Γιάννης Καλαβριανός: Πιστεύω ότι είναι δυνατόν να πάρω Νόμπελ. Πιστεύω στο ανέφικτο

Τα στενά της Πλάκας έχουν πολλή ησυχία αυτόν τον καιρό και οι λιγοστοί που κυκλοφορούν το κάνουν νωχελικά. Μόλις έχει τελειώσει την πρόβα για την «Υπέροχη Ζωή», τη νέα μεγάλη χριστουγεννιάτικη παραγωγή του Μεγάρου Μουσικής και κατευθυνόμαστε σε ένα επίσης ήσυχο πλακιώτικο στέκι για βραδινή κουβέντα. Έχουμε κάθε λόγο.

Ο Γιάννης Καλαβριανός κάνει ένα διπλό comeback μέσα σε λιγότερες από 15 μέρες: Αρχικά με το νέο του θεατρικό έργο «Μικροί πυροβολισμοί μέσα στη νύχτα», μια ιστορία εξέγερσης που έρχεται από την Σαξωνία του 16ου αιώνα στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης. Και στη συνέχεια με την θεατρική μεταφορά της θρυλικής ταινίας του Φρανκ Κάπρα «Υπέροχη ζωή» για τη χριστουγεννιάτικη σεζόν του Μεγάρου. «Ποτέ δεν επιδίωξα να κάνω παράλληλα πράγματα. Απλώς μετά από 1.5 χρόνο παύσης, κάποια πράγματα, ήδη προγραμματισμένα συνέπεσαν και δεν ήθελα να αφήσω κάτι πίσω» εξηγεί. Ο Γιάννης Καλαβριανός δεν μοιάζει να στρεσάρεται – «μάλλον έχει να κάνει με την καταγωγή μου» λέει χαριτολογώντας ως γνήσιος Θεσσαλονικιός – και δηλώνει πως γενικά αντιμάχεται την τυφλή οργάνωση. «Κάτι μέσα μου με χαροποιεί να γίνονται τα πράγματα στο τέλος. Αυτή η έκρηξη αδρεναλίνης του ‘και τώρα τρέχουμε’ κάτι μου προσφέρει», ομολογεί.

Συγγραφέας αξιώσεων, σκηνοθέτης των έργων του αλλά και όχι μόνο, ιδρυτής της ομάδας Sforaris, άφησε πίσω του σπουδές χρόνων στην Ιατρική γιατί δεν άντεξε να έρχεται σε τόσο στενή επαφή με τον ανθρώπινο πόνο. Κι αφού έβαλε το γιατρό να κοιμηθεί, μπήκε στο θέατρο όπου τελικά κάνει ακριβώς το ίδιο πράγμα – μιλά για τον ανθρώπινο πόνο αναπαριστώντας τον. Παρατηρητής της ζωής με κάθε τρόπο και αμετανόητα συνεπαρμένος από την δύναμη της ο Γιάννης Καλαβριανός είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ανθρώπου όπου η λογική συνυπάρχει συνειδητά με το συναίσθημα.

Τελικά, το να γράφεις είναι σχεδόν συνυφασμένο με τη σκηνοθεσία;

Η γραφή με κινητοποιεί. Ικανοποιεί το κομμάτι της πρωταρχικής δημιουργίας και την ανάγκη να φτιαχτεί μια νέα πραγματικότητα. Όμως, δεν μου καλύπτει το βασικό ζητούμενο στο θέατρο: Την αλληλεπίδραση. Δεν θα μπορούσα να μην βρίσκομαι σε πρόβες. Ωστόσο, συμβαίνει κάτι το παράδοξο: Μάλλον, οι άλλοι δεν με αντιμετωπίζουν τόσο ως συγγραφέα. Ίσως επειδή έχω αρνηθεί πάρα πολλές φορές να ανέβουν από άλλους τα έργα μου.

Γιατί;

Γράφω έργα με συγκεκριμένες αφορμές και δεν ξέρω πως θα λειτουργήσουν έξω από τα πρόσωπα με τα οποία τα φαντάζομαι.

