Ποια είναι τα σημάδια μίας κακοποιητικής σχέσης και πώς μπορείτε να βοηθήσετε

Μία στις τρεις γυναίκες παγκοσμίως βιώνει σωματική ή σεξουαλική βία. Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών, αποτελεί παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι άμεσες και μακροπρόθεσμες σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές.

Σήμερα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών, συγκεντρώνουμε όλα τα σημάδια που μπορεί να έχει μία κακοποιητική συμπεριφορά, αλλά και τους τρόπους που μπορούμε να βοηθήσουμε, για να μην ξανά χρειαστεί να θρηνήσουμε άλλα θύματα γυναικοκτονίας.

Τουλάχιστον 155 χώρες έχουν ψηφίσει νόμους για την ενδοοικογενειακή βία και 140 έχουν ενεργή νομοθεσία για τη σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα στην επιβολή αυτών των νόμων, περιορίζοντας την «πρόσβαση» των γυναικών και των κοριτσιών στην ασφάλεια και τη δικαιοσύνη. Ακόμα όμως και αν η κακοποιητική συμπεριφορά εντοπιστεί νωρίς, υπάρχει κίνδυνος να μείνει ατιμώρητη.

Η βία κατά των γυναικών είναι μια παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που λαμβάνει χώρα καθημερινά σε όλο τον κόσμο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, μία στις τρεις γυναίκες βιώνει σωματική ή σεξουαλική βία, κυρίως από κάποιον σύντροφο. Ενώ η ενδοοικογενειακή βία και η κακοποίηση μερικές φορές είναι εύκολο να κρυφτούν, αν γνωρίζουμε τα σημάδια μιας κακοποιητικής σχέσης, μπορεί να είμαστε σε θέση να την αναγνωρίσουμε πιο νωρίς και να αναζητήσουμε ή να προσφέρουμε βοήθεια.

Όταν βρισκόμαστε σε μία σχέση, και ειδικά στις αρχές της, είναι αρκετά δύσκολο να παρατηρήσουμε τα σημάδια μίας κακοποιητικής συμπεριφοράς, αν δεν τα γνωρίζουμε. Στην αρχή όλα μπορεί να μοιάζουν ρόδινα, και τα συναισθήματα που έχουμε για τον σύντροφό μας μπορεί να καλύπτουν την λογική και να μην μας αφήνουν περιθώριο να αναγνωρίσουμε τις κόκκινες σημαίες που επιβεβαιώνουν πως απέναντί μας έχουμε ένα κακοποιητικό άτομο.

Πρώτο ανησυχητικό σημάδι σε μία σχέση είναι η εμμονή να γνωρίζει όλες τις κινήσεις σας. Θα θέλει συνέχεια να ξέρει που βρίσκεστε και με ποιον, θα φτάσει σε σημείο να εμποδίσει εξόδους με φίλους, οικογένεια ή ακόμα και την δουλεία ή τις σπουδές. Ακόμα, θα επιμένει να απαντάτε αμέσως στα μηνύματα και τις κλήσεις του και θα απαιτεί να γνωρίζει τους κωδικούς πρόσβασής σας στα social media.

Ένας κακοποιητικός σύντροφος μπορεί να εκδηλώνει συχνά την ζήλια του και να σας κατηγορεί συνεχώς πως τον απατάτε. Δε θα διστάσουν μάλιστα, να πάρουν μόνοι τους αποφάσεις για τις πιο απλές καθημερινές σας ανάγκες, όπως το τι θα φάτε ή τι θα φορέσετε.

Μπορεί ακόμα να σας φέρεται υποτιμητικά και να χλευάζει τις ιδέες και τις απόψεις σας. Δε θα μείνουν όμως μόνο εκεί. Μπορεί να σα σας μειώνει προσβάλλοντας την εμφάνισή σας, την ευφυΐα ή τα ενδιαφέροντά σας και δε θα διστάσουν να τα κάνουν αυτά μπροστά σε τρίτους.

