Σαν σήμερα: Όταν ο Μαρτίνος Λούθηρος αντιτάχθηκε στο παπικό διάταγμα και ενέπνευσε τον Προτεσταντισμό

Γεννημένος στο Αϊσλέμπεν της Γερμανίας το 1483, ο μοναχός και θεολόγος, Μαρτίνος Λούθηρος, έγινε μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της δυτικής ιστορίας. Στις 10 Δεκεμβρίου του 1520 θα κάψει το παπικό διάταγμα, που χαρακτήριζε τις απόψεις του αιρετικές, και θα εμπνεύσει τη Μεταρρύθμιση που γέννησε τον Προτεσταντισμό.

Τα γραπτά και τα κηρύγματά του ήταν υπεύθυνα για την απομυθοποίηση της Καθολικής Εκκλησίας και την πυροδότηση της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης. Οι κεντρικές του διδασκαλίες, ότι η Βίβλος είναι η κεντρική πηγή της θρησκευτικής εξουσίας και ότι η σωτηρία επιτυγχάνεται με την πίστη και όχι με τις πράξεις, διαμόρφωσαν τον πυρήνα του Προτεσταντισμού. Ποιες ήταν όμως οι απόψεις του Μαρτίνου Λούθηρου, που τόλμησε να αμφισβητήσει ένα παπικό διάταγμα και να θέσει τις βάσεις ενός νέου θρησκευτικού δόγματος;

Ο Μαρτίνος Λούθηρος καρφώνει ένα αντίγραφο των 95 Θέσεων του στην πόρτα της εκκλησίας του Κάστρου της Βίτενμπεργκ.

Το 1517, ο Λούθηρος συνέταξε ένα έγγραφο το οποίο ξεσκέπαζε τη διεφθαρμένη πρακτική της Καθολικής Εκκλησίας να πουλάει συγχωροχάρτια στους πιστούς, για να τους απαλλάξει από τις αμαρτίες τους. Η «Διαμάχη για τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα των τέρψεων» ή  ευρέως γνωστή ως «95 Θέσεις», πρότεινε αρχικά δύο κεντρικές πεποιθήσεις. Ότι η Βίβλος είναι η κεντρική θρησκευτική εξουσία και ότι οι άνθρωποι μπορούν να φτάσουν στη σωτηρία μόνο με την πίστη τους και όχι με τις πράξεις τους. Πέρα από αυτό, ο Μαρτίνος Λούθηρος παρέθετε 95 ερωτήσεις και προτάσεις για συζήτηση, σχετικά με τον Καθολικισμό και τα κηρύγματα του.

Σύμφωνα με έναν διαδεδομένο μύθο, στις 31 Οκτωβρίου του 1517, ο Λούθηρος κάρφωσε προκλητικά ένα αντίγραφο των 95 Θέσεων στην πόρτα της εκκλησίας του Κάστρου της Βίτενμπεργκ, όμως στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε τίποτα προκλητικό, ούτε στο έγγραφο αλλά ούτε και στην στάση του. Οι θέσεις αυτές γράφτηκαν με έναν εξαιρετικά ταπεινό και ακαδημαϊκό τόνο, και σκοπός τους ήταν να αμφισβητήσουν και όχι να κατηγορήσουν τις πρακτικές του Καθολικισμού. Παρόλα αυτά, η κίνηση του μοναχού ήταν πρωτοπόρα, καθώς κανένας δεν μπορούσε με ευκολία και χωρίς συνέπειες να κρίνει τις αρχές της Εκκλησίας.

Μαρτίνος Λούθηρος. Photo Credits: Wikimedia Credits

Ο όρος Λουθηρανικός χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους επικριτές του Λούθηρου, το 1519. Δέκα χρόνια αργότερα, στα τέλη της δεκαετίας του 1520, οι οπαδοί του Λούθηρου ονομάστηκαν τελικά Προτεστάντες, λόγω των διαμαρτυριών τους για την εκκλησία. Όλοι οι Προτεστάντες, δέχονται 5 βασικά δόγματα, τα οποία αναγνωρίζουν ως μοναδική αυθεντία την Αγία Γραφή, τον Χριστό ως μοναδικό μεσολαβητή μεταξύ Θεού και ανθρώπου, την πίστη και την χάρη ως τους μοναδικούς δρόμους προς την σωτηρία και την δόξα ως δώρο του Θεού για την πίστη των ανθρώπων.

Άλλα βασικά δόγματα του Προτεσταντισμού είναι πως η Αγία Γραφή μπορεί να ερμηνεύεται κατά συνείδηση, πως κάθε Χριστιανός είναι ιερέας και πως οι ιερείς δεν πρέπει να απαγορεύεται να παντρευτούν ενώ τέλος, ο Λούθηρος υποστήριζε πως η Θεία Λειτουργία πρέπει να γίνεται, όχι μόνο στη λατινική γλώσσα, αλλά στις τοπικές και κατανοητές για τον απλό κόσμο, γλώσσες και πως όλοι έπρεπε να έχουν από ένα αντίγραφο της Βίβλου.

Αυτό το ριζοσπαστικό έγγραφο ενός μοναχού από την Γερμανία, ήταν αρκετό για να πυροδοτήσει την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση, αλλά ακόμα πιο δυνατή συμβολή στην αλλαγή αυτή ήταν το σθένος του Λούθηρου να υποστηρίξει μέχρι τέλους τις απόψεις του και να εναντιωθεί ακόμα και στον ίδιο τον Πάπα.

Ο Μαρτίνος Λούθηρος καίει την παπική βούλα. Photo Credits: Wikimedia Commons

Τον Ιούλιο του 1520, ο Πάπας Λέων Ι΄ εξέδωσε μια παπική βούλα (δημόσιο διάταγμα), το Exsurge Domin (Υψώσου, Ω Θεέ), στο οποίο καταδίκαζε 41 από τις 95 θέσεις του Λούθηρου ως αιρετικές και έδινε στον Λούθηρο 120 ημέρες για να ανακαλέσει τις απόψεις του και να παραιτηθεί. Ζητούσε ακόμη, να καούν όλα τα βιβλία του Λούθηρου, έτσι ώστε ο υπόλοιπος κόσμος να μην τα διαβάσει.

Όταν το διάστημα αυτό πέρασε, και συγκεκριμένα στις 10 Δεκεμβρίου του 1520, ο Λούθηρος έκαψε δημοσίως ένα αντίγραφο του Exsurge Domine και αρνήθηκε να αποκηρύξει τις θέσεις του. Ένα μήνα μετά, στις 3 Ιανουαρίου του 1521, ο άνθρωπος που έφερε την αλλαγή με την σθεναρή πίστη στην ορθότητα των απόψεών του, θα αφοριζόταν από την Καθολική Εκκλησία.

Ο Μαρτίνος Λούθηρος αποτελεί μέχρι και σήμερα, μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στη δυτική ιστορία του Χριστιανισμού. Οι απόψεις του διαμόρφωσαν τον πυρήνα του Προτεσταντισμού και γνώρισαν την υποστήριξη χιλιάδων πιστών ανά τον κόσμο.