7η Μπιενάλε της Αθήνας – «Eclipse»: 5 συμμετοχές που ξεχωρίσαμε από τη νέα γενιά καλλιτεχνών

Γεννημένη το 1990 στη Λευκωσία της Κύπρου, η Λητώ Κάττου ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Το έργο της πραγματεύεται αντιλήψεις της υλικότητας και της υποκειμενοποίησης μέσω της διαχείρισης πρακτικών που εκτείνονται από την ψηφιακή παραγωγή έως τη θερμοχημική επεξεργασία, ενώ εγείρει ερωτήματα για την σχέση ανθρώπων, ζώων, περιβάλλοντος και τεχνολογίας, καθώς και για ζητήματα ετερότητας και συμβίωσης.

Με τη συμμετοχή της στη φετινή AB7, η καλλιτέχνις θέλησε να αποτίσει φόρο τιμής στα θύματα των γυναικοκτονιών του κατά συρροή δολοφόνου Κύπριου στρατιωτικού Νίκου Μεταξά, με την εκ νέου παρουσίαση του έργου «Red Lake» του 2017, καθώς και μια νέα παραγωγή γλυπτών.

Το «Red Lake» προβάλλεται σε ζωντανή μετάδοση και με υψηλή ευκρίνεια σε εικόνα και ήχο, συστήνοντάς μας το San, ένα άφυλο πλάσμα που στοιχειώνει τα ορυχεία χαλκοπυρίτη στην Κύπρο. Το σώμα του φέρει ανάγλυφα τα απολιθώματα και τα σύμβολα του παρελθόντος, ενώ στο δέρμα του, τα τατουάζ της αποικιοκρατικής ιστορίας είναι συνυφασμένα με τη φυσική ομορφιά του τοπίου και τα δικά του εικονικά εμβλήματα.

Η Κύπρια εικαστικός βάζει από το 2018 το San να τριγυρνά σε αυτές τις ξεχασμένες λίμνες με το χρώμα της σκουριάς, καθώς το San είναι μια τεχνητή νοημοσύνη σε πραγματικό χρόνο, φτιαγμένη να διατυπώνει την ποιητική της εξωγήινης σε ανθρώπινη σκέψη. Το σώμα του αλλάζει και αντιδρά στις κλιματικές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, της υγρασίας, της ορατότητας και της ταχύτητας του ανέμου. Ο νους του όμως φτιάχτηκε για να προστατεύει το μοναδικό περιβάλλον της λίμνης· θα μπορούσε κανείς να δει το San ως έναν σισύφειο φύλακα του χάλκινου αυτού οικοσυστήματος.

Μέσα από το San, η Κάττου θέλησε να πυροδοτήσει συζητήσεις γύρω από τις μετα-ανθρώπινες κατασκευές, τις ανθρωπογενείς ιστορίες και την ιδέα του Άλλου.

Study for Byzas I, 2020. Λαδοπαστέλ σε χαρτί, 35 x 25 εκ. Παραχώρηση του καλλιτέχνη και της γκαλερί The Breeder, Αθήνα

Γεννημένος το 1993, ο Αριστείδης Λάππας ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Οι μυθολογικές και ιστορικές αναφορές του δημιουργούν μία αφήγηση που προσδίδει μια πιο πνευματική διάσταση στα έργα του, των οποίων τα ζωηρά χρώματα, τα σχήματα και οι φόρμες αποσκοπούν στο να σαγηνεύσουν τον θεατή και να τον παροτρύνουν να παρατηρήσει πιο προσεκτικά τις λεπτές αποχρώσεις της καλλιτεχνικής του πρακτικής.

Το Studies of Sphinx and Textures Pattern (2020) είναι χαρακτηριστικό της ικανότητας του καλλιτέχνη να εναποθέτει δεξιοτεχνικά στρώσεις από έντονο κόκκινο και κίτρινο, ενώ γεμίζει το εικαστικό πεδίο με οπτικά ενδιαφέρουσες εικόνες. Κάποια από τα σχήματά του ξεφεύγουν από το τελάρο προς τον τρισδιάστατο χώρο, όπως στο A Fight with the Instinct (2019).

