πρώτος της γιος, Λουδοβίκος Ιωσήφ της Γαλλίας, που όμως πέθανε σε ηλικία οκτώ ετών. Το 1785 γεννήθηκε ο δεύτερος της γιος, Λουδοβίκος, δούκας της Νορμανδίας, και το 1786 η δεύτερη κόρη της, Σοφία.

Και ενώ όλα έδειχναν να κυλούν ομαλά, η συνεχιζόμενη πείνα και η ανέχεια των κατοίκων της Γαλλίας, σε συνδυασμό με τις ατελείωτες δαπάνες του παλατιού, έφερναν το βασιλικό ζεύγος, και ιδιαίτερα την Μαρία Αντουανέτα, αντιμέτωπους με το μένος του λαού.

Η Μαρία Αντουανέτα φυλακισμένη στο Παλάτι του Κεραμεικού, 1792, Αλεξάντερ Κουχάρσκι. Photo Credits: Wikimedia Commons

Αυτό όμως που την είχε κάνει ιδιαίτερα μισητή στον λαό, ήταν η άγνοια και η αδιαφορία της για την όλη κατάσταση. Παρόλο που η ιστορική φράση «Αν δεν έχει ο λαός ψωμί, ας φάει παντεσπάνι» δεν ειπώθηκε ποτέ από την ίδια αλλά από τον Ζαν Ζακ Ρουσώ στο βιβλίο του Απολογίες, όταν η βασίλισσα ήταν μόλις 9 ετών, ήταν ευρέως γνωστό πως δεν έδειχνε καμία κατανόηση στα σοβαρά οικονομικά προβλήματα της Γαλλίας, που είχαν οδηγήσει στην εξαθλίωση χιλιάδες υπηκόους. Και η Γαλλική Επανάσταση δεν άργησε να ξεσπάσει…

Στις 6 Οκτωβρίου του 1789, ο λαός του Παρισιού έδειξε με πράξεις πως δεν θα συνέχιζε να ανέχεται την εξαθλίωση αυτή. Πλήθος κόσμου εισέβαλε στο παλάτι των Βερσαλλιών και η Μαρία Αντουανέτα αναγκάστηκε να τραπεί σε φυγή, από τις μυστικές εξόδους του παλατιού.

Παρόλο που κατάφερε να φτάσει σώα στο διαμέρισμα του βασιλιά, εκεί συνελήφθη μαζί με όλη την βασιλική οικογένεια και οδηγήθηκαν στο Παλάτι του Κεραμεικού, από το οποίο βγήκε μόνο στις 16 Οκτωβρίου, για τη δίκη και λίγο μετά για το τραγικό τέλος της στην γκιλοτίνα.

Η εκτέλεση της Μαρίας Αντουανέτας. Photo Credits: Wikimedia Commons

Λέγεται ότι τα τελευταία της λόγια πριν τον αποκεφαλισμό της ήταν «Συγχωρήστε με, κύριε. Δεν το έκανα επίτηδες», όταν ανεβαίνοντας στη γκιλοτίνα σκόνταψε στο πόδι κάποιου. Η Μαρία Αντουανέτα, όπως φαίνεται στα τελευταία γράμματά της, είχε γίνει ένας καλύτερος άνθρωπος λίγο πριν το τέλος της, όμως αυτό δεν στάθηκε αρκετό για να την σώσει.

Η πιο αμφιλεγόμενη και μισητή βασίλισσα της Γαλλίας είχε αποκεφαλιστεί μαζί με τον σύζυγό της, Λουδοβίκο τον 16^ο και το τέλος της βασιλείας στην Γαλλία είχε μόλις αρχίσει να χαράζεται…