Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ κλείνει τα 75: Tο bullying, η δυσλεξία και οι φοβίες που τον οδήγησαν στην επιτυχία

«Δεν ονειρεύομαι τη νύχτα, ονειρεύομαι τη μέρα, ονειρεύομαι όλη μέρα. Το επάγγελμά μου είναι να ονειρεύομαι», έχει δηλώσει ο πολυαγαπημένος σκηνοθέτης.

Πράγματι, για τον Στίβεν Σπίλμπεργκ ο κόσμος των ταινιών είναι ένας ονειρικός κόσμος. Εκεί καταφεύγει για να ξεφύγει από το σκοτάδι και τη σκληρότητα της πραγματικότητας. Εκεί δίνει σάρκα και οστά σε όλα αυτά που φαντάζεται: φονικούς καρχαρίες, πάρκα με δεινοσαύρους, εξωγήινους χαμένους στη Γη… και τα μοιράζεται με όλους εμάς.

Πώς ξεκινάει, λοιπόν, αυτή η «ιστορία αγάπης» ανάμεσα στον Σπίλμπεργκ και τον κόσμο του κινηματογράφου, μία ιστορία που μας πάει χρόνια πίσω;

Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ κλείνει τα 75: πώς το bullying, η δυσλεξία και οι φοβίες τον οδήγησαν στην επιτυχία @Marci O Kenobi.

Στο σχολείο ο Σπίλμπεργκ δέχεται σφοδρό bullying. «Ήμουν ο αλλόκοτος κοκαλιάρης με τα σπυράκια. […] Δεν ένιωθα άνετα γιατί δεν ανήκα ποτέ στην πλειοψηφία», εξηγεί. Αντικείμενο χλεύης αποτελούν, επίσης, τόσο οι αθλητικές του επιδόσεις, όσο και η δειλία του. Ο ίδιος θυμάται όταν στο μάθημα της βιολογίας, στη μελέτη της ανατομίας του βατράχου, κόντεψε να λιποθυμήσει στη θέα του ζώου και αναγκάστηκε να βγει από την αίθουσα.

Το πιο βαρύ, ωστόσο, πλήγμα για τον ίδιο είναι οι επιθέσεις που λαμβάνει από τους συμμαθητές του εξαιτίας της εβραϊκής του καταγωγής. «…Τελικά κατάφεραν, με αρκετές φωνές και αρκετό εκφοβισμό, να με κάνουν να νιώσω ντροπή που ήμουν Εβραίος» ανακαλεί. Αυτή του η εμπειρία, μάλιστα, τον οδηγεί το 2019 στην παραγωγή της σειράς ντοκιμαντέρ Why We Hate, μαζί με τον Άλεξ Γκίμπνεϊ. Μία «περιπλάνηση στην ανθρώπινη συνθήκη του μίσους και στο πως την ξεπερνάμε».

Στα 60 του διαγνώστηκε με δυσλεξία και, όπως αναφέρει, είναι «το τελευταίο κομμάτι του παζλ, σε ένα μεγάλο μυστήριο που κρατούσα για τον εαυτό μου». Η διάγνωση αυτή, τον πηγαίνει ξανά στα σχολικά του χρόνια, ξεδιαλύνοντας το τοπίο γύρω από το άγχος της ανάγνωσης και τις μέτριες επιδόσεις του στα μαθήματα.

Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ κλείνει τα 75: πώς το bullying, η δυσλεξία και οι φοβίες τον οδήγησαν στην επιτυχία @Richard Y. Hoffman Jr.

Για να ξεφεύγει από το μαρτύριο που περνάει στο σχολείο στρέφεται στον κόσμο των ταινιών. Η πρώτη του ταινία, ένα γουέστερν μικρού μήκους με τίτλο Η τελευταία μονομαχία, στην οποία έχει για συνεργείο τις 3 μικρές αδελφές του, δημιουργείται με σκοπό να πάρει ένα πτυχίο στους προσκόπους. Μάλιστα, ο Σπίλμπεργκ κόβει εισιτήριο σε όσους θέλουν να την παρακολουθήσουν, ενώ στις προβολές πουλάει και ποπ-κορν.

Σε ηλικία 14 χρονών το μήκος των ταινιών του έχει ανέλθει στα 40 λεπτά, ενώ στα 16 του δημιουργεί την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, που αγγίζει τις 2 ώρες. Πρόκειται για μία περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας με τίτλο Λάμψη Φωτιάς. Και, κάπως έτσι, χωρίς να το καταλάβει, ο Σπίλμπεργκ κολλάει το μικρόβιο της σκηνοθεσίας και αποφασίζει να απευθυνθεί στα στούντιο της Universal.

Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ κλείνει τα 75: πώς το bullying, η δυσλεξία και οι φοβίες τον οδήγησαν στην επιτυχία

Όπως μας πληροφορεί ο ίδιος, το ξεκίνημά του στη Universal ήταν αρκετά επεισοδιακό.

Η πρώτη του επίσκεψη στα στούντιο λήγει με τον επικεφαλής του τμήματος μοντάζ να του εξηγεί πως δεν επιτρέπεται να μείνει άλλο εκεί χωρίς ειδική άδεια. Από την επόμενη μέρα, και για ένα ολόκληρο καλοκαίρι, ο Σπίλμπεργκ εμφανίζεται στην πύλη με τον χαρτοφύλακα του πατέρα του, μέσα στον οποίο «δεν υπήρχε τίποτα […] εκτός από ένα σάντουιτς και δύο σοκολάτες», και προσποιείται πως εργάζεται εκεί.

