2021 στη μουσική: Η χρονιά της μετα-νοσταλγίας

Πότε ήταν που…; Πότε ήταν που είδαμε τον Iggy Pop στην Πλατεία Νερού; Ήταν πρόπερσι. Αλλά θα είναι και φέτος. Δηλαδή το καλοκαίρι που έρχεται.

Το καλοκαίρι που πέρασε ήταν που πήγαμε πάλι σε συναυλία. Πήγαμε να χορέψουμε και διέκοψαν τη συναυλία (τους La Femme στο Plissken). Κάπως έτσι ήταν όλο το ‘21. Και όχι μόνο στη μουσική. Η μουσική έβαζε ήχο, ακόμη και όταν απουσίαζε για να μην διαδίδεται ο ιός.

Πάλι καλά. Αφού είμαστε εδώ και μπορούμε να κοιτάξουμε προς τα πίσω. Αυτό ήταν ακριβώς που έκανε και η μουσική. Κοιτούσε πίσω. Η χρονιά της μετα-νοσταλγίας.

Από τις πιο ωραίες μουσικές στιγμές της χρονιάς ήταν το άλμπουμ των Silk Sonic. Μια (μετα)νοσταλγική αναπαραγωγή του ήχου και της ατμόσφαιρας της soul και του rnb της δεκαετίας του 70, που εμπνεύστηκαν και υλοποίησαν ιδανικά ο Bruno Mars και ο Anderson Paak ως Silk Sonic στο άλμπουμ τους An Evening With Silk Sonic.

Αλλά όχι σαν να ξεφύλλιζε άλμπουμ με παλιές φωτογραφίες. Η ματιά ήταν πιο διεισδυτική, περισσότερο κριτική. Του τύπου – κοίτα τι μας είχε ξεφύγει:

Για παράδειγμα το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του Questlove, Summer of Soul για το Harlem Cultural Festival του 1969, με ονόματα τεράστια, Stevie Wonder, Nina Simone, Mahalia Jackson, Staple Singers, Gladys Night and The Pips…ιστορική στιγμή.

Ήταν το καλοκαίρι του Woodstock, αλλά ήταν και το καλοκαίρι που το Χάρλεμ έβραζε από τους ήχους της soul της jazz και του funk. Και η δουλειά του Questlove (του ντράμερ των Roots) να ψάξει, να σκαλίσει, να βρει και να παρουσιάσει… ήταν σπουδαία. Μέτρησε στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο.

Και καθώς το ένα φέρνει το άλλο (ήταν και η χρονιά των συνειρμών ίσως) η περιβόητη απόπειρα «αναβίωσής» του θρυλικού Φεστιβάλ, το 1999- έγινε πάλι θέμα, χάρη στο ντοκιμαντέρ Woodstock 99: Peace, Love, and Rage.

Το ντοκιμαντέρ του Garret Price αφηγείται τα συμβάντα του τριημέρου, στο  Φεστιβάλ που ξεκίνησε σαν ένα άλλο Woodstock και εξελίχθηκε σε ένα «πανηγύρι» βίας, βανδαλισμών, καταστροφών κάτω από ανελέητο κύμα καύσωνα. Σαν να παρακολουθείς ταινία τρόμου.

Και το΄21 ήταν μια καλή χρονιά. Μυστικά των στούντιο ξεκλειδώθηκαν, ντουλάπια ‘μίλησαν’, αρχεία ξεσκονίστηκαν, στόματα άνοιξαν. Hot topic το δίχως άλλο, το ντοκιμαντέρ- της ανεξάντλητης σειράς με ψαχνό, παρασκήνιο και αποκαλύψεις oι περιπέτειες της Britnney Spears. Ή πιο συγκεκριμένα το ντοκιμαντέρ Framing Britney Spears που είδαν πολλοί και συζήτησαν ακόμη περισσότεροι.

Από τα καλύτερα πάντως docs και με την υπογραφή του Todd Haynes ήταν εκείνο για τους Velvet Underground. Τους πρωτοποριακούς Velvet, στο ροκ, στο punk rock, στην τέχνη, από τη δεκαετία του 60… Lou Reed, John Cale, Sterling Morrison, Maureen Tucker – η Nico βέβαια και ο Andy Warhol. Ο Haynes τα έδειξε με τέτοιον τρόπο, που είχε την προσοχή μας από την αρχή ως το τέλος. Και δεν ήταν εύκολη δουλειά.

«1971: The Year that Music Changed Everything»… Εντυπωσιακός τίτλος – για το 1971, τη χρονιά που η μουσική άλλαξε τα πάντα»- και το πόσο κοντά στην αλήθεια είναι, το διαπιστώνεις παρακολουθώντας τη μίνι σειρά.

Μια στιγμή: πότε ήταν που η Lana Del Rey έβγαλε το εκείνο το ωραίο Chemtrails over the Country Club άλμπουμ της; Τον Μάρτιο. Και το άλλο, το Blue Banisters; Τον Οκτώβριο.

Απλόχερα και εκλεκτικά. Γιατί έτσι πάει. Ο χρόνος πετάει και είναι και σχετικός. Και αν στην περίπτωση της Lana ή κάποια άλλη περίπτωση συνέτρεχαν καλλιτεχνικοί λόγοι, αλλού συντρέχει ο αλγόριθμος. Οι πλατφόρμες της μουσικής και του streaming δεν μπορούν να περιμένουν. Έτσι είναι φτιαγμένες. Να καταναλώνουν. Το τρένο φεύγει (στις 8) και ο καλλιτέχνης πιέζεται να δώσει νέο έργο.  Εμείς το κοινό, πιεζόμαστε από όλους.

