Το τρίο elgreco μας μιλά για τα live που θα παρουσιάσουν στον Παρνασσό

H μουσική, πολύτροπη και διαφορετική, είναι από εκείνα τα σπάνια πράγματα, που μπορούμε να οικειοποιηθούμε ως πολύ «δικά» μας, ακόμη και αν δεν γνωρίζουμε τους ακριβείς κανόνες της. Αρκεί με κάποιον «μαγικό» τρόπο να φτάσει στα αυτιά μας. Ίσως τυχαία μέσα από το ραδιόφωνο, μία ταινία ή, τώρα πια, μία σειρά. Άλλες φορές πιο φορτισμένα, γιατί κάποιοι, ίσως δάσκαλοι, συγγενείς, ή φίλοι μας πρότειναν να ακούσουμε εκείνο το συγκεκριμένο κομμάτι, ή το «ανέβασαν» σε κάποιο από τα προφίλ τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Άλλοτε πάλι γιατί αναζητήσαμε κάτι παρόμοιο στο διαδίκτυο και εμφανίστηκε μπροστά μας, μέσα από τα δαιδαλώδη μονοπάτια ενός αλγόριθμου.

Και πάντα παραμένει σύντροφος πιστός, να σε παρηγορεί συνήθως, να σε προδίδει σπάνια. Να διευρύνει το χώρο όταν επιβάλλεται απαγόρευση κυκλοφορίας, να σε μεταφέρει κάπου αλλού, όταν έχεις ανάγκη επείγουσα να ταξιδέψεις, να σου θυμίσει να ανασαίνεις, να πάρεις το χρόνο σου ή να βιαστείς, να σώσει το βράδυ που κατέληξε με ένα αποτυχημένο φλερτ. Καθένας βρίσκει σε κάποια από τις μορφές της, το δικό του μικρό καταφύγιο. Η κλασσική μουσική, έχει μίαν ακόμη ιδιαιτερότητα. Ταξιδεύει και αντέχει στο χρόνο χωρίς να φθείρεται. Όχι μόνο γιατί κάποιος ειδικός μουσικολόγος το επέβαλλε, αλλά γιατί παραμένει εξίσου ζωντανή κάθε φορά που παίζεται. Για εκείνους που παίζουν αλλά και εκείνους που την ακροώνται. Γιατί απαιτεί ακρόαση για να την απολαύσεις. Και ακόμη, απαιτεί, αν δεν σου είναι οικεία, να κάνεις ένα βήμα για να την προσεγγίσεις. Αν κάποτε ήταν προνόμιο της αυλής, σήμερα μπορεί να διαχέεται σε κάθε σπίτι.

Και αν η επίδρασή της είναι άμεση όταν για λίγο στέκεσαι προσεκτικά, συγκεντρωμένα να την αφουγκραστείς ηχογραφημένη, η επενέργειά της στις ευκαιρίες που παίζεται ζωντανά από εξαιρετικούς μουσικούς μπορεί να έχει κάτι μαγικό. Μία τέτοια ευκαιρία είναι η συναυλία του τρίο elGreco την Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου στον φιλοσοφικό σύλλογο Παρνασσό.

Η Αλεξία Μουζά στο πιάνο, ο Φαίδων Μηλιάδης στο βιολί και ο Αλέξης Καραϊσκάκης Νάστος θα μας παρουσιάσουν από ένα έργο του Beethoven και του Schumann. Λίγο πριν τη συναυλία τους θέσαμε μερικές ερωτήσεις. Πριν τους ακούσουμε την Παρασκευή ας τους διαβάσουμε.

Σχηματίσαμε το τρίο πριν από πέντε χρόνια και από τότε έχουμε εμφανιστεί σε πολλές συναυλίες στην Αθήνα αλλά και την υπόλοιπη Ελλάδα. Με την αποχώρηση του Θοδωρή Ιωσηφίδη, από φέτος έχουμε τη χαρά να μοιραζόμαστε τη σκηνή με την Αλεξία Μουζά και σχεδιάζουμε με ενθουσιασμό τα επόμενα βήματα.

