Στο κρεβάτι με τον Τραμπ: Ο φωτογραφικός κόσμος της Άλισον Τζάκσον στην Αθήνα

Αποκλειστικές φωτογραφίες του Ντόναλντ Τραμπ – πότε σε περιπτύξεις με ημίγυμνες νεαρές εστεμμένες και πότε σε ζεστούς εναγκαλισμούς με μέλη της Κου Κλουξ Κλαν – κάνουν το γύρο του κόσμου. Η Καμίλα Πάρκερ Μπόουλς, σύζυγος του διαδόχου Καρόλου, πίνει ουίσκι και καπνίζει χωρίς αύριο. Η βασίλισσα Ελισάβετ ισιώνει τις μεταξωτές της κάλτσες. Η Κιμ Καρντάσιαν προσπαθεί να χωρέσει την υπερμεγέθη περιφέρεια της μέσα σε ένα κορσέ (με τη βοήθεια του πρώην άνδρα της Κάνιε Γουέστ). Α, και ο πρώην πρόεδρος Τζορτζ Μπους προσπαθεί να λύσει τον κύβο του Ρούμπικ. Σοβαρά τώρα;

O ‘Ελτον Τζον σε αποκλειστική περφόρμανς για την Εξοχότητα της.

Όλες οι φωτογραφίες φέρουν την υπογραφή της Βρετανίδας Άλισον Τζάκσον: Της φωτογράφου και εικαστικού που θολώνει με αυθάδεια τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και σουρεαλισμού. Ή καλύτερα μεγεθύνει την αλήθεια που υποψιαζόμαστε, αλλά δεν βλέπουμε.

Το σαρκαστικό, σχεδόν σατιρικό, βλέμμα της μοιράζεται με το κοινό της Αθήνας για μια εβδομάδα, από τις 2 έως τις 9 Δεκεμβρίου, στο Φουαγιέ του Παλλάς με έναν τίτλο που υπογραμμίζει το ρόλο της εικόνας ως μέσο εξαπάτησης: «Alison Jackson in Retrospect: Seeing is deceiving». Δίνοντας προβάρισμα στην εμβληματική σειρά φωτογραφιών της «Mental series» θα παρουσιάσει σε παγκόσμια πρώτη έργα της από τη σειρά «Disaster series», φωτογραφικά στιγμιότυπα που αποτυπώνουν τους μεγαλύτερους φόβους του σύγχρονου ανθρώπου, όπως αυτές μεταδίδονται συχνά από τα media.

Η ανατρεπτική Αλισον Τζάκσον. PhotoCredit: Natasha Cheek

Η διοργάνωση και η επιμέλεια της έκθεσης ανήκει στην Μαρίνα Νικολετοπούλου, η οποία εξηγεί αυτή την αλλόκοτη συγγένεια του δημιουργικού πνεύματος της Τζάκσον με την πραγματικότητα. «Η κατασκευή των εικόνων της και ο ρεαλισμός είναι δυο έννοιες που επικοινωνούν για ένα λόγο: Όλες οι φωτογραφίες της προβάλλουν τις ίδιες ακριβώς εκφράσεις του προσώπου και του σώματος με αυτές που έχουμε στο μυαλό μας για το εκάστοτε πρόσωπο. Εστιάζει σε όσα τον καθορίζουν» σημειώνει. «Το ψεύδος είναι εξίσου καλό όσο και η αλήθεια. Άνθρωποι όπως η Κιμ Καρντάσιαν και ο Ντόναλντ Τραμπ μας διευκολύνουν. Είναι μισοί άνθρωποι, μισοί καρτούν» δήλωνε η ίδια η καλλιτέχνις, πέρυσι στον Guardian.

Η επιμελήτρια της έκθεσης Μαρίνα Νικολετοπούλου.

Η Άλισον Τζάκσον σαρκάζει την επικίνδυνη συνήθεια του «μεγάλου» κοινού των social media να καταναλώνει εικόνες χωρίς να μπορεί να μεταβολίσει τις πληροφορίες που αυτές δίνουν. Γι’ αυτό και εστιάζει σε διασημότητες – κυρίως του αγγλικού κόσμου – τρέφοντας με λοξή ματιά την αδηφαγία μας να τους βλέπουμε σε απρόσμενα ή πολύ προσωπικά ενσταντανέ. «Ο στόχος μου είναι να βάλω το κοινό να σκεφτεί με διαφορετικό τρόπο για τα δημόσια πρόσωπα· αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν παίρνουν τέτοια ευθύνη» παρατηρεί (και πάλι σε δηλώσεις της στον Guardian).