Όλες οι παραστάσεις μου έχουν απορριφθεί από μεγάλους οργανισμούς

Πώς ξεκινάς να γράφεις;

Δεν γράφω συστηματικά και με ωράριο· γράφω μετά από μεγάλη παύση. Μπορεί να ακουστεί ελιτίστικο, αλλά έχω την ανάγκη να αδειάσει το κεφάλι μου για να ακολουθήσω μια άλλη συγκίνηση. Κρατάω σημειώσεις πολύ άτακτα, σε post it και ξαφνικά κολλάει το μυαλό μου σε μια δυνητικά ενδιαφέρουσα ιστορία. Εν τέλει είμαι μεταποιητής ιστοριών – μου φαίνεται πολύ εύκολο να αλλάξω μια ιστορία και να την αφηγηθώ αλλιώς. Αν, πάλι, μου δώσεις μια λευκή κόλλα θα δυσκολευτώ να φανταστώ μια ιστορία.

Με ποιο ερέθισμα γεννήθηκαν οι «Πυροβολισμοί»;

Μετά την επίθεση στο Σαρλί Εμπντό άρχισα να διαβάζω για τη ριζοσπαστικοποίηση των Γάλλων πολιτών, των ταραχών στα προάστια, των κοινωνικών εκρήξεων ανθρώπων που αισθάνονταν πως ο κύκλος της ζωής τους πετούσε έξω και διεκδικούσαν χώρο. Το θέμα των ανθρώπων που αισθάνονται αδικημένοι άρχισε να μπαίνει διαρκώς στο πεδίο μου: Πώς άνθρωποι που π.χ. στην πατρίδα τους έχουν μια κανονική ζωή, ξαφνικά εκτοπίζονται και πέφτουν θύματα ενός συνοριοφύλακα, ενός διακινητή μεταναστών, ενός δουλέμπορου. Μέσα από όλα αυτά έφτασα στον Κόολχας του Κλάιστ, έναν έμπορο αλόγων που αδικείται και κάνει ό,τι μπορεί για να γίνει ορατός και να αποκατασταθεί η αδικία του. Εκεί τίθεται το όριο της διεκδίκησης, μέχρι που μπορείς να φτάσεις για το δίκιο σου, ποια όρια μπορείς να παραβιάσεις.

Θα ήθελες να σκηνοθετείς μόνο τα δικά σου έργα; Ή μπαίνει και το βιοποριστικό ζήτημα;

Το θέατρο που έχω επιλέξει να κάνω βασισμένο σε πρωτότυπες ιδέες είναι πολύ πιο δύσκολο να συγκινήσει σε σταθερή βάση μεγάλες παραγωγές οι οποίες θα εξασφαλίζουν το βιοπορισμό μου. Έτσι κι αλλιώς, είναι πολύ λίγοι οι οργανισμοί που μπορούν να σου εξασφαλίσουν μια οικονομική αξιοπρέπεια κι είναι ακόμα πιο δύσκολο να τους προτείνεις μια νέα ιδέα για μια ιστορία του 16ου αιώνα με ήρωα έναν έμπορο αλόγων που επαναστατεί. Είναι αλήθεια πως καμία από τις ιστορίες μου δεν είχε εχέγγυο πως θα βρει αποδέκτες. Την ίδια ώρα, δυσκολεύομαι να πείσω ανθρώπους που διοικούν οργανισμούς. Ίσως είναι και μια δική μου αδυναμία.

Μιλάς από εμπειρία;

Ναι. Όλες οι παραστάσεις μου έχουν απορριφθεί από μεγάλους οργανισμούς.

Έχεις μπει στη διαδικασία να κάνεις κάτι πιο προσιτό για να βρεις ευκολότερα αποδοχή;

Ποτέ. Γιατί θεωρώ πως αφού με συγκίνησε μια ιστορία, σίγουρα θα βρεθούν κι άλλοι να νιώσουν το ίδιο. Κι αυτό επαληθεύεται. Τα στερεότυπα περί εμπορικού θεάτρου είναι ξεπερασμένα. Υπάρχει ενδιαφέρον και για άλλα θέματα εκτός από τα ευπώλητα. Πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη τόλμη από τους υπεύθυνους των παραγωγών ακόμα και στην επιλογή των λιγότερο έμπειρων ηθοποιών. Κανείς δεν θέλει να παίξει το κεφάλι του, αλλά βρισκόμαστε ολοφάνερα σε μια εποχή που πρέπει να προχωρήσουν τα πράγματα, οπότε θα χρειαστεί να το κάνουν.

