Χώρα, σε Βλέπω: Δωρεάν προβολές κορυφαίων ελληνικών ταινιών του 20ού αιώνα στην Ταινιοθήκη

1972 | 85´ | Παραγωγός: Ντίνος Κατσουρίδης | Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης, Μένης Κουμανταρέας | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Νίκος Καβουκίδης | Μοντάζ: Ντίνος Κατσουρίδης | Σκηνικά – Κοστούμια: Κυριάκος Κατζουράκης | Ήχος: Πέτρος Πατέλης.

Παίζουν οι: Άννα Βαγενά, Σμαρώ Βεάκη, Κώστας Ρηγόπουλος, Σταύρος Καλάρογλου, Αλίκη Ζωγράφου, Ειρήνη Εμιρζά, Αλέκος Ουδινότης, Μαρία Μαρτίκα, Μίκα Φλώρα, Νίκος Γαροφάλου, Λούλα Χρηστίδη, Γιώργος Μόρτον.

Βραβεία / Διακρίσεις / Συμμετοχές σε Φεστιβάλ: Βραβείο Καλύτερης Καλλιτεχνικής Ταινίας, Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη, Α΄ Γυναικείου Ρόλου (Άννα Βαγενά), Β΄ Γυναικείου Ρόλου (Σμαρώ Βεάκη), Β΄ Ανδρικού Ρόλου (Κώστας Ρηγόπουλος), Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1972. Bραβείο FIPRESCI, Bραβείο Otto-Dibelius, Bραβείο OCIC, Φεστιβάλ Bερολίνου 1972. Βραβείο Εξαιρετικής Ταινίας της χρονιάς, Φεστιβάλ Λονδίνου 1974.

H Άννα, ένα φτωχό κορίτσι από χωριό, εργάζεται εδώ και δέκα χρόνια σαν εσωτερική υπηρέτρια σε μια μικροαστική αθηναϊκή οικογένεια. Όταν τα αφεντικά διαπιστώνουν ότι η Άννα έφτασε σε ηλικία γάμου, διαλέγουν για λογαριασμό της έναν νέο και τον καλούν στο σπίτι μια Kυριακή. Tο ίδιο βράδυ επιτρέπουν στην Άννα να βγει έξω μόνη με τον υποψήφιο γαμπρό. Στη σύντομη αυτή έξοδο, η Άννα θα νιώσει για πρώτη φορά στη ζωή της συναισθήματα που ως τότε έπνιγε βαθιά μέσα της, κάτι που δεν μπορεί να δεχτεί η ηθικόλογη υποκρισία των αφεντικών.

Έτσι, όταν επιστρέψει στο σπίτι, θα ανακαλύψει ότι οι διαθέσεις της οικογένειας έχουν αλλάξει. Με την ίδια ευκολία που αποφάσισαν να της φτιάξουν τη ζωή, εξίσου αυθαίρετα, σαρώνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια της.

Στο μεγάλου μήκους ντεμπούτο του ο Παντελής Βούλγαρης συστήνεται ως ένας δημιουργός έτοιμος να σχολιάσει με υπόκωφα αιχμηρό τρόπο την αστική πραγματικότητα της Ελλάδας στις αρχές των ‘70s, με μια από τις καθοριστικές για τη γέννηση του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου ταινίες. Ο Βούλγαρης εξετάζει τις ταξικές δυναμικές, τις σχέσεις οικονομικής εξάρτησης αλλά και τη θέση της γυναίκας σε μια εποχή όπου η Αθήνα αρχίζει να αποτελεί μοναδική διέξοδο, εκεί όπου το νέο ελληνικό όνειρο γεννιέται και πεθαίνει, εκεί όπου μοίρες καθορίζονται με ένα νεύμα και ένα καπρίτσιο της άρχουσας τάξης.

Εμμένοντας στο αρχικό του προσωπικό όραμα και αρνούμενος να προχωρήσει σε αλλαγές που θα έκαναν το φιλμ πιο εμπορικό, ο Βούλγαρης ολοκληρώνει τελικά μια σκληρή, ειλικρινή ηθογραφία μιας άγριας εποχής.

*Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε Βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.

«Το Προξενιό της Άννας» του Παντελή Βούλγαρη

1977 | 63´ | Παραγωγός: Αντουανέττα Αγγελίδη | Σενάριο & Μοντάζ: Αντουανέττα Αγγελίδη | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Πάκο Περινιάν | Μουσική: Ζιλμπέρ Αρτμαν | Διεύθυνση Παραγωγής: Φρανσουά Μαργκολέν | Ήχος: Αλέν Μπανό, Ντομινίκ Βιεγιάρ | Μακιγιάζ: Βουόκο Νικίνεμ | Παραγωγή: IDHEC.

Παίζουν οι: Ζοσί Ντελέτρ, Αντουανέττα Αγγελίδη, Μακίκο Σουζούκι.

Βραβεία / Διακρίσεις / Συμμετοχές σε Φεστιβάλ: Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη, Βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, «Αντι-Φεστιβάλ» Θεσσαλονίκης 1977. Επίσημη Συμμετοχή, Φεστιβάλ Τονόν-λε-Μπαν 1977. Επίσημη Συμμετοχή, Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών 16mm Μοντρεάλ 1978. Επίσημη Συμμετοχή Εβδομάδα Πειραματικού Κινηματογράφου Delft 1979. Επίσημη Συμμετοχή, Φεστιβάλ Γυναικείου Κινηματογράφου Γκέτεμποργκ 1981. Επίσημη Συμμετοχή, «Cinéma différent» Γιερ 1983.

Η Αντουανέττα Αγγελίδη χρησιμοποιεί δημιουργικά την γνώση της ιστορίας της κινηματογραφικής εικόνας και τη συνδέει με μια παγκόσμια καλλιτεχνική γλώσσα, ενός εναλλακτικού και ποιητικού σινεμά, διατηρώντας όμως τις ιδιαιτερότητες της δικής της προσωπικής γραφής, των δικών της ερωτημάτων. Ένα μεγαλείο μετα-αφηγηματικότητας, το φιλμ της Αγγελίδη χρησιμοποιεί όχι μόνο τα εργαλεία της κινηματογραφικής γλώσσας, αλλά και μουσική, λόγια, ήχο, αρχιτεκτονική, ποίηση και πάνω απ’ όλα την ίδια τη γλώσσα του σώματος, σε μια πειραματική εξερεύνηση του φύλου που επεκτείνεται σε μια σπουδή πάνω σε κάθε λογής αντίθεση μέσα από ένα οπτικοακουστικό κολάζ, κάπου ανάμεσα στην τέχνη και την πραγματικότητα.

Η Αγγελίδη λέει πως την απασχολούσε εξαρχής «η διεύρυνση των ορίων της κινηματογραφικής αναπαράστασης και η ενσωμάτωση της υποκειμενικότητας της δημιουργού» και πράγματι μέσα από τη δεξιοτεχνική χρήση του κινηματογραφικού χώρου, κάθε σεκάνς, κάθε ακολουθία εικόνων, κάθε κάδρο αποτελεί μια αναπαράσταση σε ένα πλαίσιο αντιθέσεων, φτάνοντας μέχρι την σύνθεση και την αναίρεση κωδίκων, μια αληθινή κινηματογραφική ύλη και αντι-ύλη.

«Η ταινία αφορά τις αναπαραστάσεις του γυναικείου σώματος στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης: το φύλο ως κατασκευή και όχι ως μοίρα», παραθέτει η δημιουργός. «Η αναστροφή του κώδικα, καθώς και η σύγκρουση των διαφορετικών κωδίκων, γίνεται μέθοδος της γραφής και επομένως και της ανάγνωσης της ταινίας. Μια διαδοχή από έμμεσες αναφορές και παιχνίδια σχολιάζουν ανατρεπτικά αισθητικές θεωρίες και συγκεκριμένα έργα τέχνης. Οι αναστροφές της εικόνας και του ήχου λειτουργούν αφηγηματικά, επανεγγράφοντας το γυναικείο σώμα».