Περιπλανιέται μέσα στις εγκαταστάσεις, παρατηρεί τα γυρίσματα και σιγά σιγά εγκλιματίζεται. Τελικά, εντοπίζει ένα άδειο γραφείο, στο οποίο και εγκαθίσταται, γράφοντας και το όνομά του στον τηλεφωνικό κατάλογο του κτιρίου.

Η ιστορία του είναι τόσο ενδιαφέρουσα, που λίγη σημασία έχουν οι «μικρές» ανακρίβειες που κρύβει.

Στα γυρίσματα του Jaws

Η συνεργασία του με την Universal ξεκινάει όταν ο σκηνοθέτης είναι μόλις 20 χρονών, με ένα επταετές συμβόλαιο για τηλεοπτικές σκηνοθεσίες.

Η πρώτη ταινία του που βγαίνει στις αίθουσες, το Εξπρές του Σούγκαρλαντ, δεν κόβει πολλά εισιτήρια, αλλά αποσπά αρκετά θετικές κριτικές. Μεταξύ τους και η κριτική της Πολίν Κέιλ: «Είναι μία από τις πιο επικές πρώτες ταινίες στην ιστορία των ταινιών». Με τα Σαγόνια του Καρχαρία, που κυκλοφορούν τον επόμενο χρόνο, ο Σπίλμπεργκ γίνεται γνωστός και στο ευρύ κοινό και σταδιακά εξελίσσεται σε έναν από τους πιο διάσημους σκηνοθέτες του Χόλυγουντ.

Από τις πιο εμπορικές έως τις πιο «σοβαρές» ταινίες του -όπως η Λίστα του Σίντλερ και η Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν– έχει δίπλα του κοινό και κριτικούς. Οι δύο αυτές ταινίες, μάλιστα, είναι και εκείνες που θα του χαρίσουν τα 2 Όσκαρ Σκηνοθεσίας που έχει στην κατοχή του.

E.T. the extra-terrestrial

«Νομίζω ότι μαθαίνουμε να ζούμε με τους φόβους μας», δηλώνει κάποτε ο σκηνοθέτης. Πράγματι, για ένα μυαλό που ταξιδεύει τόσο πολύ μέσα στα μονοπάτια της φαντασίας, οι φοβίες δεν αποτελούν τίποτα άλλο, παρά μία ακόμα πηγή έμπνευσης. Και δεν είναι λίγη η έμπνευση που έχει αντλήσει από αυτές, καθώς στις φοβίες συναγωνίζεται έναν άλλο καταξιωμένο συνάδελφό του, τον Γούντι Άλλεν.

Από τα έντομα και τα φίδια, που τον οδηγούν στη δημιουργία του Ιντιάνα Τζόουνς, μέχρι τα ασανσέρ, οι φοβίες του κινούνται ανάμεσα στο φάσμα του λογικού και του παράλογου. Συχνά, μάλιστα, βλέπει έναν εφιάλτη, όπου ο ωκεανός καλύπτει το σπίτι του, αλλά ο ίδιος αρνείται να κολυμπήσει, καθώς στα νερά υπάρχουν καρχαρίες. Μας θυμίζει κάτι;

Φοβάται, επίσης, τα γιγάντια αντικείμενα. Μία φορά ο θείος του τον πηγαίνει στην Ουάσιγκτον και του δείχνει ένα τεράστιο μαρμάρινο άγαλμα. Ο Σπίλμπεργκ δεν μπορεί καν να το κοιτάξει. Το μόνο που κάνει είναι να τραβάει το παλτό του θείου του για να φύγουν. Χρόνια μετά, έχουμε την ταινία του: Λίνκολν.

Ο τρόπος με τον οποίο ο Σπίλμπεργκ βιώνει τον φόβο έχει πολύ ενδιαφέρον. Όλα όσα φοβάται, ταυτόχρονα τον συναρπάζουν, του προκαλούν δέος και τον εμπνέουν. Πατάει πάνω τους, τα ντύνει με φαντασία και τα αφήνει να τον ταξιδέψουν σε άλλους κόσμους. Κόσμους που στη συνέχεια μοιράζεται μαζί μας.

Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ κλείνει τα 75: πώς το bullying, η δυσλεξία και οι φοβίες τον οδήγησαν στην επιτυχία

Μετά από τόσα χρόνια και τόσες επιτυχίες, μπορούμε με σιγουριά να πούμε ο Σπίλμπεργκ γεννήθηκε για να φτιάχνει ταινίες. Να ταξιδεύει μέσα από αυτές και να παίρνει και εμάς μαζί του, πάνω από τα σύννεφα, κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, σε άλλους κόσμους ή άλλες εποχές ή και τα δύο. Να μας λέει ιστορίες για εξερευνητές, απατεώνες, πειρατές, αλλά και για στρατιώτες, ναζί, πλανητάρχες. Και να μας κάνει να ονειρευόμαστε κι εμείς, μέσα από τα δικά του μάτια…