Η Θεατρική Εταιρεία THEARTES των Κωνσταντίνου Κυριακού και Κατερίνας Μπιλάλη και η Θεατρική Ομάδα Μπουφόνοι της Βίλης Σωτηροπούλου ενώνουν τις δυνάμεις τους, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε ενιαία παράσταση, τέσσερα κωμικά μονόπρακτα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Μέσα από την παράστασή τους με τίτλο «Νέα απ’ τον Θερβάντες» συστήνουν τον μεγάλο Ισπανό συγγραφέα ως «δραματουργό» στο ελληνικό θεατρικό κοινό και παράλληλα κάνουν μια αναδρομή στην ιστορία της Κωμωδίας.
Πρόκειται για τέσσερα σκηνικά διαμαντάκια κωμικού χαρακτήρα, με τη θεματολογία τους να περιστρέφεται γύρω από το ερωτικό πάθος, τη συζυγική απιστία και τις κωμικές ή τραγικές συνέπειές τους. Μέσα από αυτά αντανακλώνται ιδεοψυχαναγκαστικές καταστάσεις που συνορεύουν με την τρέλα – περίφημα εκπροσωπούμενες από τον θερβαντινό Δον Κιχώτη. Οι ιστορίες φωτίζονται από «χιουμοριστικά παιχνίδια», με πρωταγωνιστές τούς αιώνια γελοίους τύπους (μπούφοι, ρουφιάνοι, σπουδαστές, προξενήτρες, γερο-παράξενοι, κ.λπ.), με εμφανείς τις επιρροές που άσκησε η commedia dell’ arte στο θεατρικό σύμπαν του Θερβάντες.
Καθένα από τα μονόπρακτα παρουσιάζει διαφορετική υποκριτική φόρμα και όλα μαζί γίνονται όχημα για μια αναδρομή στην Ιστορία της Κωμωδίας. Έτσι, με αφετηρία την commedia dell’ arte και με σημείο τερματισμού τη σύγχρονη γερμανική κωμωδία, οι ενδιάμεσοι σταθμοί της παράστασης είναι η κλασικιστική κωμωδία του Μολιέρου και η ελληνική αστική πολιτική κωμωδία ηθών του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, μεταγραμμένη σε ομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο.
Σκηνοθετικό σημείωμα
Ο Miguel de Cervantes από νεαρή ηλικία γοητεύτηκε από το θέατρο, καλλιεργώντας το είδος με επαγγελματική επιμέλεια και εμμονή. Ωστόσο, στο ελληνικό θέατρο είναι σχεδόν άγνωστο το θεατρικό του corpus. Επιθυμώντας να διανοιχτεί ο δρόμος προς τη θερβαντινή δραματουργία, αποφασίσαμε να παρουσιάσουμε τέσσερα από τα κωμικά του μονόπρακτα, με στόχο να επιτύχουμε να αποκτήσουν και αυτά την ίδια δημοτικότητα που έχει κερδίσει και το magnum opus του, ο Δον Κιχώτης.
Τα εξαιρετικά αυτά μονόπρακτα τα χαρακτηρίζει απόλυτη ελευθερία, τόσο σε επίπεδο φόρμας, όσο και ιδεολογικά και οι ήρωές τους είναι απεικονίσματα ρηξικέλευθων ιλαροτραγικών ζωγραφικών πινάκων, φτιαγμένων με ελαφρές πινελιές, που ομοιάζουν, αντεστραμμένες και διακωμωδούμενες, με το πραγματικό στοιχείο και που μέσα τους κυλάει ανεμπόδιστα το ανεξάντλητο ρεύμα της κωμικής φλέβας του Θερβάντες. Οι θεατρικές αυτές ζωγραφιές είναι ποικιλμένες με υπερβολικούς, γκροτέσκους και γελοίους χαρακτήρες, όλοι τους άξιοι της πένας του Θερβάντες, και είναι επικαλυμμένοι με σάλτσες ιδιωμάτων, πασπαλισμένοι με καρυκεύματα φράσεων, εμπλουτισμένοι με συνοδευτικά αστείων φράσεων, που λειτουργούν ανακουφιστικά και αναζωογονητικά, εκτός από ψυχαγωγικά, για το κοινό. Και φυσικά, εμφανίζουν αδρώς τις επιρροές που άσκησε η commedia dell’ arte στο θεατρικό corpus του Θερβάντες.
Έχοντας ως έναυσμα αυτήν την επιρροή, καθώς επεξεργαζόμασταν το κείμενο της μετάφρασης, η Κατερίνα Μπιλάλη κι εγώ, διερωτώμασταν πώς θα μπορούσαμε να συνδέσουμε την αυτοσχέδια κωμωδία της commedia με την ιδιοφυή θερβαντινή κωμωδία. Η λύση δόθηκε με το να χρησιμοποιήσει ένας θίασος από γυρολόγους-κωμικούς αυτά τα τέσσερα μονόπρακτα ως ένα όχημα για μια αναδρομή στην Ιστορία της Κωμωδίας, αποτυπώνοντας συγχρόνως τις επιρροές και τις επιδράσεις αυτών στη μετέπειτα δραματουργία.
Κωνσταντίνος Κυριακού
