Ο Έρωτας στην τέχνη: 10 διάσημα έργα τέχνης που εξυμνούν την αληθινή αγάπη

Μία από τις πιο όμορφες σελίδες της τέχνης, είναι αυτή που αφιερώθηκε στον “Έρωτα”, μία έννοια με πολλές ερμηνείες και ακόμα περισσότερες διαστάσεις. Ο Έρωτας ήταν και θα είναι για πάντα, ένα άκρως υποκειμενικό συναίσθημα, το οποίο κάθε άνθρωπος βιώνει διαφορετικά. Η αγάπη της τέχνης να εξυμνεί συνεχώς αυτό το δυνατό συναίσθημα, μας έχει χαρίσει εκατοντάδες αριστουργήματα με αυτή τη θεματική.

Με την Ημέρα των Ερωτευμένων να πλησιάζει, κάθε τι ρομαντικό γύρω μας παίρνει άλλη αξία και εμείς με τη σειρά μας παίρνουμε λίγο χρόνο από την ημέρα μας για να ρίξουμε μια ματιά σε 10 σπουδαία έργα τέχνης εμπνευσμένα από τον έρωτα, τα οποία μας αποδεικνύουν πως τελικά, η τέχνη και η αγάπη συμπληρώνουν αρμονικά η μία την άλλη.

Έρως και Ψυχή, Αντόνιο Κανόβα (1793). Photo by Aitac on Unsplash

Το Έρως και Ψυχή είναι ένα από τα πιο διάσημα γλυπτά του νεοκλασικισμού. Εμπνευσμένο από την ιστορία αγάπης του θεού Έρωτα και της Ψυχής, μιας θεάς που έγινε άνθρωπος, αυτό το μαρμάρινο αριστούργημα σκαλίστηκε από τον Ιταλό γλύπτη Αντόνιο Κανόβα το 1793 και εξυμνεί την δύναμη της αγάπης. Το γλυπτό απεικονίζει την στιγμή που το φιλί του Έρωτα ξανά δίνει ζωή στην γυναίκα του, τη Ψυχή, η οποία είχε πεθάνει ανοίγοντας ένα απαγορευμένο κουτί. Η τρυφερότητα του συγκεκριμένου έργου τέχνης αλλά και ο ρεαλισμός του, το κάνουν ένα από τα καλύτερα έργα τέχνης, το οποίο απεικονίζει άρτια την αγάπη. Το γλυπτό βρίσκεται στο Λούβρο.

Σύμπλεγμα Θησέα και Αντιόπης. Φωτογραφία: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης/ ΥΠΠΟΑ/Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας/ ΟΔΑΠ / Πάρις Ταβιτιάν

Η αγάπη μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που η αγάπη εκδηλωνόταν με την αρπαγή μίας όμορφης κοπέλας. Το ίδιο βλέπουμε και στο γλυπτό αυτό, το οποίο απεικονίζει τη στιγμή της αρπαγής της Αντιόπης από τον Θησέα. Η περίεργη αυτή αγάπη ξεκίνησε όταν ο Θησέας ερωτεύτηκε την Αμαζόνα Αντιόπη, αδερφή της βασίλισσας των Αμαζόνων Ιππολύτης, κατά τη διάρκεια του 9^ου άθλου του Ηρακλή, την Αμαζονομαχία.

Νιώθοντας υπόχρεος για την βοήθεια του Θησέα στη μάχη, ο Ηρακλής τον βοήθησε να απαγάγει την Αντιόπη και να την πάρει κοντά του στην Αθήνα, όπου γεννήθηκε ένας μεγάλος έρωτας μεταξύ τους, ή για κάποιους ένα μεγάλο σύνδρομο Στοκχόλμης. Η Αντιόπη φαίνεται να πέθανε στο πλευρό του Θησέα, πολεμώντας τις Αμαζόνες που είχαν πάει στην Αθήνα για να την φέρουν πίσω. Το γλυπτό αυτό προέρχεται από την Αμαζονομαχία στο δυτικό αέτωμα του ναού του Απόλλωνα στην Ερέτρια και απεικονίζει τους δύο νέους γαλήνιους, τρυφερά αγκαλιασμένους και ερωτευμένους, χωρίς να θυμίζει σε τίποτα μία απαγωγή. Βρίσκεται στη μόνιμη έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ερέτριας.

Το Φιλί, Ογκίστ Ροντέν (1882-1886). Photo Credits: Wikimedia Commons

Ο Γάλλος γλύπτης Ογκίστ Ροντέν ολοκλήρωσε το 1882 το άγαλμά του, Το Φιλί, ένα όμορφο μαρμάρινο γλυπτό, χαρακτηριστικό έργο της σύγχρονης τέχνης. Το γοητευτικό του θέμα αλλά και η ρευστή του σύνθεση, αναδεικνύουν την αγάπη των δύο πρωταγωνιστών και μας εξιστορούν έναν παθιασμένο και κάπως απαγορευμένο έρωτα δύο ανθρώπων που μπλέκονται στην δίνη των προσωπικών παθών τους και αφήνονται να παρασυρθούν.

