Red Jasper: Το cabaret theater τσέπης της Κυψέλης ξαναχτυπά

Όταν τον περίεργο χειμώνα του 2020 ο κόσμος όλος ενέδιδε στην εξάπλωση του covid, η θεατρική Αθήνα υποδεχόταν μια καινούργια χειρονομία. Στην χαρακτηρισμένη ως θεατρική, περιοχή της Κυψέλης, άνοιγε το Red Jasper, ένα μικρό cabaret theater. Κι ενώ η συγκυρία έμοιαζε εντελώς ακατάλληλη, μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες λειτούργησε ως word of mouth στην πόλη.

Κοντά δύο χρόνια μετά, η ίδια φωνή επιστρέφει στην έδρα της οδού Κεφαλληνίας, επιμένοντας σε ένα όραμα που είναι θέατρο, μουσική (αλλά και χορός, εικαστικά, stand up και μιμική) σε κλίμακα τσέπης. Το Red Jasper ξανανοίγει.

Κι αν ο ενθουσιασμός και ο κόπος της πραγμάτωσης του έχει ενεργοποιηθεί σε διάφορες εκκινήσεις (που δεν είχαν αντίκρισμα), φέτος η συνθήκη λειτουργίας μοιάζει πιο ευοίωνη και ικανή να αναπτύξει όλη την ιδέα πίσω από αυτό.

«Έχοντας ταξιδέψει πολύ στο Λονδίνο και το Βερολίνο, πάντα σκεφτόμουν ότι στην Αθήνα δεν υπήρχε ένας αμιγής χώρος cabaret theater, μου έλειπε αυτός ο πειραματικός χώρος σύζευξης των παραστατικών τεχνών, ένας χώρος που συστήνει τις τέχνες σε μια πιο χαλαρή ατμόσφαιρα, όπου πίνεις το ποτό σου. Βλέπεις, για παράδειγμα, μια μουσικοθεατρική παράσταση και γνωρίζεις το θέατρο μέσα από τον τρόπο που έχεις μάθει να διασκεδάζεις», παρατηρεί η ιδρύτρια του Red Jasper, Χριστίνα Χατζηνικολάου.

«Βλέπεις μια μουσικοθεατρική παράσταση και γνωρίζεις το θέατρο μέσα από τον τρόπο που έχεις μάθει να διασκεδάζεις», λέει η ιδρύτρια του Red Jasper, Χριστίνα Χατζηνικολάου. credit: Ελίνα Γιουνανλή

Παρά το πολύ μικρό διάστημα που δοκιμάστηκε στη σχέση του με το κοινό της πόλης, η ανταπόκριση ήταν γρήγορη έως και αναπάντεχη. «Αγγίξαμε μια ευρεία γκάμα κοινού σε σημείο που δεν το περιμέναμε. Και μπορεί εμπορικά να μην φτάσαμε εκεί που θέλαμε, αλλά μόνο ως επιτυχημένη μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την περίοδο που πρωτοάνοιξε το Red Jasper» συνεχίζει η κ. Χατζηνικολάου.

Το στοίχημα ανανεώνεται δυναμικά. Με αφετηρία από την 1η Νοεμβρίου – οπότε και κάνει πρεμιέρα η πρώτη παραγωγή του Red Jasper, το «Calverο» σε σκηνοθεσία Γιάννη Παναγόπουλου – ο προγραμματισμός περιλαμβάνει μουσικοθεατρικές ή αμιγώς μουσικές παραστάσεις, stand up comedy, θεάματα ακροβατικής. «Η σκέψη είναι να πείσουμε ένα κοινό να έρχεται εδώ, όχι μόνο για να δει μια παράσταση αλλά και γιατί κάθε μέρα θα συμβαίνει κάτι διαφορετικό και ενδιαφέρον» παρατηρεί ο καλλιτεχνικός υπεύθυνος του χώρου, Γιάννης Κωνσταντακόπουλος.

«Η σκέψη είναι να πείσουμε ένα κοινό να έρχεται εδώ γιατί κάθε μέρα θα συμβαίνει κάτι διαφορετικό και ενδιαφέρον» εξηγεί καλλιτεχνικός υπεύθυνος του χώρου, Γιάννης Κωνσταντακόπουλος. credit: Ελίνα Γιουνανλή

Συνεπώς μαζί με το στοίχημα, ανανεώνονται και οι προκλήσεις· ειδικά ενώ έχουν μεσολαβήσει (και ακόμα διαρκούν) οι κοινωνικοί κραδασμοί της πανδημίας. «Το cabaret από μόνο του είναι μια πράξη πολιτικής τέχνης. Επομένως, συνεχίζουμε πάνω σε αυτόν τον άξονα και διευρύνουμε την αναζήτηση και τον διάλογο με όσα ζητήματα έχουν, στο μεταξύ, προκύψει», προσθέτει η Χριστίνα Χατζηνικολάου· προλογίζοντας – μεταξύ άλλων – το «Ας φύγουμε για μια δική μας χώρα», μια παράσταση της Μαίης Σεβαστοπούλου με θέμα τη γυναικεία κακοποίηση.

