Βιβλίο: 5+1 εμβληματικά θεατρικά έργα με θέμα τον έρωτα

«Γιατί τόσο σπαραχτική δεν γράφτηκε ποτέ καμία σαν της Ιουλιέτας και του Ρωμαίου την ιστορία».

Μ’ αυτή τη φράση λήγει το ερωτικό δράμα του πασίγνωστου συγγραφέα και αποτελεί μέχρι και σήμερα από τα πιο δημοφιλή θεατρικά του έργα. Η ιστορία λαμβάνει χώρα στην Βερόνα της Ιταλίας στην οποία επικρατεί πολύχρονη βεντέτα μεταξύ της οικογενείας των Καπουλέτων και των Μοντέγων. Η ανυποχώρητη έχθρα που κυριαρχεί ανάμεσα τους προκαλεί μεγάλη αναστάτωση και τη λύση σπεύδει να δώσει ο αυτοκράτορας της πόλης, επιβάλλοντας αυστηρά πρόστιμα σε όποιον τη συνεχίσει. Ωστόσο, η πραγματική τραγωδία ξεκινά, όταν ο γιος του Μοντέγου, Ρωμαίος, ερωτεύεται την κόρη του Καπουλέτου, Ιουλιέτα. Οι δύο νέοι προσπαθούν απεγνωσμένα να βρουν ένα τρόπο να συμφιλιωθούν οι γονείς τους και να λήξει η βεντέτα και αποφασίζουν να παντρευτούν με την βοήθεια του ιερέα Λαυρέντιου, πιστεύοντας έτσι ότι θα επέλθει η ειρήνη. Μετά το γάμο, ακολουθούν τραγικά γεγονότα που οδηγούν την Ιουλιέτα να σκαρφιστεί, με την βοήθεια του Λαυρέντιου, ένα σχέδιο που τελικά θα αποβεί μοιραίο. Τελικά, η αυλαία πέφτει με το άτυχο ζευγάρι να χάνει τη ζωή του και τις οικογένειες τους να συμφιλιώνονται προς τιμήν των παιδιών τους.

«Είμαι ένας γλάρος. Όχι, δεν είν’ αυτό… Θυμάσαι που σκότωσες κάποτε ένα γλάρο; Ένας άνθρωπος πέρασε κατά τύχη, τον είδε, και μη έχοντας τίποτα άλλο να κάνει τον κατάστρεψε… Ένα θέμα για μικρό διήγημα… Όχι, δεν είν’ αυτό…»

Η «κωμωδία σε τέσσερις πράξεις», κατά τη δήλωση του Ρώσου συγγραφέα, ήταν αυτή που καθιέρωσε τον Τσέχωφ ως θεατρικό συγγραφέα της συνείδησης κοινού και κριτικής. Ο Γλάρος θίγει τις σχέσεις, τις θυσίες και τις διεκδικήσεις των ανθρώπων που αγαπούν και επιθυμούν να υπηρετήσουν την τέχνη, μέσω της συγγραφής και του θεάτρου. Βασισμένο στο δίπολο έρωτας και θέατρο, ο Τσέχωφ επικεντρώνεται σε ανθρώπους που δεν ξέρουν πως να ανταποκριθούν στην μεγάλη πρόκληση του έρωτα και πόσο μάλλον να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής. Το δράμα ξεκινά όταν η Νίνα, μια νεαρή ανερχόμενη ηθοποιός, εγκαταλείπει τον αγαπημένο της Τρέπλιεφ, για να ακολουθήσει τον καταξιωμένο συγγραφέα και φίλο της μητέρας του, Τριγκόριν, με κύριο σκοπό να αναδειχθεί στο χώρο του θεάτρου. Άνθρωποι σε σύγχυση, με όνειρα και φιλοδοξίες, πληγώνουν ο ένας τον άλλον και προδίδουν, όντας ανήμποροι να διαχειριστούν το μεγαλείο του έρωτα.

«Οι άνθρωποι έπρεπε να είναι αυτοί που φαίνονται ή ,τουλάχιστον, να μη φαίνονται αυτό που δεν είναι.
Όπου αγαπάει, παιδεύει. Τη μοίρα του κανείς δεν την ελέγχει.»