Φαίδωνας: Ο «Αρχιδούκας» του Μπετόβεν γράφτηκε το 1811 και είναι ένα από τα διασημότερα έργα για πιάνο τρίο. Το τελευταίο μεγάλο έργο του συνθέτη για αυτό το σύνολο, ίσως επειδή ήταν και το τελευταίο έργο με το οποίο εμφανίστηκε ο ίδιος ως πιανίστας, αφού πλέον η κώφωση δεν του επέτρεπε να παίζει στο επίπεδο δεξιοτεχνίας που είχε νεότερος. Είναι ένα έργο που σαφώς δείχνει την πορεία του Μπετόβεν προς τον ρομαντισμό, κάτι που μας επιτρέπει να περάσουμε στο πρώτο πιάνο τρίο του Σούμαν, ένα έργο αριστουργηματικής γραφής που ο συνθέτης μας προσέφερε το 1847. Ο Σούμαν ήταν ένας ταλαιπωρημένος ψυχικά άνθρωπος και αυτό είναι πάντα εμφανές στις συνθέσεις του. Είναι σαν συναισθηματικά ασανσέρ γεμάτα από απροσδόκητες μεταβάσεις, ηχοχρώματα και δυναμικά φινάλε.

Αλεξία Μουζά

Αλεξία: Το να παίζεις μαζί με τους ίδιους ανθρώπους είναι σαν να αρχίζεις ένα είδος σχέσης. Όταν συνεργάζεσαι με μουσικούς για λίγες μέρες, για παράδειγμα στα πλαίσια ενός φεστιβάλ, υπάρχει όριο χρόνου. Ακόμα και αν το αποτέλεσμα είναι υψηλής ποιότητας δεν προλαβαίνεις να μπεις πιο βαθιά, εκτός από πολύ συγκεκριμένες και σπάνιες περιπτώσεις. Σε συνεργασίεςμε μεγαλύτερη διάρκεια, όταν υπάρχει άνεση για πολλές πρόβες, για περισσότερο μοιρασμένο, κοινόχρόνο, η έκφραση αρχίζει να γίνεται πιο εύκολη και πιο αυθόρμητη. Ακόμη, υπάρχει δυνατότητα προετοιμασίας μεγαλύτερου ρεπερτορίου, το οποίο εμπλουτίζεται κι ωριμάζει μουσικά μέσα από τον κόσμο που φέρνει κάθε άτομο του συνόλου. Σίγουρα είναι πολύ ωραίες οι πρόβες. Εκεί οι διαφορετικές μουσικές προσωπικότητες του καθενός μας «δίνουν και παίρνουν» δημιουργώντας μια πολύ ενδιαφέρουσα και ικανοποιητική ανταλλαγή. Όπως όμως κι όλες οι σχέσεις απαιτεί σεβασμό και επικοινωνία. Διαφορετικά είναι πολύ εύκολο, όλη αυτή η μουσική κι ανθρώπινη ισορροπία να διαρραγεί.

Αλεξία: Σίγουρα έχουν αλλάξει πολλά. Εντονότερη απλά,νιώθω, τόσο απ’ την πλευρά και των μουσικών όσο και του κοινού, την επιθυμία να ξανασυναντηθούμε χωρίς τις αποστάσεις που επιβάλλει η πανδημία. Αποστάσεις σε όλα τα επίπεδα• από τις συναυλίες μέχρι τα μαθήματα, όπου επηρεάζεται τη μάθηση και η σχέση μεταξύ μαθητών και δασκάλων.

Αλέξης Καραϊσκάκης-Νάστος

Αλέξης: Η κλασική ή όπως την αποκαλούμε πλέον «λόγια» μουσική, είναι όντως μία μουσική η οποία έχει τις απαιτήσεις της και από τους ακροατές αλλά και από τους ερμηνευτές. Απαιτεί συγκέντρωση από το κοινό και εξοικείωση με το εκάστοτε μουσικό λεξιλόγιο. Απαιτεί και την αντίστοιχη συγκέντρωση, ερμηνευτική γνώση και τεχνική επάρκεια από τους μουσικούς. Ειδικά η μουσική δωματίου, είναι ένα είδος λόγιας μουσικής που δοκιμάζει τους ερμηνευτές σε πολλά επίπεδα. Μιλάμε για μια εκτεθειμένη μορφή παρουσίασης της μουσικής, όπου η τεχνική παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο.Αλλά και η μουσική γνώση,της πρακτικής αλλά και της ερμηνευτικής θεωρίας, είναι αναπόσπαστες αρετές που πρέπει να κατέχει ένας μουσικός δωματίου.