Ο στόχος μου είναι να βάλω το κοινό να σκεφτεί με διαφορετικό τρόπο για τα δημόσια πρόσωπα· αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν παίρνουν τέτοια ευθύνη

Πάντως, επιμένει. Δείχνει την Μέριλιν Μονρόε ν’ αυνανίζεται. Τον Έλτον Τζον να κάνει κολονοσκόπηση, τον πρίγκιπα Χάρι ολόγυμνο σε κάποια αποδυτήρια. Την Κιμ Καρντάσιαν να γεννάει και το φακό της κάμερας να εστιάζει στο αιδοίο της. Τον Τζακ Νίκολσον καθώς απολαμβάνει το ζεστό νερό μιας πολυτελούς μπανιέρας μαζί με καλλίγραμμες συνοδούς. Ανάμεσα σε αυτές, η Μαρίνα Νικολετοπούλου επιλέγει μια ακόμα πιο προβοκατόρικη ως την πιο αγαπημένη της λήψη: Την βασίλισσα Ελισάβετ να παρακολουθεί γαλήνια το ζευγάρωμα δύο καθαρόαιμων αλόγων. «Είναι φανταστικό. Κυρίως γιατί παίζει τόσο πολύ με τα όρια», εξηγεί.

Η βασίλισσα Ελισάβετ επιτηρεί το ζευγάρωμα των βασιλικών αλόγων.

Επιχειρώντας να αποκωδικοποιήσει το φαινόμενο της Άλισον Τζάκσον, η επιμελήτρια της έκθεσης τονίζει πως πρόκειται για μια δημιουργό με βιτριολικό χιούμορ όσο και το έργο της. «Έχοντας περάσει χρόνο μαζί της, δεν μπορώ να μη θαυμάσω το χιούμορ της, την ικανότητα της να ασχολείται παράλληλα με πολλά πράγματα, να οραματίζεται νέα project, να δημιουργεί ονειρεμένους κόσμους και την ίδια στιγμή να είναι προσγειωμένη και τόσο αφοσιωμένη στη δουλειά της».

Τελικά είναι πολιτικό το έργο της Άλισον Τζάκσον; Η Μαρίνα Νικολετοπούλου καταφάσκει, προσθέτοντας πως η γενικότερη θεώρηση και θέση της δημιουργού λειτουργεί ως πολιτικό σχόλιο. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, που τα έργα της ενοχλούν τόσο πολύ, ώστε η ίδια είναι ιδιαιτέρως εξοικειωμένη με τη λογοκρισία. Γκαλερί και μουσεία έχουν αρνηθεί, κατά καιρούς, να φιλοξενήσουν έργα της, την ώρα που τηλεοπτικές εκπομπές απέρριψαν την προβολή συγκεκριμένων εικόνων.

Η πριγκίπισσα Νταϊάννα αυθαδιάζει.

Εκείνο που κάνει την δουλειά της εξόχως ερεθιστική και μαζί κριτικό εργαλείο των σύγχρονων κοινωνιών (που είναι δουλοπρεπείς στην εικόνα) είναι πως συνυπάρχει με την εποχή των social media. «Πιστεύω ότι το κυρίαρχο πρόβλημα με τις εικόνες που λανσάρει η αγορά του μάρκετινγκ, οι influencers, τα tabloid, οι επιχειρήσεις είναι η παρουσία φωτογραφικού υλικού χωρίς σταματημό. Που μπορεί να μας οδηγήσει αυτό;» αναρωτιέται η Μαρίνα Νικολετοπούλου.

«Ήδη, στις μέρες μας, χιλιάδες άνθρωποι φορούν πανομοιότυπο make up, πανομοιότυπα ρούχα από τη στιγμή που ένα look γίνεται viral σε 24 ώρες. Ολοένα και πιο συχνά, οι άνθρωποι κοιτάζουν εικόνες παρά διαβάζουν. Τα βίντεο σε λίγο καιρό θα κυριαρχήσουν απόλυτα, αυτή είναι η δύναμη των media. Κι εδώ έρχεται η δουλειά της ΄Αλισον Τζάκσον: Δημιουργεί σύγχυση ανάμεσα σε αυτά που φανταζόμαστε αλλά δεν έχουμε δει και στο πως χτίζεται το προφίλ κάποιων ανθρώπων λανσάροντας συγκεκριμένες εικόνες».

Σύμφωνα με τη Μαρίνα Νικολετοπούλου «η έκθεση δημιουργεί μια νέα αφήγηση για το έργο της Τζάκσον. Δημιουργεί ένα διάλογο ανάμεσα σε διάφορες πτυχές της δουλειάς της, δίνοντας μια σφαιρική εικόνα». Γι’ αυτό και εμφανίζει ένα ακόμα πρόσωπο της ως δημιουργού: Αυτό της σκηνοθέτη. Περιλαμβάνει το uncut βίντεο της από την ταινία για τα 40 χρόνια των Duran Duran.