Ένας κακοποιητικός σύντροφος μπορεί να έχει απρόβλεπτο χαρακτήρα και να είναι οξύθυμος. Μπορεί να σας κατηγορήσει για τα βίαια ξεσπάσματα τους και κάποιες φορές μπορεί να απειλήσουν πως θα βλάψουν τον εαυτό τους ή εσάς.

Το πιο συχνό σημάδι που επιβεβαιώνει πως ο σύντροφος είναι κακοποιητικός είναι η χρήση βίας πάνω σας. Η βία αυτή μεταφράζεται σε απλά χτυπήματα, ξυλοδαρμό, σπρωξίματα, γροθιές, χαστούκια, κλωτσιές ή δαγκώματα.

Όμως η βία μπορεί να παρατηρηθεί και στον σεξουαλικό τομέα. Μπορεί να σας εξαναγκάσουν να προβείτε σε σεξουαλικές πράξεις που δεν θέλετε -κάτι που αποτελεί βιασμό, όπως και κάθε σεξουαλική πράξη χωρίς τη συγκατάθεση σας.

Όταν ένας τέτοιος σύντροφος αντιληφθεί πως έχετε καταλάβει την κακοποιητική του συμπεριφορά, θα προσπαθήσει να σας πείσει πως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και πως σας αγαπάει. Η αγάπη όμως δε θα έπρεπε να πονάει και να κακοποιεί καμία ψυχή.

Αν έχετε αντιληφθεί ότι βρίσκεστε σε μία κακοποιητική σχέση, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να ζητήσετε βοήθεια. Όλοι γνωρίζουμε πως κάτι τέτοιο είναι δύσκολο, ειδικά αν ο σύντροφος είναι σε μεγάλο βαθμό κακοποιητικός. Όμως, πρέπει να βρείτε την δύναμη να ζητήσετε βοήθεια, πριν να είναι αργά.

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να ζητήσετε βοήθεια και να βρείτε την υποστήριξη και την ασφάλεια που σας αξίζει. Αρχικά, εξετάστε το ενδεχόμενο να μοιραστείτε τις ανησυχίες σας με έναν έμπιστο φίλο, ένα μέλος της οικογένειας σας ή κάποιον που ξέρετε πως θα σας βοηθήσει. Συνεργαστείτε μαζί τους χωρίς φόβο και δημιουργήστε ένα πλάνο για να απομακρυνθείτε από τον σύντροφό σας.

Θα βοηθούσε πολύ αν βρίσκατε μία «κωδική γλώσσα» για να μπορείτε να επικοινωνείτε με ασφάλεια μαζί τους, χωρίς να κινήσετε υποψίες. Αν στην προσπάθεια απόδρασης σας από την κακοποιητική αυτή συμπεριφορά δεν μπορείτε να βρείτε συμμάχους, ο εαυτός σας είναι τότε ο καλύτερος σας σύμμαχος. Προσποιηθείτε πως πρέπει να πάτε στο φαρμακείο ή στο σούπερ μάρκετ και, μόλις φτάσετε εκεί, ζητήσετε να χρησιμοποιήσετε ένα τηλέφωνο για να καλέσετε βοήθεια. Η τηλεφωνική γραμμή κατά της βίας των γυναικών στην Ελλάδα είναι το 15900.

Εάν η ζωή σας βρίσκεται σε κίνδυνο, καλέστε άμεσα την αστυνομία μόνο εάν πιστεύετε ότι είναι ασφαλές να το κάνετε. Μπορείτε να ξέρετε πότε θα κορυφωθεί η κακοποιητική συμπεριφορά του συντρόφου σας αν παρατηρείτε τα μοτίβα του, και έτσι να αποφύγετε τις εντάσεις, μέχρι να έρθει βοήθεια.