Παίζω μόνο το κεφάλι μου. Παίρνω πολλά ρίσκα μαζί

Εσύ νιώθεις πως έχεις παίξει το κεφάλι σου;

Μόνο! Τόσο στην επιλογή των έργων, όσο και των ηθοποιών αλλά και στη δημιουργία του συνόλου. Παίρνω πολλά ρίσκα μαζί. Εχω φύγει από κλεισμένες δουλειές που προσπάθησαν να μου επιβάλλουν πρωταγωνιστές. Θεώρησα πως δεν θα επικοινωνούσε ο ένας καλλιτέχνης με τον κόσμο του άλλου κι αυτό θα έβλαπτε τη δουλειά. Πιστεύω πως οι άνθρωποι βρισκόμαστε λόγω μιας συγγένειας.

Είναι ο λόγος που έχεις δημιουργήσει έναν κύκλο συνεργατών τον οποίο επισκέπτεσαι συχνά;

Επιστρέφω σε αυτούς γιατί θεωρώ πως είναι σπουδαίοι, με δυνατότητες για πολλά πράγματα. Εν τω μεταξύ, έχω στενούς φίλους στο θέατρο με τους οποίους συνεργάζομαι ελάχιστα ή καθόλου. Δεν σημαίνει κάτι για την αξιολόγηση τους, όμως δεν θα χαριστώ να επιλέξω ένα φίλο μου σε μια διανομή αν δεν πιστεύω ότι θα κάνει καλό στην παράσταση. Ακόμα κι αν είναι άνεργος.

Αυτό έχει κόστος στις προσωπικές σου σχέσεις;

Φυσικά, ειδικά στην αρχή. Δυστυχώς, όλοι θέλουμε να πιστέψουμε πως είμαστε κατάλληλοι για τα πάντα.

Ως σκηνοθέτης μπορείς να κάνεις τα πάντα;

Όχι. Δεν είμαστε όλοι για όλα. Δεν έχω αισθανθεί, για παράδειγμα, σίγουρος (ακόμη) ότι μπορώ να κάνω Τσέχοφ.

Που αισθάνεσαι πιο ασφαλής;

Η ασφάλεια είναι συνισταμένη πολλών παραγόντων και κυρίως ανθρώπων. Υπήρχαν περιπτώσεις που αισθανόμουν ασφαλής με το έργο αλλά όχι με τον παραγωγό, οπότε και έφευγα. Όταν αισθάνομαι ασφαλής το νιώθω με τη μία. Στη νέα πρόβα της «Υπέροχης Ζωής» όπου συνεργάζομαι για πρώτη φορά σχεδόν με όλους – με τη Νάντια Κοντογεώργη, το Νίκο Ψαρρά, τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, τον Άγγελο Μπούρα, τον Αλέξανδρο Δράκο Κτιστάκη, τον Γιώργο Γαβαλα, – και στους «Μικρούς πυροβολισμούς μέσα στη νύχτα», με τους Μάνο Πετράκη και Γιώργο Σαββίδη, αισθάνθηκα τρομερή ασφάλεια. Είναι θέμα ψυχισμού. Και αρχικά, τύχης, αν μπορούμε να πούμε πως υπάρχει κάτι τέτοιο. Θα μπορούσαν, ας πούμε, να με είχαν επιλέξει κάποιοι τηλεοπτικοί σκηνοθέτες στους οποίους έδωσα το βιογραφικό μου, μόλις είχα κατέβει στην Αθήνα και η ζωή να με είχε πάει αλλού. Αλλά μάλλον κι εκεί τελικά διαισθανθήκαμε τους διαφορετικούς ψυχισμούς και δεν προχώρησαν οι συνεργασίες.

