Χώρα, σε Βλέπω: Δωρεάν προβολές κορυφαίων ελληνικών ταινιών του 20ού αιώνα στην Ταινιοθήκη

1929 | 57´ | Σενάριο: Ορέστης Λάσκος, Δημήτρης Γαζιάδης (βασισμένο σε κείμενο του Παύλου Νιρβάνα) | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Μιχάλης Γαζιάδης | Παραγωγή: DAG Film.

Παίζουν οι: Αλίκη Θεοδωρίδου, Κώστας Μουσούρης, Αιμίλιος Βεάκης, Δημήτρης Τσακίρης.

Στους πρόποδες του Χελμού, μακριά από την πόλη και τα απομεινάρια περασμένων αστικών μεγαλείων, και κάπου στα βάθη της ελληνικής υπαίθρου, η Αστέρω κι ο Θύμιος ανταλλάσσουν όρκους αιώνιας αγάπης. Ο πατέρας του Θύμιου θεωρεί όμως την Αστέρω ανάξια για να παντρευτεί τον γιο του, απειλώντας τον πως αν συμβεί κάτι τέτοιο, θα τον αποκληρώσει. Η μοίρα και οι προκαταλήψεις φαίνονται να χωρίζουν τους δύο εραστές. Θα μπορέσουν να βρεθούν ποτέ ξανά μαζί;

Εν μέρει βασισμένο στη «Ραμόνα» της Έλεν Χαντ Τζάκσον (που αφηγείται έναν επίσης απαγορευμένο έρωτα σε αμερικανικά εδάφη), το ιστορικής σημασίας φιλμ μεταφέρει την δράση στην ελληνική ύπαιθρο, εκεί όπου εκτυλίσσονται πολλές δημοφιλείς παραγωγές της εποχής. Ο κόσμος, από τα αστικά κέντρα ως την επαρχία, είναι την περίοδο αυτή βυθισμένος σε μια κοινωνικοπολιτική κρίση (χαρακτηριστικά στην ταινία, ο θείος της Αστέρως είναι πολιτικός κρατούμενος στην Αθήνα κι η περιουσία του ουσιαστικά ορίζει τις μοίρες των πρωταγωνιστών), και έτσι το είδος της «φουστανέλας» γίνεται δημοφιλές ως ξεκάθαρη περίπτωση απόδρασης.

Ο Γαζιάδης συνθέτει ένα μικρό βουκολικό έπος σε τρεις πράξεις, όπου η κοινωνική διαστρωμάτωση και το ερωτικό πάθος δίνουν τον τόνο για ένα μελόδραμα με ήρωες που μοιάζουν αποφασισμένοι να τα βάλουν με την ίδια τη μοίρα. Στοιχεία, εξάλλου, διαχρονικής αξίας που -όπως αποδεικνύει κι η μετάβαση από τη «Ραμόνα» στη «φουστανέλα»- αποτελούν δομικά δραματουργικά στοιχεία που διαπερνούν σύνορα και εποχές.

Το φιλμ, χαμένο για δεκαετίες, απέκτησε εμπορικά πετυχημένο ριμέικ το 1959 από τον Ντίνο Δημόπουλο, με την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Μέχρι που μια κόπια με γαλλικούς μεσότιτλους, ανακαλύφθηκε στη Γαλλική Ταινιοθήκη μόλις το 2003 και πλέον η ταινία είναι προσβάσιμη, τώρα και με τη μουσική υπόκρουση που δημιούργησε αποκλειστικά για τις προβολές του «Χώρα, σε Βλέπω» η Ναλίσα Γκριν.

*Η ταινία θα προβληθεί σε αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP) που δημιουργήθηκε το 2003 από την Ταινιοθήκη της Ελλάδας σε συνεργασία με τη Γαλλική Ταινιοθήκη με ελληνικούς μεσότιτλους.