Η επάρκεια αυτή σε όλες τις πτυχές που αναφέρθηκαν προηγουμένως είναι περισσότερο παρούσα από ποτέ τα τελευταία 20 χρόνια στην Ελλάδα. Σημαντικός αριθμός μουσικών δεν περιορίστηκε στις –δυστυχώς, ιδιαίτερα τότε, στην πλειοψηφία τους σχετικά παλιομοδίτικες και ανεπαρκείς σπουδές που προσφέρονταν στη χώρα μας, αλλά έστρεψε το βλέμμα του στη διεθνή μουσική πραγματικότητα, παρόλες τις δυσκολίες και τον απαιτούμενο κόπο. Η πραγματικότητα αυτή θέτει ως αδιαπραγμάτευτο στοιχείο την αρτιότητα και την κατανόηση των εκτελέσεων, πράγμα που στη χώρα μας δεν ήταν -και ίσως ακόμη δεν είναι σε κάποιους φορείς – αυτονόητες έννοιες.

Φανταστείτε να πηγαίνετε σε ένα εστιατόριο και να παραγγέλνετε ένα πιάτο (τη συνταγή του οποίου δεν γνωρίζετε) το οποίο να σας προσφέρεται ελλιπές. Αναγκαστικά εμπιστεύεστε τον επαγγελματία που σας το προσφέρει και συνδυάζετε το πιάτο αυτό με την πρώτη εκείνη δυσάρεστη γευστική εμπειρία. Μοιάζει απίθανο να ξαναπαραγγείλετε το ίδιο πιάτο, ή… να ξαναπάτε στο ίδιο εστιατόριο. Αναρωτιέμαι αν δημιουργήσαμε ως κοινό, μέσα από την παρουσίαση κακομαγειρεμένων μουσικών έργων επί σειρά δεκαετιών στρεβλές εντυπώσεις. Για παράδειγμα πως η κλασσική μουσική είναι δυσνόητη• πως δεν απευθύνεται στους πολλούς• πως μόνον οι ξένοι την παίζουν άρτια• πως η τέχνη αυτή είναι αμιγώς εγκεφαλική και χίλες άλλες παρανοήσεις.

Η λόγια μουσική μας αφορά όλους, όπως ένας πίνακας του ελ Γκρέκο μας αφορά όλους, όπως ένα γλυπτό του Τζιακομέτι όπως ένα οικοδόμημα του Ταντάο Άντο. Αρκεί να αποδεχτούμε πως είμαστε άνθρωποι, αρκεί να κατανοήσουμε πως η τέχνη μας κάνει ανθρώπους. Όσον αφορά στα «μουσικά πράγματα» στη χώρα μας, ευτυχώς τις τελευταίες δεκαετίες καλλιτέχνες από πολλά διαφορετικά μετερίζια δίνουν τις μάχες τους για τον χώρο προσπαθώντας να προσφέρουν όσο καλύτερα και γενναιόδωρα τη μουσική στο κοινό, απλά και ουσιαστικά.

Σχήματα μουσικής δωματίου όπως το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο πριν από 20 χρόνια, ο βιολιστής και μαέστρος Λεωνίδας Καβάκος με την τεράστια επιρροή που έχει τα τελευταία 30 χρόνια στο διεθνές μουσικό στερέωμα, Ο Θοδωρής Κουρεντζής με την πιο αντισυμβατική του προσέγγιση προσφέρουν ειλικρινείς ερμηνείες υψηλών προδιαγραφών που ολοένα προσελκύουν νέο κοινό. Σε αυτή τη μάχη συντασσόμαστε κι εμείς με τις δυνατότητες μας, έτσι ώστε να μοιραστούμε με το κοινό μας ειλικρινείς και φιλότιμες ερμηνείες.

Φαίδων Μηλιάδης

Φαίδωνας: Δεν είναι απλά ζητούμενο, είναι ο λόγος που γίνονται συναυλίες. Η κλασσική μουσική είναι παραδοσιακά περιθωριοποιημένη από ένα κομμάτι του κόσμου, γιατί υπάρχει η παρεξήγηση πως απευθύνεται σε κάποια «ελίτ», πράγμα που σαφώς δεν ισχύει. Δε γνωρίζω κανέναν άνθρωπο που πήγε πρώτη φορά να ακούσει μουσική δωματίου ή μία συμφωνική ορχήστρα και δεν ενθουσιάστηκε. Η προσέλκυση του νέου κοινού βέβαια απαιτεί προβολή και περισσότερες ποιοτικές συναυλίες, δηλαδή χρήματα και εκεί σίγουρα δε δίνεται η απαραίτητη προσοχή. Αν ο Αρχιδούκας της Αυστρίας δε χρηματοδοτούσε τον Μπετόβεν πριν διακόσια χρόνια, εκείνος μπορεί να μην είχε τον χρόνο να συνθέτει και την Παρασκευή ίσως παίζαμε κάποιο άλλο, ίσως υποδεέστερο έργο!