Στις ιδρυτικές αξίες του Jasper ήταν, εξ αρχής, η τέχνη με κοινωνικό πρόσημο – ίσως γιατί και η ιδρύτρια του έχει εργαστεί ως εμψυχώτρια κοινωνικού θεάτρου. Ίσως, πάλι, γιατί και η ίδια η συγκυρία το επιβάλλει. Δεν είναι τυχαίο που η πρώτη παραγωγή του, το «Tanz» (και πάλι σε σκηνοθεσία Γιάννη Παναγόπουλου) έθεσε ζητήματα ελευθερίας του φύλου κι έφερε το drag στοιχείο επί σκηνής. Ούτε πως το θέατρο είναι καθολικά προσβάσιμο για άτομα με αναπηρία. Ούτε, ακόμα, πως οι διαπολιτισμικές παραστάσεις που προγραμματίζονται με κοινότητες μεταναστών της Κυψέλης είναι στα άμεσα σχέδια τους.

Μετά το «Tanz», ο Γιάννης Παναγόπουλος σκηνοθετεί το «Calvero», τη νέα κεντρική παραγωγή του Red Jasper. credit: Ελίνα Γιουνανλή

Ο Γιάννης Παναγόπουλος, ο σκηνοθέτης του «Calvero» αντλεί από την τρέχουσα κατάσταση για να μελετήσει «Τα φώτα της ράμπας» του Τσάρλι Τσάπλιν – στο βιβλίο όπου και βασίζεται η παράσταση. «Όπως και στο Tanz, έτσι και τώρα, προσεγγίζω το υλικό με μια νέο-ρομαντική διάθεση γιατί η συγκυρία το ‘σηκώνει’. Ο κόσμος γύρω μας κλυδωνίζεται, τα πράγματα μοιάζουν σχεδόν επικίνδυνα και ο καλλιτέχνης πρέπει να δημιουργήσει μέσα σε αυτό το περιβάλλον. Αυτό κάνει και ο Τσάπλιν» εξηγεί. Στην παράσταση συναντώνται δύο γενιές ηθοποιών, ο έμπειρος Θανάσης Βλαβιανός και η ομάδα των ‘αποφοίτων’ Ιώ Λατουσάκη, Φοίβος Μαρκιανός, Αλέξανδρος Κωτσόπουλος, Μάριο Μπανούσι.

O Θανάσης Βλαβιανός πρωταγωνιστεί στο «Calvero» που κάνει πρεμιέρα την 1η Νοεμβρίου. credit: Ελίνα Γιουνανλή

Ο Γιάννης Παναγόπουλος είναι μόνο μια από τις περιπτώσεις ενός πυρήνα δημιουργών που αρχίζει να φτιάχνεται γύρω από το Red Jasper. Ο Γιωργής Χριστοδούλου, που επρόκειτο να παρουσιάσει την παράσταση του για τον Αττίκ, την Άνοιξη του 2020, επιστρέφει με μια νέα πρόταση μουσικού παιδικού θεάτρου «Το καμπαρέ των ζώων». «Πρόκειται για μια ακολουθία από νούμερα όπου κάθε ζώο λέει ένα τραγούδι και αφηγείται την ιστορία του. Είναι ένας μετασχηματισμός της φόρμας του καμπαρέ για παιδιά· ένα θέαμα άμεσο, διαδραστικό» σημειώνει.

Διακεκριμένος μουσικός και ‘παιδί’ της Αρλέτας, ο Γιωργής Χριστοδούλου αγαπούσε πάντα τις μπουάτ «τους χώρους όπου κοιτάς τον άλλο στα μάτια. Είναι εύκολοι να ‘ζεσταθούν’. Έψαχνα πάντα τέτοιους χώρους για τις εμφανίσεις μου, αλλά ενώ τις συναντούσες ως μουσικές σκηνές, στο θέατρο δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο». Πιστεύει ότι το cabaret theater είναι το θέατρο του ελάχιστου αφού δεν θέλει πολλά για να υλοποιηθεί. «Αρκεί ένας ερμηνευτής κι ένας πιανίστας. Είναι ένα θέαμα που φτιάχνεται από το τίποτα αλλά χρειάζεται έναν πνευματώδη καλλιτέχνη κι ένα διαθέσιμο κοινό. Και φυσικά, θέλει μεγάλη αλήθεια γιατί όλα φαίνονται».

