F_act: Χάσαμε τους θεατές. Στοπ

Credit:Tamara Gak/Unsplash

Ας είμαστε ειλικρινείς. Τα θέατρα τις τελευταίες εβδομάδες στενάζουν. Ελάχιστες παραστάσεις πηγαίνουν καλά κι αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το αν είναι ενδιαφέρουσα ή πολυδιαφημισμένη μια παράσταση. Η επιδημιολογική κρίση που συνεχίζεται ακάθεκτη πλήττει και τον πολιτισμό δημιουργώντας ένα απρόβλεπτο περιβάλλον. Τις καθημερινές, δεκάδες αίθουσες παίζουν με μονοψήφιους ή χαμηλά διψήφιους θεατές. Κάποια ανταπόκριση υπάρχει τα Σαββατοκύριακα – χωρίς αυτό να είναι πάγιο. Την ίδια ώρα, η προπώληση ως θεσμός έχει, σχεδόν, καταργηθεί αφού εισιτήρια πωλούνται την ίδια ή την προηγούμενη μέρα μιας παράστασης. Δημιουργώντας κάθε μέρα ένα καινούργιο τοπίο για τους παραγωγούς, τους θεσμούς και τους δημιουργούς.

Credit: Alevision Co/Unsplash

Εν τω μεταξύ, μια από τις μεγαλύτερες μετατοπίσεις συμβαίνει στη σύνθεση του κοινού. Η ανθρωπογεωγραφία του θεάτρου έχει αλλάξει άρδην. Το σταθερό κοινό των 60+, παραδοσιακή δεξαμένη των Σαββατοκύριακων για το ελληνικό θέατρο, μοιάζει να απέχει σχεδόν καθολικά. Το κοινό έχει, όμως, εμπλουτιστεί με πολύ νεότερες ηλικίες που κανείς δεν έβλεπε συχνά στο θέατρο. Γι’ αυτό και δεν είναι τυχαίο πως οι αποδοτικές παραστάσεις στο ταμείο φέτος είναι αυτές που έχουν ένταση, παλμό, πιο φρέσκια ματιά. Πιστό στη θεατρική του συνήθεια παραμένει μόνο το γυναικείο κοινό που τελικά μοιάζει να σώζει τη μέρα. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, φυσικά, ότι αυτή η κατάσταση είναι φαινόμενο των ημερών ή θα καθορίσει το θέατρο και όταν επέλθει η πολυπόθητη επιδημιολογική ύφεση.

Credit: Volodymyr Hryshchenko/Unsplash

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν οι ψίθυροι των τελευταίων εβδομάδων για περιορισμό ή ‘κλείσιμο’ πολλών δραστηριοτήτων μετά τις γιορτές – μεταξύ των οποίων και οι αίθουσες πολιτισμού – γίνουν πραγματικότητα. Το πρώτο κύμα φημολογίας είχε ξεκινήσει ήδη από τις αρχές Δεκεμβρίου για lockdown πριν τα Χριστούγεννα. Τις επόμενες ημέρες θα δούμε αν τα νέα περιοριστικά μέτρα για τον covid ξαναβάλουν στον πάγο τα θέατρα και τα σινεμά. Παρότι, όπως είναι διαπιστωμένο, είναι ο καλύτερα ελεγχόμενος και ασφαλής χώρος συνάθροισης σ’ αυτούς τους περίεργους καιρούς.

Credit: Αllie Reefer/Unsplash

Στο μεταξύ, και παρότι πολλά κρούσματα διαπιστώνονται και εντός των θιάσων – οπότε οι πρόβες και οι παραστάσεις διακόπτονται – τα θεατρικά σχέδια δεν παύουν. Ο Ιανουάριος εξάλλου, είναι σημείο εκκίνησης για το δεύτερο μισό της θεατρικής σεζόν. Οπότε ένα πιθανό lockdown θα επηρεάσει δραματικά τον προγραμματισμό και τις παραγωγές δεκάδων θεάτρων. Εκτός, κι αν σε περίπτωση που ληφθούν τέτοιες αποφάσεις από τις κεντρικές διοικήσεις, η παύση είναι σύντομη, όπως έχει γίνει και στο εξωτερικό.

credit: Ελίνα Γιουνανλή

Ήδη, κάτι ωραίο συμβαίνει στο θέατρο του Μιχαήλ Μαρμαρινού, το Θησείον. Η εντατική του ενασχόληση με την διοργάνωση της Ελευσίνας 2023 ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας έχει περάσει, με τρόπο φυσικό, τη σκυτάλη σε στενούς συνεργάτες του που θα έχουν για το επόμενο διάστημα την λειτουργική ευθύνη του θεάτρου.