Τα έργα του Αριστείδη Λάππα είναι ανάλαφρα και ευδιάθετα, αλλά την ίδια στιγμή διερευνούν διεισδυτικά την ελληνική ταυτότητα, μέσα από το χιούμορ και το παιχνίδι, αμφισβητώντας τις παραδοσιακές ιδέες περί ταυτότητας και αφήγησης, προτείνοντας εναλλακτικά αφηγήματα που στοχεύουν να επανασυνδέσουν τους θεατές με τον εαυτό τους και με τους άλλους.

Επιπλέον τα έργα του διαθέτουν μια ιδιαίτερη ποικιλία από μοτίβα, σχέδια και υφαντουργικά σύμβολα εμπνευσμένα από διαφορετικές πολιτιστικές παραδόσεις εντός και εκτός της Ελλάδας, όπως οι τέχνες της Αιθιοπίας, του Βυζαντίου, του Ισλάμ και της Μέσης Ανατολής.

Ritual, 2020. Ζωντανή προσομοίωση, ειδικά σχεδιασμένο λογισμικό. Διάρκεια απεριόριστη. Παραχώρηση του καλλιτέχνη και της The Breeder, Αθήνα

Γεννημένος το 1988 στην Αθήνα, ο Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης ζει μεταξύ Λος Άντζελες, Καλιφόρνιας και ΗΠΑ.

Ο ίδιος δημιουργεί εικονικά περιβάλλοντα για να κατοικηθούν από το ανθρώπινο σώμα, όπου το εικονικό και το φυσικό συγχωνεύονται με ανοίκειους, παράλογους και ποιητικούς τρόπους μέσα από περφόρμανς, εμπειρίες ανάμεικτης πραγματικότητας, παιχνίδια και διαδραστικές εγκαταστάσεις. Μέσα από το πρίσμα της θεωρίας των τεράτων, εξερευνά θέματα απομόνωσης, σεξουαλικότητας και βίας. 

Στη φετινή AB7 συμμετέχει με τη γκαλερί Breeder παραχωρώντας τρία έργα του. Το ένα από αυτά, το Ritual αποτελεί ένα ψηφιακό έργο σε ειδικά σχεδιασμένο λογισμικό, – μια ζωντανή προσομοίωση ενός φανταστικού κόσμου.

«Μια τοποθεσία άγνωστη. Άνυδρη γη κάτω από έναν ήλιο καυτό. Κάτι φριχτό έχει συμβεί εδώ, και οι μνήμες είναι ακόμη πρόσφατες. Τώρα διαδραματίζεται μια τελετουργία. Τα απομεινάρια αυτού που κάποτε ήταν άνθρωπος τρεμοπαίζουν στο σκοτάδι. Η φύση παίρνει πίσω όσα της ανήκουν. Είναι άγρια και δεν συγχωρεί. Μας περιγελά. Το μοχθηρό της γέλιο αντηχεί στην ερημία». Αυτή είναι η εισαγωγή στο Ritual. Ένα οικοσύστημα από χαοτικούς κατοίκους κινεί αυτό το διαμεσολαβημένο τοπίο που έχει χαραχτεί ψηφιακά σε μια ξεχασμένη πόλη μεταλλωρύχων στην έρημο της Καλιφόρνιας. Εκεί, ύαινες με άγριο βλέμμα, κοράκια με αυξημένη αδρεναλίνη που διατρέχουν την άμμο πάνω σε πατίνια Bird™ και μια αποικία μυρμηγκιών που μαζεύουν M&Ms συνθέτουν ένα Αποκαλυπτικό σκηνικό.