Ο Γιωργής Χριστοδούλου δοκιμάζει μια πρωτότυπη μουσική παράσταση για παιδιά, «Το καμπαρέ των ζώων».

Στην ομάδα του Red Jasper προστίθεται και ο ηθοποιός Δημήτρης Φραγκιόγλου που παρουσιάζει ένα, σχεδόν αυτοβιογραφικό, μονόλογο με τίτλο «μπανανόφλουδα» όπως χαρακτηριστικά λέει: «Οι 100 ρόλοι που δεν πρόλαβα να παίξω». «Είναι ένα παιχνίδι αποδοχής και απόρριψης, που εστιάζει τόσο στην εικόνα που έχουν οι άλλοι για εμάς όσο κι εμείς για τον εαυτό μας. Διερωτάται που ανήκει ο καθένας μας και που τοποθετεί τον εαυτό του» εξηγεί. Τη σκηνοθεσία της παράστασης – με τον ίδιο ερμηνευτή και συγγραφέα – αναλαμβάνει ο Δημήτρης Μακαλιάς ενώ τη μουσική (που υπονομεύει το λόγο) υπογράφει ο Θέμης Καραμουρατίδης.

Ο Δημήτρης Φραγκιόγλου έχει βρεθεί, κατά καιρούς, σε πολλούς εναλλακτικούς χώρους, αλλά ποτέ σε έναν χώρο – πρόταση όπως το Red Jasper. «Δεν αναζητούσα απλώς ένα χώρο για να παίξω αλλά πείστηκα γιατί ποτέ δεν μου άρεσαν οι διαχωριστικές γραμμές και τα κουτάκια. Και εδώ το θέατρο μοιάζει πιο ευέλικτο, με πιο πολλά ανοίγματα. Αυτή, εξάλλου, είναι και η δύναμη που πάει το θέατρο πιο πέρα».

«Δεν αναζητούσα απλώς ένα χώρο για να παίξω. Και εδώ το θέατρο μοιάζει πιο ευέλικτο» σημειώνει ο Δημήτρης Φραγκιόγλου.

Στο φθινοπωρινό ρεπερτόριο του χώρου συμπεριλαμβάνεται το jazz musical «Ανθελλάδα 2021» του Γιώργου Αναματερού, η μουσική σάτιρα «V for Victoria» της Βικτώρια Ταγκούλη και το «Poetry cabaret» της ομάδας Piano Fatale.

Η πολυσυλλεκτικότητα των παραγωγών και η ποικιλία των τεχνικών αναγκών αναβαθμίζουν σημαντικά και τη δυσκολία οργάνωσης του χώρου. Για τον Γιάννη Κωνσταντακόπουλο αυτή είναι και η γοητεία του. «Χρειάζεται πρακτικό και διορατικό μυαλό εκτός από καλή οργάνωση για να συνυπάρξουν όλοι χωρίς προβλήματα. Από την άλλη, στόχος μας είναι να διεκδικήσουμε το κοινό για πολλούς διαφορετικούς λόγους» τονίζει.

Το Red Jasper συνεχίζει την παράδοση της καινοτομίας καθώς εγκαθίσταται στην πρώην Β’ Σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας.

Η θεατρική παράδοση της Κυψέλης – μόνο η στενή γειτνίαση με το Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας, το Θέατρο της Οδού Κυκλάδων και το Τόπος Αλλού είναι ενδεικτική – παίρνει μιαν άλλη τροπή. Το πνεύμα του χώρου, πάντως, δεν μετατοπίζεται σημαντικά. «Ήταν η Β’ Σκηνή του Κεφαλληνίας: Ένα θέατρο πειραματικών παραστάσεων και τώρα φιλοξενεί επίσης κάτι καινοτόμο. Η ενέργεια είναι η ίδια» λένε η Χριστίνα Χατζηνικολάου και ο Γιάννης Κωνσταντακόπουλος.

Ωστόσο, στο πέρασμα των χρόνων η Κυψέλη έχει μετασχηματιστεί πολλές φορές κι έχει ζήσει μεγάλες αλλαγές. Σε αυτή τη φάση, όμως, η περιοχή διανύει μια πιο ακμάζουσα συγκυρία με πυρήνα τα μπαράκια της πλατείας Αγίου Γεωργίου. «Μακάρι το Red Jasper να συνομιλήσει με το ζωντάνεμα της γειτονιάς. Το σίγουρο είναι πως έχει ήδη προκαλέσει μια ωραία αταξία σε μια πιάτσα θεάτρων ρεπερτορίου» παρατηρεί και ο Δημήτρης Φραγκιόγλου.
Ίσως, δε, να αντιμετωπίζει και την ευκαιρία της δημιουργίας ενός νέου κοινού: Αυτού που αγαπά το cabaret theater.