Η Ηλέκτρα Νικολούζου, σταθερή πρωταγωνίστρια στις σκηνοθεσίες του Μαρμαρινού εδώ και 20 χρόνια, είναι επικεφαλής της προσπάθειας, αναλαμβάνοντας την καλλιτεχνική εποπτεία του χώρου. Την ίδια ώρα, ο Χάρης Φραγκούλης παρουσιάζει τη νέα του πειραματική σκηνοθεσία πάνω στην «Αντιγόνη» καθοδηγώντας σκηνικά μαθητές του. Όσο για τις «Κομμώτριες – Μεταπολίτευση», τη σατιρική πολιτική σύνθεση της ομάδας που τυγχάνει θερμής υποδοχής, συνεχίζεται κανονικά από Πέμπτη έως Κυριακή.

Στις παραγωγές που τρέχουν από την αρχή της σεζόν, αξίζει να σταθούμε στην «Ιστορία αγάπης», το έργο του Αλέξις Μίχαλικ. Η παράσταση ανεβαίνει στο «Άνεσις» σε σκηνοθεσία του Σίμου Κακάλα. Εκτός την τολμηρή, για τα ελληνικά δεδομένα, δραματουργία – αφορά στη σχέση μεταξύ δύο γυναικών – έχουμε να κάνουμε με μια πολύ τρυφερά δοσμένη αφήγηση, μια καλώς εννοούμενη εκδοχή ρεαλισμού που πολύ συνειδητά έχει καθοδηγήσει ο Κακάλας.

Με πρωταγωνίστριες τη Βίκυ Βολιώτη και την Ευδοκία Ρουμελιώτη, η παράσταση παρακολουθεί όχι μόνο τις κοινωνικές αντιλήψεις που μπλοκάρουν μια ομοφυλοφιλική σχέση αλλά και τις θεσμικές· ακόμα και σε κράτη με σοβαρή πρόνοια. Στα συν της «Ιστορίας αγάπης» ότι ο Σίμος Κακάλας, όχι μόνο σκηνοθετεί ρεαλισμό, αλλά συμμετέχει και ως ηθοποιός σ’ αυτή τη συνθήκη, προτείνοντας έναν τρόπο αναθεώρησης του.

credit: Πάτροκλος Σκαφιδάς

Μια ποιητική σκηνική γλώσσα βγαλμένη από τις παιδικές μας αναμνήσεις εισηγείται η Έλενα Μαυρίδου στον «Λάμπρο». Το αποσπασματικό ποίημα του Σολωμού γνωρίζει εδώ μια πολύ ιδιαίτερη προσέγγιση. Αντλώντας από πρακτικές κουκλοπαιξίας, το θέατρο σκιών και την αισθητική των κόμικς (και φυσικά από την έρευνα της ομάδας «Χώρος» στην χρήση μάσκας) ανοίγει ένα ερευνητικό πεδίο γύρω από τη θεατρική μικροκλίμακα. Εδώ, η ηθοποιός έχει ρόλο σκηνοθέτη των μικρο-μέσων και αφηγήτριας, με μοναδική συνδρομή από το μουσικό Γιώργο Μαυρίδη.

Το αποτέλεσμα είναι καθηλωτικό. Ο πολυμεσικός τρόπος απεικόνισης με πολλά παλιά υλικά, είναι καινούργιος, βαθιά συγκινητικός και, κατά τη γνώμη μου, υποσχόμενος. Η Έλενα Μαυρίδου σκοπεύει, μάλιστα, να εμποτίσει με παρόμοια στοιχεία τη νέα της σκηνοθεσία στις «Βάκχες». Ωστόσο η συγκεκριμένη παράσταση αξίζει να διαδοθεί και σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, σε σχολεία και φυσικά σε φεστιβάλ. Για την ώρα, προλαβαίνετε να την δείτε για ένα τριήμερο ακόμα αφού παίζεται στο «Χώρο» μέχρι τις 2 Ιανουαρίου.

credit: Γιάννης Βασταρδής

Την έρευνα του στη φόρμα συνεχίζει ο Αιμίλιος Χειλάκης – αυτή τη φορά σε σύγχρονο και δη πιντερικό κείμενο. «Η Προδοσία» που ανεβαίνει στο Βρετάνια είναι μια έντιμη προσπάθεια (με ενδιαφέρουσες αισθητικά προτάσεις) και σίγουρα μια πολύ δυνατή σύμπραξη για τρεις ηθοποιούς.

Εκτός από τον Αιμίλιο Χειλάκη, πρωταγωνιστούν ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος και η Αθηνά Μαξίμου. Είναι οι ήρωες ενός ερωτικού τριγώνου που εκτυλίσσεται σε αντίστροφη μέτρηση του χρόνου, από το παρόν προς το παρελθόν, αποκαλύπτοντας αριστουργηματικά τους χαρακτήρες όσο και τις ψευδαισθήσεις που ορίζουν τις ζωές τους.