Έχω ακολουθήσει όλες τις αποτυχίες στη ζωή μου. Ποτέ δεν αισθάνθηκα ότι μου κλείνουν κάποιο δρόμο

Χαίρεσαι γι’ αυτό, με την έννοια ότι πήρες τον δρόμο που όλοι γνωρίζουμε;

Απολύτως. Γιατί έχω ακολουθήσει όλες τις αποτυχίες στη ζωή μου. Ποτέ δεν αισθάνθηκα ότι μου κλείνουν κάποιο δρόμο. Πήγα αλλού από εκεί που σκεφτόμουν αλλά και στο «αλλού» ήταν ωραία. Ίσως φταίει που έχω ένα πολύ αυξημένο ένστικτο επιβίωσης. Επίσης, έχουν παίξει ρόλο και οι πρώτες μου σπουδές στην Ιατρική: Όλα μου φαίνονται πολύ μικρά σε σχέση με το μεγάλο που είναι η ζωή. Αν, δηλαδή, το ζητούμενο είναι να ζήσω με κάθε τρόπο ναι, νομίζω ότι μπορώ να ευτυχήσω χωρίς χέρια, να δουλέψω χωρίς πόδια.

Πώς σε τροφοδότησαν οι αποτυχίες;

Θα μπορούσα να πω «δεν πέτυχε αυτή η παράσταση, τι κρίμα, πάμε αλλού». Αλλά έχω μια πίστη ότι θα την κάνω να πετύχει, ότι γενικά τα πράγματα μπορούν να λειτουργήσουν. Δεν ξέρω αν είναι αίσθημα υπεροψίας ή κάτι πολύ ζωικό. Δεν ξέρω αν είναι εγωισμός ή μεγάλη ταπεινότητα, αλλά γιατί να τα παρατήσω;

Τα έχεις παρατήσει ποτέ;

Μόνο στον ερωτικό τομέα. Μόνο εκεί έχω πει «δεν θα γίνει» – φυσικά έχοντας προηγουμένως προσπαθήσει λυσσαλέα. Έχοντας κάνει ποταπότητες, έχοντας χρησιμοποιήσει κάθε μέσο: Από τη γοητεία μέχρι την ξεδιάντροπη ερωτική εξομολόγηση. Γενικά, έχω μια έφεση στα μη συμβατά.

Και στα μη εφικτά;

Τίποτα δεν είναι μη εφικτό.

Κατεβαίνοντας από τη Θεσσαλονίκη εγκατέλειψες και την υποκριτική. Αυτό δεν ήταν εφικτό;

Την εγκατέλειψα γιατί ντρέπομαι πια – πάρα πολύ. Όταν αντιλήφθηκα το πόσο σημαντική είναι αυτή η δουλειά, Ίσως, τρόμαξα; Η έκθεση θέλει ένα άλλο τσαγανό, θέλει να μην σε νοιάζει η γνώμη του άλλου.

Ενώ εσένα σε νοιάζει;

Τότε με ένοιαζε. Θυμάμαι, πως κάποια στιγμή ήμουν σε ένα λεωφορείο στη Θεσσαλονίκη και διασταυρώθηκε το βλέμμα μου με μια γυναίκα. Για μια στιγμή, σκέφτηκα ότι αυτή η γυναίκα με κοιτούσε γιατί πίστευε ότι δεν είμαι καλός ηθοποιός. Ζούσα τέτοια παράνοια. Επίσης, όταν διάβαζα κακές κριτικές αισθανόμουν χάλια. Θεωρούσα ότι έφταιγα εγώ.

Μόνο στον ερωτικό τομέα τα έχω παρατήσει. Μόνο εκεί έχω πει «δεν θα γίνει» –  φυσικά έχοντας προηγουμένως προσπαθήσει λυσσαλέα

Πώς αποτιμάς μια κακή κριτική για παράσταση σου;

Θέλω να εξηγούμαι. Οπότε αν σε μια κακή κριτική δω πως κάτι έχει παρανοηθεί θα προσπαθήσω να το ξεκαθαρίσω. Επίσης, (πιστεύω εντελώς διαισθητικά, άρα παράλογα, πως) έχω μια ικανότητα να διαβάζω τα κίνητρα, τις προθέσεις. Εξ ου και τσακώνομαι εύκολα με τους άλλους γιατί (νομίζω πως) εντοπίζω γρήγορα το λόγο που συμβαίνει κάτι.