Ο καλλιτέχνης εφοδιάζει κάθε ήρωα με τεχνητή νοημοσύνη και στη συνέχεια τον εντάσσει σε αυτό το ψηφιακά σχεδιασμένο απειλητικό πανόραμα για να ζήσει και να στήσει τη δική του ιστορία. Ενίοτε, οι πρωταγωνιστές φαίνονται συμβιβασμένοι με το περιβάλλον τους, ενώ άλλοτε αντιδρούν με χιούμορ ή προκαλούν τη φρίκη. Το οικοσύστημα παράγει διαρκώς νέα και αναπάντεχα αποτελέσματα, ενώ ένα ερώτημα κυριαρχεί: Αυτή η καταγραφή αφορά ένα Αποκαλυπτικό παρελθόν ή μήπως το μέλλον;

Untitled (from the series Nest), 2021. Μεικτή τεχνική (μεταλλική κατασκευή, κεντήματα πλαισιωμένα με εποξεική ρητίνη, αντικείμενα από εποξεική ρητίνη, τεχνητή πέτρα, γυαλί), 294 x 3 x 193 εκ. Παραχώρηση του hunt kastner, Πράγα, Τσεχία. Με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού της Τσεχίας. Φωτογραφία: Zdenek Porcal

Γεννημένη το 1990 στην πόλη Οχέρσκε Χράντιστε της Τσέχικης Δημοκρατίας, η Klara Hosnedlova έχει ως έδρα της το Βερολίνο.

Τα γλυπτά, τα περιβάλλοντα και οι εγκαταστάσεις της, που συνδέονται πάντα με τον εκάστοτε χώρο, εξερευνούν ιστορικά συναισθήματα, ενώ αναγνωρίζουν τη νοσταλγία ως απαραίτητο στοιχείο του παγκόσμιου πολιτισμού. Μάλιστα έχουν τις ρίζες τους σε ιστορίες της Ανατολικής Ευρώπης και συλλογικές μυθολογίες του παρελθόντος.

Η Klára Hosnedlová καλλιεργεί μια πρακτική περιχαράκωσης του έμφυλου χώρου και της σεξουαλικής σφαίρας του design. Η δουλειά της διερευνά τα ιστορικά συναισθήματα όπως αυτά αποκρυσταλλώνονται στο σύγχρονο design και την αρχιτεκτονική. Τα γλυπτά και τα περιβάλλοντά της αντλούν από τις ιστορίες και τις συλλογικές μυθολογίες της Ανατολικής Ευρώπης και θέτουν ερωτήματα για τη σχέση που θεωρείται ότι υπάρχει μεταξύ έμφυλης ταυτότητας (ή/και σεξουαλικού προσανατολισμού) και των υποτιθέμενων «θηλυκών» αρχιτεκτονικών μορφών. Η Hosnedlová πολιτικοποιεί προσεκτικά τη διακόσμηση εσωτερικού χώρου, επιτρέποντας στον θεατή να εντοπίσει τη συμβολική σημασία των στολιδιών και της ιστορίας πέραν της αισθητικής της μορφής.

Η Hosnedlová καταφεύγει συχνά στο ταξίδι μέσα στον χρόνο ως μέθοδο συλλογής συμβόλων για τα έργα της. Χρησιμοποιεί προϋπάρχοντα υλικά με μια υπόρρητη ποιητική ειρωνεία που τυλίγει τα θέματά της, τα readymades, τα κεντήματα-ζωγραφιές και το δομικό υλικό σε ένα παλίμψηστο από υφές και μνήμες. Η δημιουργός δρα ως διακοσμήτρια εσωτερικού σωματικού χώρου, που συλλέγει προσεκτικά και ανασυναρμολογεί θραύσματα του υποσυνείδητου και απορρίμματα μνήμης.

Για την ΑΒ7, η Hosnedlová παρουσιάζει μια εγκατάσταση που προεκτείνει αυτά τα θέματα, ενώ διερευνά επίσης τις φυσικές διεργασίες που εκκινούν από τη χρήση νέων υλικών. Οι ρευστές κρυσταλλικές μορφές ίσως αποτελούν σύμβολα ενός παρακμάζοντος νοσταλγικού παρελθόντος σε αποδρομή. Η ιστορία που υποβόσκει παραμένει ασαφής και μάς πιέζει να λύσουμε εμείς τον οπτικό της γρίφο.