Ένα από τα πλέον καθοριστικά πειραματικά φιλμ του ελληνικού σινεμά, ανακοίνωσε την άφιξη μιας δημιουργού που δε σταματά να προκαλεί τον θεατή αναζητώντας τα όρια της κινηματογραφικής απεικόνισης μέσα από έργα εντυπωσιακής κατασκευής.

*Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε Βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.

«Ιωάννης ο Βίαιος» της Τώνιας Μαρκετάκη

1973 | 177´ | Παραγωγός: Τώνια Μαρκετάκη | Σενάριο: Τώνια Μαρκετάκη | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Αρβανίτης, Γιώργος Πανουσόπουλος | Μοντάζ: Γιώργος Κόρρας | Σκηνικά: Αναστασία Αρσένη | Κοστούμια: Λευτέρης Χαρωνίτης | Ήχος: Πάνος Πανουσόπουλος | Μακιγιάζ: Έφη Αρβανίτη.

Παίζουν οι: Μανώλης Λογιάδης, Μίκα Φλώρα, Βαγγέλης Καζάν, Μηνάς Χατζησάββας, Τάκης Δουκάκος, Μαίρη Μεταξά, Νικήτας Τσακίρογλου, Λήδα Πρωτοψάλτη, Μαλένα Ανουσάκη, Κώστας Αρζόγλου.

Βραβεία / Διακρίσεις / Συμμετοχές σε Φεστιβάλ: Βραβεία Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Α΄ Ανδρικού Ρόλου, Τιμητική διάκριση Φωτογραφίας, Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1973.

Μεσάνυχτα, σε κάποιον έρημο δρόμο της Αθήνας. Μια νεαρή κοπέλα δολοφονείται από τη μαχαιριά ενός αγνώστου, ο οποίος αμέσως εξαφανίζεται πίσω στις σκιές. Ο φερόμενος ως δράστης, Ιωάννης Ζάχος, ένας νεαρός άντρας δίχως καμία αίσθηση νοητικής και ψυχολογικής ισορροπίας, διοχετεύει την ερωτική του επιθυμία φαντασιωνόμενος γυναικοκτονίες. Στο μυαλό του, με αυτό τον τρόπο ασκεί εξουσία και επιβεβαιώνει τον ανδρισμό του, όπως αυτόν τον επιτάσσει και τον εννοεί μια ολόκληρη κοινωνία γύρω του.

Όταν συλλαμβάνεται ομολογεί μεμιάς το έγκλημα, όμως κατά τη διάρκεια της δίκης που ακολουθεί αναπαριστά με αντιφάσεις όλα όσα έχει διαβάσει στον Τύπο. Η αναζήτηση της αλήθειας μένει μετέωρη, κι η σύγκρουση του ατόμου με την κοινωνία μαίνεται.

Το μνημειώδες ντεμπούτο της Τώνιας Μαρκετάκη άντλησε το θέμα του από αληθινά συμβάντα δημιουργώντας μεγάλο θόρυβο στα Μέσα της εποχής, καθηλώνοντας την ίδια στιγμή το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Το δαιδαλώδες ψυχολογικό πορτρέτο ενός καθ’ ομολογία θύτη, που έχει σφυρηλατηθεί μέσα στα τοξικά καλούπια της πατριαρχίας, απλώνεται μες στους σκοτεινούς δρόμους μιας πόλης (και μιας εποχής) βουτηγμένης στην αβεβαιότητα και στην ακινησία, καθώς η αλήθεια παίρνει πολλά πρόσωπα και η ενοχή ακόμα περισσότερα.

Η Μαρκετάκη χρησιμοποιεί το έγκλημα όχι ως το κέντρο της θεματικής της αλλά ως την αφετηρία για μια πολύ μπροστά από την εποχή της φεμινιστική εξερεύνηση, συνθέτοντας μια καθοριστική ηθογραφία της Ελληνικής κοινωνίας των ᾽60s, μια πνιγηρή σκιαγράφηση ενός ψυχολογικά ραγισμένου κοινωνικού ιστού σε αναζήτηση εξιλέωσης.

*Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε Βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.