Το έργο αρχικά προοριζόταν να κοσμεί τις Πύλες της Κολάσεως, ένα τεράστιο γλυπτό-πόρτα, εμπνευσμένο από την Κόλαση του Δάντη. Το έργο απεικόνιζε τον Πάολο και τη Φραντσέσκα, δύο χαρακτήρες από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη, οι οποίοι θανατώθηκαν από τον σύζυγο της Φραντσέσκα, όταν τους έπιασε να δίνουν το πρώτο τους φιλί. Οι δύο εραστές καταδικάστηκαν σε αιώνια περιπλάνηση στην Κόλαση και έγιναν έτσι, ένα από τα σύμβολα του απαγορευμένου έρωτα. Το 1886, ο Ροντέν αποφάσισε να το αφαιρέσει από το αρχικό γλυπτό αυτό και να το κάνει ξεχωριστή δημιουργία του. Το έργο βρίσκεται στο προσωπικό μουσείο του καλλιτέχνη στην Γαλλία.

Το Φιλί, Φραντσέσκο Άγιετς (1859), Photo Credits: Wikimedia Commons

Ο δημοφιλής αυτός πίνακας του Φραντσέσκο Άγιετς μπορεί σε πρώτο επίπεδο να φαίνεται πως εξυμνεί το πάθος του έρωτα, κρύβει όμως περισσότερα από όσα μπορούμε να δούμε. Ο πίνακας παραγγέλθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα, από τον κόμη Αλφόνσο Μαρία Βισκόντι και όπως παρατηρούμε απεικονίζει ένα παθιασμένο φιλί ανάμεσα σε δύο ερωτευμένους νέους.

Αυτό που δεν βλέπουμε όμως, είναι πως ο πίνακας είχε έναν πιο πατριωτικό και νοσταλγικό τόνο πίσω από τη δημιουργία του. Το σύμβολο αυτό του ιταλικού Ρομαντισμού, κρύβει μία ανάγκη συμφιλίωσης, καθώς παραγγέλθηκε σε μια εποχή πολιτικής διχόνοιας στην Ευρώπη και συμβόλιζε την ελπίδα για μια συμμαχία μεταξύ Γαλλίας και Σαρδηνίας, κάνοντας την έννοια της αγάπης ακόμα πιο έντονη. Εκτίθεται στην Πινακοθήκη Μπρέρα στο Μιλάνο.

Χορός στην εξοχή, Ρενουάρ (1883). Photo Credits: Wikimedia Commons

Το ζευγάρι στον πίνακα του Ρενουάρ παρασύρεται από τη μουσική, τον χορό και τη θερμή ατμόσφαιρα του καλοκαιριού, όμως πάνω από όλα, οι δύο νέοι παρασύρονται ο ένας από τον άλλο. Αυτό που μας επιβεβαιώνει την μεγάλη αυτή αγάπη είναι το πλατύ χαμόγελο στο πρόσωπο της νεαρής πρωταγωνίστριας του πίνακα. Κοιτώντας μας απευθείας στα μάτια, είναι σαν να μας φωνάζει πως είναι ερωτευμένη και πως δεν θα ήθελε ποτέ να τελειώσει αυτός ο χορός με τον αγαπημένο της. Ο έρωτας εξάλλου, είναι ένας συνεχής χορός συναισθημάτων. Σήμερα, ο πίνακας φυλάσσεται στο Μουσείο Orsay, στο Παρίσι.

Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Φρανκ Ντίκσε (1884). Photo Credits: Wikimedia Commons

Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα είναι μια από τις πιο διαχρονικές ιστορίες αγάπης και έχει αποτυπωθεί αναρίθμητες φορές στην τέχνη, εξυμνώντας τον έρωτα. Το 1884, η ιστορία αυτή ενέπνευσε τον ζωγράφο Φρανκ Ντίκσε, ο οποίος μετουσίωσε στον πίνακά του, όλη την αγάπη και το πάθος που έπρεπε να καταπνίγουν οι δύο νεαροί. Βλέπουμε τους δύο πρωταγωνιστές της σκηνής να μοιράζονται ένα παθιασμένο φιλί, ίσως το τελευταίο τους. Ο Ρωμαίος κάθεται ριψοκίνδυνα στο παραθύρι της Ιουλιέτας, τυφλωμένος από τον έρωτα του για αυτή, ο οποίος δεν του αφήνει χώρο για το συναίσθημα του φόβου. Κρατά την αγαπημένη του σφιχτά και την κλείνει σε μία αγκαλιά αιώνιας αγάπης, δημιουργώντας μία εικόνα γεμάτη λαχτάρα και ερωτισμό. Ο πίνακας του Ντίκσε βρίσκεται στη Γκαλερί Τέχνης του Σαουθάμπτον, στην Αγγλία.