«Αστέρω» του Δημήτρη Γαζιάδη

1946 | 86´ | Σενάριο: Γιώργος Τζαβέλλας | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Πρόδρομος Μεραβίδης | Μοντάζ: Φιλοποιμήν Φίνος | Μουσική: Γιώργος Μαλλίδης | Ήχος: Φιλοποιμήν Φίνος | Μακιγιάζ: Σταύρος Κελεσίδης | Παραγωγή: Φίνος Φιλμ, Ωρίων.

Παίζουν οι: Στέλλα Γκρέκα, Αιμίλιος Βεάκης, Μιράντα Μυράτ, Γιώργος Παππάς, Ζινέτ Λακάζ, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Αθανασία Μουστάκα, Δήμος Σταρένιος, Μαρίκα Φιλιππίδου, Τζόλυ Γαρμπή, Κούλης Στολίγκας, Νάσος Κεδράκας, Αλέκος Γκόνης, Γιώργος Κοκούλης, Σώτος Αρβάνης, Τάκης Σαλιάρης, Γ. Λόγγος.

Ο Τόνι, ένας περιθωριακός άντρας του υποκόσμου, επιστρέφει στην Ελλάδα από την Αμερική ύστερα από χρόνια. Σε ένα καμπαρέ της Τρούμπας βρίσκει ξανά την παλιά του ερωμένη, την Μαρία, η οποία για χάρη του έχει εγκαταλείψει τον άντρα και την κόρη της κι έχει γίνει πόρνη. Η κόρη της, Άλκη, ετοιμάζεται τώρα να παντρευτεί τον Παύλο, έναν νεαρό πλούσιο άντρα. Έχει ζήσει τόσα χρόνια πιστεύοντας πως η μητέρα της έχει πεθάνει, τώρα όμως ο κόσμος της κινδυνεύει να γίνει κομμάτια. Κι αυτό γιατί ο Τόνι τηλεφωνεί στον πατέρα της Άλκης και του ζητά χρήματα, προκειμένου να μην αποκαλύψει σε εκείνη την αλήθεια για τη μητέρα της. Όμως η Μαρία θα κάνει τα πάντα για να προστατέψει την κόρη της και να μην αφήσει τα δικά της λάθη να καταστρέψουν την ευτυχία της.

Δύο χρόνια μετά τα σημαδιακά «Χειροκροτήματα» που αποτέλεσαν το ντεμπούτο του, ο σκηνοθέτης-ορόσημο του ελληνικού σινεμά Γιώργος Τζαβέλλας επιστρέφει διχάζοντας με τα «Πρόσωπα Λησμονημένα», την πρώτη του συνεργασία με τον Φιλοποίμενα Φίνο. Με την ταινία για πολύ καιρό χαμένη και με τον ίδιο τον δημιουργό να την έχει αποκηρύξει κατά την κυκλοφορία (όταν και συνάντησε εμπορική αποτυχία), οι δεκαετίες που μεσολάβησαν την έχουν βοηθήσει να πάρει τη θέση της ως σημαντικό εκπρόσωπο του μεταπολεμικού σινεμά.

Πολλά πρόσωπα της εποχής περνούν από την οθόνη (ο Λάμπρος Κωνσταντάρας είναι νέος εδώ), καθώς ο Τζαβέλλας μάς βυθίζει στον κόσμο ενός αγνού μελοδράματος γεμάτο αμαρτωλούς γκάνγκστερ και ξεπεσμένους αριστοκράτες. Με φόντο την αθηναϊκή εικονογραφία και με ήρωες στο έλεος της ηθικής και της μοίρας, ο σκηνοθέτης εμπνέεται από τη λαϊκή λογοτεχνία των επιφυλλίδων και κερδίζει την κριτική της εποχής που χαρακτηρίζει το έργο εφάμιλλο των σημαντικότερων σύγχρονών του παραγωγών σε διεθνές επίπεδο, και μάλιστα σε μια περίοδο που το ελληνικό σινεμά είναι ακόμα αποδεκατισμένο.

*Η ταινία θα προβληθεί σε ψηφιακή κόπια (DCP) με αγγλικούς υπότιτλους. Η προβολή της ταινίας γίνεται με την υποστήριξη της Finos Film.