Δηλαδή, θα μάλωνες για ένα κείμενο κακών προθέσεων;

Δεν το έχω κάνει ποτέ, μάλλον γιατί προστατεύομαι από τα πολύ κόκκινα. Βλέπεις, κάνω ένα παιδικό διαχωρισμό: Ανάμεσα στους ανθρώπους που συμπαθώ και σ’ εκείνους που δεν συμπαθώ. Υπάρχει μόνο ένας άνθρωπος (δεν είναι δημοσιογράφος) οι προθέσεις του οποίου ήταν τόσο κακές και οι πράξεις του τόσο βλαπτικές όπου αναγκάστηκα να του πω ότι «όπου σε πετύχω ν’ αρχίσεις να τρέχεις». Όταν, πράγματι, τον συνάντησα αισθάνθηκα μόνο λύπηση και αηδία.

Είσαι άνθρωπος καλών προθέσεων;

Ναι, δεν έχω αφήσει να θαμπώσει το κριτήριο μου.

Το θέατρο σου έκανε καλό; Πιστεύεις ότι καλυτέρευσες ως άνθρωπος;

Καλό στην υγεία μου έκανε σίγουρα. Ήταν μετρήσιμο, γιατί κάθε μέρα στις κλινικές έφευγα με πυρετό· όχι επειδή κολλούσα κάποιο μικρόβιο αλλά από το στρες. Δεν μπορώ να αποσυμπιέσω όλο αυτό τον ανθρώπινο πόνο, μου ήταν μη διαχειρίσιμος. Μακροσκοπικά κοιτώντας το, η ιατρική είναι μια επιστήμη που με οργάνωσε, με έβαλε μέσα στη σχετικότητα των πραγμάτων, ότι αξίζει να παλέψεις για πράγματα που θεωρούνται χαμένα. Έχω δει ανθρώπους να επανέρχονται μετά από δύο ώρες καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης κι εκεί αισθάνεσαι πραγματικά να νικάς το θάνατο. Οι γιατροί που κάνουν επείγουσες ειδικότητες ζουν σε τέτοια αδρεναλίνη ώστε πρέπει να έχουν τεράστιο ψυχικό έρμα για να μην διαλυθούν, να μην θεωρήσουν ότι είναι θεοί. Η ενασχόληση με τις οριακές στιγμές της ζωής απαιτεί τέτοιο σθένος και υποκλίνομαι σε όσους το έχουν.

Εσύ αναγνώρισες πως δεν το έχεις;

Δεν άντεξα. Κι επίσης, δεν διέθετα την αφοσίωση που απαιτεί η ιατρική σε υψηλό επίπεδο. Αισθανόμουν ότι δεν μπορούσα να διαβάζω ιατρική για πάντα – όπως και πρέπει να κάνει κάθε γιατρός.

Δεν σε κράτησε, λοιπόν, ούτε η ικανοποίηση του να σώσεις μια ζωή.

Όχι, παρότι δεν συγκρίνεται με τίποτα. Γιατί χρειάζεται να θυσιάσεις όλα τα υπόλοιπα.

Έχω σώσει όντως μια ζωή όταν έκανα το αγροτικό μου στο Κιλκίς. Εκείνη τη στιγμή που μάθαινα πως ένα σπίτι δεν θα έκλαιγε εξαιτίας μου, αισθάνθηκα ότι πετούσα

Ως γιατρός πρόλαβες να νιώσεις κάποια ικανοποίηση;

Έχω σώσει όντως μια ζωή όταν έκανα το αγροτικό μου στο Κιλκίς. Ήταν μια κυρία με έντονη δυσφορία και επέμεινα να πάει στο νοσοκομείο. Αποδείχθηκε, όντως, ότι είχε κάτι πολύ ειδικό που αντιμετωπίστηκε. Εκείνη, λοιπόν, τη στιγμή που μάθαινα πως ένα σπίτι δεν θα έκλαιγε εξαιτίας μου, αισθάνθηκα ότι πετούσα. Είναι πολύ μεγάλο αυτό το συναίσθημα, δεν μπορείς να βρεις κάτι αντίστοιχο.