Εάν ανησυχείτε πως κάποιος που γνωρίζετε μπορεί να βιώνει ενδοοικογενειακή βία ή κακοποίηση και δεν μπορεί να κάνει κάτι για αυτό, ή δεν το έχει ακόμα καταλάβει, μπορείτε να βοηθήσετε με κάποια απλά και διακριτικά βήματα.

Αρχικά, είναι αυτονόητο πως δεν πρέπει να σιωπούμε. Εάν ανησυχείτε για την ασφάλεια ενός φίλου, μείνετε σε συνεχή επαφή και αποφύγετε να κάνετε τον θύτη καχύποπτο, ώστε οι γραμμές επικοινωνίας να παραμείνουν ανοιχτές. Εάν έχετε και οι δύο παιδιά μπορείτε να προτείνετε κοινές βόλτες σε πάρκα, για παράδειγμα.

Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένας ασφαλής δίαυλος επικοινωνίας, καθώς είναι πολύ πιθανό ο κακοποιητικός σύντροφος να παρακολουθεί τις συνομιλίες σας. Συνεπώς, οι λέξεις που θα χρησιμοποιείτε πρέπει να είναι επιλεγμένες με προσοχή και να μην υποδηλώνουν καμία απειλή προς αυτόν.

Να είστε υποστηρικτικοί και να τις πιστέψετε. Διαβεβαιώστε τες ότι δεν είναι μόνες τους σε αυτό και ότι έχουν βοήθεια και υποστήριξη. Να θυμάστε πάντα πως μπορεί να τους είναι δύσκολο να μιλήσουν για την κακοποίηση και θα χρειαστούν μεγάλη υποστήριξη για να το κάνουν, όχι όμως πίεση!

Αποφύγετε να προβείτε σε ενέργειες χωρίς τη συγκατάθεσή του θύματος, εκτός και αν πιστεύετε ακράδαντα ότι η ζωή της φίλης σας βρίσκεται σε κίνδυνο. Ακόμα, πρέπει να σεβαστείτε την ιδιωτικότητά τους. Είναι εύκολο να λέμε πως μία κακοποιητική συμπεριφορά πρέπει να αναφέρεται αμέσως, όμως δεν μπορούμε να φανταστούμε τα συναισθήματα φόβου, πόνου και στιγματισμού που μπορούν να κρύβονται πίσω από αυτό.

Φέτος, η Lacta παρουσίασε μία από τις πιο συγκλονιστικές ταινίες μικρού μήκους της, που μας υπενθυμίζει πως πρέπει να ξεφεύγουμε από τους κακοποιητικούς ανθρώπους της ζωής μας, πριν να είναι αργά. Με τίτλο Μη με αφήσεις ποτέ, παρατηρούμε στο τετράλεπτο αυτό βίντεο, όλα τα σημάδια κακοποιητικής σχέσης που θα έπρεπε και η πρωταγωνίστρια να είχε παρατηρήσει και να ζητήσει άμεσα βοήθεια.

Είναι σημαντικό σε τέτοιες καταστάσεις να ενεργούμε με ψυχραιμία και διακριτικότητα. Η γυναίκα που θέλει να βγει από μία κακοποιητική σχέση χρειάζεται αγάπη, ασφάλεια και κατανόηση. Αν αντιληφθούμε μία γυναίκα που χρειάζεται βοήθεια, προσπαθούμε διακριτικά να της την προσφέρουμε και πάντα με γνώμονα την ασφάλειά της.

Οι κακοποιητικές σχέσεις στερούν το χαμόγελο από χιλιάδες γυναίκες καθημερινά και δυστυχώς δεν αποκλείεται να οδηγήσουν στον θάνατό τους. Ας μην αφήσουμε κανένα περιθώριο να υπάρξουν και άλλες γυναικοκτονίες, καμία ακόμη γυναίκα να μην χάσει την ζωή της σε μία κακοποιητική σχέση.

Δωρεάν γραμμή SOS για την βία κατά των γυναικών: 15900

*Με πληροφορίες από την ιστοσελίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την Ισότητα των Φύλων και την Ενδυνάμωση των Γυναικών.