«Ζητούνται παιδιά από την Ελλάδα»: Μια σκοτεινή ελληνο-αμερικανική ιστορία

Μεταξύ 1949 και 1962, τουλάχιστον 3.200 παιδιά τοποθετήθηκαν, συνήθως ασυνόδευτα, σε κάποια από τα υπερατλαντικές πτήσεις που συνέδεαν την Ελλάδα με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί, τα ανέμενε κάποιος μεσάζοντας, μέλος της ελληνοαμερικανικής κοινότητας, αν και όχι πάντοτε, και τα συνόδευε μέχρι να τα παραδώσει σε μια «καινούργια» οικογένεια, που θα προσέφερε σε αυτά τα παιδιά μια καινούργια ζωή, ένα νέο όνομα, μια καινούργια ταυτότητα.

Οι ιστορίες αυτών των παιδιών έμειναν για πολλά χρόνια στο σκοτάδι και τη σιωπή. Τα ίδια τα παιδιά, ενήλικες σε μεγάλη ηλικία πλέον, αν γνώριζαν την ιστορία της υιοθεσίας τους, ασφαλώς δεν γνώριζαν τους βιολογικούς τους γονείς, ούτε υποπτεύονταν ότι τα ίδια, μαζί με εκατοντάδες άλλα παιδιά τότε, υπήρξαν τα θύματα μιας μεγάλης κλίμακας «επιχείρησης» υιοθεσίας, οργανωμένης στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ, που καλούνταν να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση παιδιών για υιοθεσία από τις ΗΠΑ μεταπολεμικά.

Η ιστορία αυτή πιθανόν να παρέμενε στο σκοτάδι και ασφαλώς δεν θα γινόταν αντικείμενο επιστημονικής έρευνας αν κάποιος απόγονος της οικογένειας του Ηλία Αργυριάδη (που εκτελέστηκε μαζί με τον Νίκο Μπελογιάννη) δεν ερχόταν σε επαφή με την ελληνίστρια και σήμερα κάτοχο της Έδρας Κοραή στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του King’s College London, Gonda Van Steen, ψάχνοντας πληροφορίες για την καταγωγή της κόρης του εκτελεσθέντα, Ιωάννας Αργυριάδη.

Η αποκάλυψη ότι δύο από τις τρεις κόρες του Αργυριάδη υιοθετήθηκαν από ένα ζευγάρι στην Αμερική άρχισε να ξετυλίγει ένα κουβάρι που οδήγησε τη συγγραφέα να διερευνήσει τις διακρατικές υιοθεσίες κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, με προορισμό τις ΗΠΑ και, δευτερευόντως, την Ολλανδία. Αποτέλεσμα αυτής της έρευνας ήταν η δημιουργία ενός δικτύου υιοθετημένων, κάποιοι από τους οποίους είναι αποφασισμένοι και αποφασισμένες να αναζητήσουν τις ρίζες τους στην Ελλάδα.

Την περιπέτεια αυτής της έρευνας, τους προβληματισμούς αλλά και τα συμπεράσματά της η Gonda Van Steen καταθέτει στο βιβλίο της «Ζητούνται παιδιά από την Ελλάδα: Υιοθεσίες στην Αμερική του Ψυχρού Πολέμου», που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ποταμός, το οποίο παρουσιάζεται τη Δευτέρα 22 Νοεμβρίου 2021, στις 19.00, στον Πολυχώρο του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη 1.)

Βαγγέλης Καραμανωλάκης, αναπληρωτής καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, ΕΚΠΑ,

Μαρία Καρδαρά, αναπληρώτρια καθηγήτρια, πρόεδρος του Τμήματος Επικοινωνίας του California State University, υιοθετημένη στην Αμερική τη δεκαετία του 1950,

Αίγλη Μπρούσκου, κοινωνική ανθρωπολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «Λόγω της κρίσεως σας χαρίζω το παιδί μου», και

η συγγραφέας Gonda Van Steen, καθηγήτρια και κάτοχος της Έδρας Κοραή στη νεοελληνική και βυζαντινή ιστορία, γλώσσα, και λογοτεχνία, διευθύντρια του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στο King’s College του Λονδίνου.

Προλογίζει και συντονίζει ο Στρατής Μπουρνάζος, ιστορικός.