Έχεις νιώσει – έστω και μια φορά – ως σκηνοθέτης ή συγγραφέας πως άλλαξες τη ζωή ενός ανθρώπου;

Υπάρχουν οι στιγμές που βλέπεις τις αντιδράσεις των ανθρώπων γι’ αυτό και αγαπώ το συγκινησιακό θέατρο, ως επικύρωση της συμμετοχής. Αλλά ναι, μετά από παραστάσεις άνθρωποι με πλησίασαν για να μου εκμυστηρευτούν πράγματα πολύ προσωπικά. Κανείς δεν μπορεί να υποψιαστεί πως μια ιστορία θ’ αναπνεύσει στα στήθη του άλλου.

Μετά την ιατρική εξακολουθείς να καταπιάνεσαι με μιαν άλλη πτυχή του ανθρώπινου πόνου. Υπό αυτή την έννοια, πιστεύεις ότι το θέατρο είναι είδος πρώτης ανάγκης;

Πρώτης ανάγκης, δεν είναι – τουλάχιστον όπως η τροφή και η στέγη. Από την άλλη, δεν είναι υπόθεση λίγων. Το να λες και να ακούς ιστορίες είναι τόσο κοινό για όλους, τόσο στοιχειώδες.

Ακόμα αναρωτιέμαι γιατί σπούδασες ιατρική.

Στην αρχή για να ικανοποιήσω την ανταγωνιστικότητα μου και την ανάγκη φροντίδας προς τους άλλους. Στη συνέχεια όμως, ανακάλυψα έναν υπέροχο νέο κόσμο που μου κάλυπτε διάφορες ανάγκες προσφοράς, που συνήθως σου προσφέρει η πατρότητα. Γι’ αυτό και τώρα νιώθω μεγάλο κενό που δεν έχω γίνει πατέρας. Όλη αυτή η αγάπη που θα πάει, προς τα που;

Νιώθω μεγάλο κενό που δεν έχω γίνει πατέρας. Όλη αυτή η αγάπη που θα πάει, προς τα που;

Τι σε έχει εμποδίσει να γίνεις πατέρας;

Προέρχομαι από μια πολύ αγαπημένη και πολύ ωραία συμβιωτική οικογένεια και σκέφτομαι πως πρέπει να πετύχουν πολλά για να κάνω το βήμα. Δεν μου έχει τύχει αυτό.

Αλήθεια, πως σου έχει γλιστρήσει με τόση επιμονή που δείχνεις για τα πάντα;

Δεν έχω χάσει την ελπίδα ότι θα συμβεί. Σου ξαναλέω, είμαι ο άνθρωπος που πιστεύει ότι είναι δυνατόν να πάρει Νόμπελ. Πιστεύω στο ανέφικτο. Πιστεύω στο μεγαλείο της ζωής, ότι μπορεί η ζωή να τα φέρει έτσι για να κάνεις κάτι σπουδαίο και μεγαλειώδες. Και ταυτόχρονα δεν μεθοδεύω τίποτα. ΄Εχω μια πίστη ότι όλα θα έρθουν – αφού εξάλλου θα ζήσω 500 χρόνια. Αν πεθάνω θα στενοχωρηθώ πάρα πολύ!

Μιλάς συνεχώς για την αξία της ζωής.

Πρώτα από όλα είναι η ζωή– πέρα από κάθε σύστημα αξιών. Εξ ου και δεν καταλαβαίνω τη συζήτηση εμβολιαστών και μη εμβολιασμένων. Όταν έχεις πάνω από όλα τη ζωή, οποιαδήποτε συζήτηση περί ελευθερίας ιδεών σταματάει. Πρώτα θα διασφαλίσουμε τη ζωή και μετά όλα τα άλλα.

Πώς αισθάνεσαι που τα τελευταία χρόνια – και όχι μόνο ως αποτέλεσμα της πανδημίας – προκύπτουν φαινόμενα απαξίωσης του συλλογικού καλού;

Καταλαβαίνω πως η καχυποψία στη σχέση πολιτών – κράτους μεταφράζεται σε άρνηση κι αυτό δυστυχώς έχει θύματα. Από την άλλη, πιστεύω πολύ στη δύναμη της ζωής που θα βρει τον τρόπο, δεν βλάπτεται από τα trend.