Η Taylor ξαναηχογράφησε, μπήκε στο στούντιο δηλαδή και ηχογράφησε ξανά- δυο παλιότερα άλμπουμ της το Fearless (του 2008 ) και το Red (του 2012) και τα δύο μέσα στο ’21 – θα ακολουθήσουν και άλλα τέσσερα – όλα με την ένδειξη «Τaylor’s Version»,  ώστε  να ξεκαθαρίσουν θέματα σχετικά με τα δικαιώματα της μουσικής της. Από το χτες, αλλά σήμερα.

Η Taylor πάντως δεν παραλείπει να στέλνει βινύλια στα δισκοπωλεία και να δείχνει στους φαν τον δρόμο προς τα εκεί. Τονωτικές κινήσεις στην βινυλιο-αγορά, από τον θεσμό… Taylor Swift.

Η εμφάνιση της Adele με νέο άλμπουμ μετά από χρόνια και μετά από το «χτίσιμο» της ως σούπερ-σούπερ σταρ  από την δισκογραφία, ταρακούνησε το σύστημα. Όσο τυπώνονταν οι ποσότητες του άλμπουμ της Adele, έμεναν πίσω όλα τα άλλα. Προγραμματισμένες κυκλοφορίες κόλλησαν. Καλλιτέχνες έμειναν να κοιτάνε.  Άξιζε τον κόπο και την φασαρία; θα ρωτήσει κανείς. Ειλικρινά, το άλμπουμ μου φάνηκε αδιάφορο.

To «Sometimes I might be introvert» της Little Simz από το Λονδίνο, με ρίζες στη Νιγηρία. Πολύ προσωπικό, έντονα συναισθηματικό, εύθραυστο και δυναμικό. Με έναν φρέσκο ήχο, μείγμα από soul και hip hop, ύφος κινηματογραφικό και εναλλαγές- από εκείνα τα άλμπουμ που σε συνεπαίρνει το πώς εξελίσσεται, περνώντας από το ένα κομμάτι στο άλλο. Καθόλου τυχαίο που το συναντάς παντού στις λίστες με τα καλύτερα.

Η soul / hip hop σκηνή της Αγγλίας είχε μια πολύ δυνατή χρονιά και κανείς δεν το αμφισβητεί. Ανάμεσα στις κυκλοφορίες και τα ονόματα που ξεχώρισαν και η συναρπαστική Alewya με ρίζες στην Αιθιοπία και δυνατό beat.

H απέναντι όχθη συνεχίζει να οδηγεί σταθερά το hip hop σε νέους δρόμους, αρκεί να κοιτάς λίγο πιο κάτω από ό,τι βγαίνει μερικές φορές στον αφρό. Ήταν δυνατή χρονιά για τον Tyler The Creator με το «Call me if you get lost». Αλλά και για τον Curly Castro με το «Little Robert Hutton».

Όλο και περισσότερο, όλο και πιο αισθητά. Η pop κουλτούρα ανακυκλώνεται, έχει ανακυκλώσει τον εαυτό της, γίνεται αόρατη, τα ίχνη της σβήνουν στο tik tok.

H εφαρμογή στα κινητά – αγκαζέ με τον αλγόριθμο- αναδεικνύουν τις επιτυχίες, τους νέους σταρ και τις τάσεις, ή ξαναφέρουν παλιούς σε νέο κοινό, που τις πιο πολλές φορές τώρα τους γνωρίζει. Όπως έγινε super viral στο Tik Tok το Dreams των Fleetwood Mac χωρίς ιδιαίτερο  λόγο, παρά μόνο επειδή ένας τύπος περπατούσε τραγουδώντας το. Και είχε τέτοιο σουξέ που οι Fleetwood Mac πανευτυχείς, επικοινώνησαν και με το νεαρό για να τον ευχαριστήσουν – και είδαν το Dreams να ξανα-βγαινει μπροστά (πρώτη κυκλοφορία το 1977 στο περίφημο Rumors άλμπουμ τους).

H K-Pop, η Κορέατικη ποπ και τα «είδωλά» της συνέχισαν την επέλασή τους, κατακτώντας νέες κορυφές και οχυρά της ποπ/ ροκ κουλτούρας. Οι BTS «χτύπησαν» ρεκόρ, Νο 1, τριπλές πλατίνες, σε ασταμάτητη κίνηση, βίντεο και σόου non stop. Μόλις προ ολίγου ανακοινώθηκε από τα κεντρικά στη Σεούλ ότι θα κάνουν ένα μικρό διάλειμμα και θα επανέλθουν δριμύτεροι. Έτσι έγινε και την προηγούμενη φορά. Μην πείτε ότι δεν σας το είπαμε.

Τι θα ακούγεται ωραία; Ποιες λίστες να φτιάξουμε να μας αρέσουν; Δοκιμάστε (τώρα που δεν κοιτάει ο αλγόριθμος). Μερικές προτάσεις από τα άλμπουμ που κυκλοφόρησαν μέσα στη χρονιά. Και πάμε γι’ άλλα:

Bomba Estereo «Deja» –  St. Vincent   «Daddy’s Home»  – Irreversible Entanglements «Open he Gates»  –  doja cat «Planet Her» – Greentea Peng «Man Made»  -, Hiatus Kayote «Mood Valiant» –  Natalie Bergman «Mercy» – Jazmine Sullivan «Heaux Tales» –  Jerome Thomas «That Secret Sauce» –  Dry Cleaning: New Long Leg –  The Brkn Record The Architecture of oppression pt 1), The Steoples «Wide Through The Eyes Of No One».