Στο Κρεβάτι, Φιλί, Ανρί ντε Τουλούζ-Λωτρέκ (1892). Photo Credits: Wikimedia Commons

Ο μετα-ιμπρεσιονιστής ζωγράφος και γραφίστας Ανρί ντε Τουλούζ-Λωτρέκ εξερεύνησε με τα πινέλα του, την αγάπη μεταξύ δύο ιερόδουλων γυναικών, στο Παρίσι του 19^ου αιώνα. Στο έργο του, Στο Κρεβάτι, Φιλί, πέρα από το πάθος της απεικονιζόμενης σκηνής, η χρωματική παλέτα αλλά και οι αποφασιστικές πινελιές του ζωγράφου μας ταξιδεύουν στην ρομαντική πλευρά της Μπελ Επόκ εποχής του Παρισιού. Η θαλπωρή και η αγάπη που προκαλεί αυτό το έργο, έχει μνημονευτεί από πολλούς, όμως την εποχή της δημιουργίας του, το έργο δεν έχαιρε μεγάλης εκτίμησης, λόγω των πρωταγωνιστριών του .

Το φιλί, Γκουστάφ Κλιμτ, 1907-1908. Φωτογραφία: Österreichische Galerie Belvedere/Wikimedia Commons

Ο Αυστριακός καλλιτέχνης Γκούσταφ Κλιμτ ζωγράφισε τον διάσημο πίνακά του, Το Φιλί στο απόγειο της Χρυσής Περιόδου του. Ενσαρκώνοντας την αιθέρια καλλιτεχνική προσέγγιση του και με τα χαρακτηριστικά χρυσά στοιχεία του να κυριαρχούν, Το Φιλί εξυμνεί όσο τίποτε άλλο τον έρωτα και την αγάπη. Ο πίνακας δείχνει ένα αγκαλιασμένο και άκρως ερωτευμένο ζευγάρι να φιλιέται και το φιλί αυτό είναι από μόνο του άκρως ρομαντικό. Ο τρόπος που ο νεαρός αγγίζει την ντάμα του δείχνει την στοργική αγάπη που ήθελε ο Κλιμτ να απεικονίσει, την οποία η γυναίκα αποδέχεται με προσμονή. Ο αριστουργηματικός πίνακας του Αυστριακού ζωγράφου σήμερα φυλάσσεται στο Μουσείο Μπελβεντέρε της Αυστρίας.

Εραστές, Κονσταντίν Σόμοφ (1920). Photo Credits: Wikimedia Commons

Ο συμβολικός πίνακας Εραστές του Ρώσου πρωτοπόρου στον Νεορομαντισμό, Κονσταντίν Σόμοφ, φιλοτεχνήθηκε το 1920 και απεικονίζει ένα αγκαλιασμένο ζευγάρι. Στην σκηνή αυτή δεν υπάρχει όμως η κλασική αισιόδοξη αγάπη, όπως συνήθως απεικονίζεται. Εδώ βλέπουμε μία απόγνωση, μία έντονη θεατρικότητα που κάνει τον ερωτισμό στην άκρη και κυριαρχεί αυτή. Οι μορφές είναι πιο πολύ παγωμένες, παρά παθιασμένες, δίνοντας μας την εντύπωση πως σε αυτόν τον μεγάλο έρωτα, κάτι στέκεται εμπόδιο. Τα ψυχρά χρώματα, σε ένα τοπίο λίγο πριν ξεσπάσει καταιγίδα, φορτίζουν το έργο με αρνητικά συναισθήματα, μιας και η αγάπη δεν έχει μόνο αισιόδοξες εκφάνσεις.

Μια αγκαλιά αγάπης στο σύμπαν, Φρίντα Κάλο (1949). Photo Credits: Frida Kahlo.org

Σε αυτόν τον γεμάτο στοιχεία της μεξικανικής μυθολογίας πίνακα, η Φρίντα Κάλο αποτυπώνει την αγάπη, τη ζωή και τον θάνατο. Απεικονίζει την ίδια να κρατά στην αγκαλιά της τον Ντιέγκο Ριβέρα. Έχει δώσει τον σύζυγό της ένα περίεργο σώμα, ενώ του έχει προσθέσει ένα τρίτο μάτι, το οποίο αποτελεί σύμβολο σοφίας. Τους δύο αυτούς χαρακτήρες κρατάει η ανώτατη θεά των Αζτέκων και Μητέρα της Γης, Cihuacoatl, την οποία με τη σειρά της κρατάει η Συμπαντική Μητέρα, που συγκρατεί τα πάντα. Κάπου μέσα στους εναγκαλισμούς αυτούς, παρατηρούμε και τον Xolotl, τον Αζτέκο θεό της φωτιάς και της αστραπής, συνοδό των ψυχών στον κάτω κόσμο.

Στην ιστορία αγάπης των δύο εραστών, «εισβάλει» το στοιχείο της ζωής που αποτυπώνεται με την μορφή της Cihuacoatl, ενώ ταυτόχρονα ελλοχεύει ο θάνατος, εκπροσωπούμενος από τον Xolotl. Όλα αυτές οι πολύπλοκες αγκαλιές, διερευνούν τις εξίσου πολύπλοκες σχέσεις των ζευγαριών, και την αγάπη που τελικά αγκαλιάζει τα πάντα.