Ως γιατρός εν υπνώσει πως ερμηνεύεις αυτού του τύπου τις αντιδράσεις;

Η εποχή μας ευνοεί την ομογενοποίηση των αντιδράσεων, θέλει τα πράγματα να ρέουν κατά πως βολεύει το σύστημα. Εκεί καταλαβαίνω όλους όσοι στέκονται κριτικά απέναντι στο κράτος-σύστημα εξουσίας. Είμαστε ψυλλιασμένοι ή και απολύτως αρνητικοί και εύκολα εναντιωνόμαστε. Στην περίπτωση της πανδημίας, δυστυχώς, έχει γίνει ένας πολύ λανθασμένος χειρισμός στην παρουσίαση των πεπερασμένων δυνατοτήτων της επιστήμης. Θα έπρεπε να έχει γίνει κοινός τόπος ότι τα επιστημονικά δεδομένα έχουν ισχύ την συγκεκριμένη στιγμή που ζούμε. Αν ανατραπούν σε ένα χρόνο δεν σημαίνει πως η επιστήμη συνωμοτεί με την εξουσία για να μας εξοντώσει. Την ίδια ώρα, μας έχει τελειώσει ο σεβασμός για κάτι που αγνοούμε παντελώς – όπως η επιστήμη. Αυτό βέβαια, εξηγείται και από το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει επενδύσει καθόλου στην έρευνα και στη γνώση.

Μας γαργαλάει ο λιθοβολισμός του ενόχου, ναι. Νομίζουμε ότι κάνουμε το καλό πετώντας κι εμείς μια πέτρα στον φταίχτη. Κάπως αυτό μας καλμάρει ότι δεν μοιάζουμε στο τέρας

Σε τρομάζει ο φανατισμός – ακόμα κι όταν διατυπώνεται απέναντι σε διαπιστωμένα ενόχους οπότε και αλλάζουν οι ρόλοι θύτη και θύματος;

Πρέπει αδιαπραγμάτευτα να προστατεύεται ο άνθρωπος που βάλλεται. Και αδιαπραγμάτευτα να απομονώνονται και να τιμωρούνται οι φταίχτες. Από εκεί και πέρα, μας γαργαλάει ο λιθοβολισμός του ενόχου, ναι. Η επικαιρικότητα των θεμάτων σε βάζει σ’ αυτή τη διαδικασία. Νομίζουμε ότι κάνουμε το καλό πετώντας κι εμείς μια πέτρα στον φταίχτη. Κάπως αυτό μας καλμάρει ότι δεν μοιάζουμε στο τέρας. Το καλό το κάνουμε αλλάζοντας συμπεριφορές, υψώνοντας το ανάστημά μας και προστατεύοντας τα θύματα. Η τιμωρία θα έρθει από τους θεσμούς που πρέπει.

Ασκούμε βία, όμως, έτσι δεν είναι;

Ναι, είναι βία άλλης μορφής. Πολύ εύκολα μπορεί να γίνει ο καθένας κακοποιητικός σε άλλο επίπεδο, ακόμα κι αν την προηγούμενη μέρα διαμαρτυρόταν για την έμφυλη βία. Όμως σήμερα έχουμε μια ευκαιρία να αλλάξει το περιβάλλον, τα αντανακλαστικά μας να είναι οξυμένα, να προχωρήσουμε. Τελικά, το ζήτημα δεν είναι ο επώνυμος βιαστής, το ζήτημα είναι να μην υπάρχουν βιαστές. Μπορούμε να αναλωθούμε στα πρόσωπα και να χάσουμε τη μεγάλη εικόνα που είναι να βελτιωθούν οι συνθήκες για όλους. Πρέπει να πάψουν οι εύφορες συνθήκες για να ανθίζει η βία.

Εσύ προσωπικά έχεις χάσει το μέτρο;

Ναι, κυρίως λόγω μιας διάθεσης υπερ-προστατευτικότητας. Σαν να θέλω να προστατεύσω τους ηθοποιούς μου από το να πέσουν και τελικά να μην τους αφήνω ν’ ανασάνουν. Όμως χρειάζεται να πέσουν. Έχω γίνει πολύ αυστηρός όταν βλέπω ότι ο άλλος κάνει κάτι που τον βλάπτει. Κι έχω ζητήσει το λόγο από ηθοποιό γιατί εγώ τον πιστεύω περισσότερο από ότι εκείνος πιστεύει στον εαυτό του. Φυσικά υπήρξαν περιπτώσεις ηθοποιών όπου κλονίστηκε η σχέση μας, προέκυψαν ρωγμές. Άρα δεν αρκεί μόνο να έχεις καλές προθέσεις, όπως λέγαμε νωρίτερα, πρέπει να έχεις και τον τρόπο.

Παραδέχεσαι, λοιπόν, πως έχεις κάνει λάθος χειρισμούς.

Ναι, φτάνω γρήγορα σε υψηλές εντάσεις και στο επόμενο λεπτό το ξεχνάω. Όμως, ο άλλος δεν έχει τον ίδιο χρόνο επούλωσης. Αν φωνάξω σε έναν ηθοποιό, δεν αλλάζει η γνώμη μου για αυτόν, ότι τον θεωρώ σπουδαίο. Εκείνος, όμως, μπορεί να θεωρεί ότι τον απορρίπτω. Έχω καταλήξει, λοιπόν, ότι πρέπει να επικοινωνώ με τους άλλους πριν προκύψει η όποια κρίση. ‘Ολα αυτά πρέπει να τα βελτιώσω.

Ποια είναι τα διαλείμματα σου στην πίεση και στον παραλογισμό;

Οι φίλοι μου. Είναι οι άνθρωποι που δεν χρειάζεται να προσποιηθώ, να κρυφτώ. Είναι πρόσωπα που με αποδέχονται και τους αποδέχομαι άνευ όρων. Τους έχω πολύ ψηλά στο σύστημα αξιών μου. Είναι εντελώς σαν οικογένεια.

Έχω χάσει το μέτρο απέναντι σε συναδέλφους κυρίως λόγω μιας διάθεσης υπερ-προστατευτικότητας

Γενικά, έχεις δημιουργήσει σχέσεις ζωής;

Μόνο. Έχω στενούς φίλους από το Δημοτικό, σχέσεις διαρκείας που γεννήθηκαν στο πανεπιστήμιο και αργότερα στο θέατρο. Έχω σχέσεις ζωής ακόμα και με παλιές ερωτικές μου σχέσεις. Μου είναι δύσκολο να αποχωρίζομαι ανθρώπους, δυσβάσταχτο. Μπορεί και γι’ αυτό να οδηγήθηκα στην Ιατρική: Με την πίστη ότι η ζωή μπορεί να παραταθεί κι άλλο, κι άλλο. Με οδηγεί η υπερδύναμη του ανθρώπου. Πιστεύω πως ακόμα κι αν καίγεται το κτήριο εκείνος θα σωθεί. Φυσικά, μετά έρχεται η κανονική ζωή κι ενώ έχεις κάνει τόσες υπερβάσεις σου φέρνει ένα λιωμένο ροδάκινο κάτω από το παπούτσι για να πέσεις να χτυπήσεις στο κεφάλι και να μείνεις στον τόπο. Μόνο στην τέχνη φεύγουμε ένδοξα, στη ζωή πάντα άδοξα.

Σε τρομάζει το τέλος;

Όχι γιατί δεν είναι στο πεδίο επιρροής μου και δεν μπορώ να το αλλάξω. Ελπίζω ότι για μένα και τους αγαπημένους μου η στιγμή του άδοξου τέλους θα παραταθεί όσο γίνεται.

Καταλαβαίνω πως σου είναι εξαιρετικά δύσκολο να φανταστείς τον εαυτό σου εκτός ενός ευτυχισμένου πλαισίου; Δίνεις την εντύπωση πως όλα θα τελεσφορήσουν.

Ναι κάποια στιγμή όλα θα στρώσουν, ακόμα κι αν τώρα είναι άσχημα. Βλέπω πάντα ένα φως στο βάθος.

Ποια περίοδο στη ζωή σου έχασες αυτό το φως από το οπτικό σου πεδίο;

Στην πραγματικότητα, δεν το έχασα ποτέ.