Άλλο ένα σημαντικό θεατρικό έργο του Άγγλου συγγραφέα, στο οποίο ο έρωτας είναι ικανός να ξεπεράσει φυλετικές, ηλικιακές και κοινωνικές διαφορές, όμως όταν έρχεται αντιμέτωπος με την ζήλια, φθείρεται και καταστρέφεται. Η υπόθεση αφορά τον έρωτα που τρέφει ο έμπειρος Μαυριτανός στρατηγός Οθέλλος, για τη νεαρή και ευγενικής καταγωγής Βενετσιάνα Δυσδαιμόνα, ο οποίος καταφέρνει να ισοπεδώσει τα στερεότυπα της εποχής, ωστόσο, παράλληλα  δημιουργεί έντονες αντιδράσεις και διαταράσσει τις κοινωνικές ισορροπίες. Και ενώ όλα μοιάζουν μαγικά για το ζευγάρι, έρχεται το υποτιθέμενο “δεξί χέρι” του Οθέλλου, Ιάγος, να φυτέψει στο μυαλό του αφέντη του το δηλητηριώδες σποράκι της ζήλιας. Η διχόνοια σπείρεται ανάμεσα στο ζευγάρι και η κατάληξη, όπως σε όλες, σχεδόν, τις τραγωδίες του Σαίξπηρ, είναι τραγική.

«Ναι, τον αγαπώ. Αν δεν τον αγαπούσα, δε θα του έδινα ακρόαση· αν δεν τον αγαπούσα, δε θα μ’ ένοιαζε για το γράμμα, -ούτε η πρώτη είμαι ούτε η ύστερη- δε θα επέμενα ολωσδιόλου, και θα έπαιρνα όποιον ήθελε ο πατέρας μου. Μα τον αγαπώ, και θα κάμω ό,τι μπορέσω για να τον πάρω.»

Το τρίπρακτο αυτό θεατρικό έργο του Γρηγόριου Ξενόπουλου, διαπραγματεύεται μέσω της ερωτικής ιστορίας της Στέλλας και του Χρηστάκη, την κακοποιητική και χειριστική συμπεριφορά ενός πατέρα που νοιάζεται μονάχα για το κοινωνικό του στάτους και θα έκανε τα πάντα για την τιμή και την υπόληψη του. Ένας πατέρας που σκότωσε έναν έρωτα που ενώ στα μάτια της κόρης του έμοιαζε αληθινός και ισχυρός, στην πραγματικότητα ήταν μονόπλευρος. Η ιστορία μας ταξιδεύει στην Ζάκυνθο του 1880, όταν η κόρη του πλούσιου και διάσημου σταφιδέμπορα Παναγή Βιολάντη, Στέλλα, ερωτεύεται τον Χρηστάκη Ζαμάνο, έναν νέο από αριστοκρατική μεν αλλά ξεπεσμένη οικογένεια πλέον. Ο νεαρός κάνει το λάθος να τη ζητήσει σε γάμο και εκείνη δέχεται. Όταν φτάνει η είδηση στα αυτιά του Παναγή, εκείνος εξοργίζεται, καλεί στο σπίτι του τον Χρηστάκη και τον εξευτελίζει διώχνοντας τον κακήν κακώς. Η Στέλλα, ούσα θύμα οργής του πατέρα της, φυλακίζεται στην σοφίτα του σπιτιού της από εκείνον, μέχρι να ομολογήσει ότι δεν αγαπάει πια τον νεαρό. Το αποτέλεσμα αυτής της ιστορίας καταλήγει στον θλιβερό θάνατο της.

Η σύγχρονη “κλασική” συγγραφέας Σάρα Κέην, γράφει τον θεατρικό μονόλογο με τίτλο Λαχταρώ το οποίο αποτελεί ωδή στον έρωτα. Το έργο αυτό γράφτηκε μια εποχή που η ίδια είχε χάσει την πίστη της στην αγάπη, ωστόσο μέσα από τον μονόλογο της, εκφράζει με εκπληκτικό τρόπο τον μοντέρνο έρωτα. Ο έρωτας για την Κέην στο Λαχταρώ εξαρτάται από τις απαντήσεις του Άλλου, τρέμει στη σκέψη της απώλειας και της απόρριψης, ελπίζει στη λύτρωση και αποζητά μια στέγη ασφάλειας στην αγκαλιά του Άλλου. Είναι η ζωή και ο θάνατος ταυτόχρονα, σε γεμίζει και σε αδειάζει, ενώ ακροβατεί σε μια κλωστή μεταξύ λογικής και παράνοιας.

«…και κάπως ,με κάποιο τρόπο να σου εκφράζω έστω και λίγο τον ακάθεκτο, τον ακατάλυτο, τον ακατάσβεστο, τον μεταρσιωτικό, τον ψυχαναλυτικό, τον άνευ όρων, τον τα πάντα πληρούντα, τον δίχως τέλος και δίχως αρχή, ερωτά μου για σένα».

«Λοιπόν, εγώ είμαι, Καίτη, ο άντρας που σου κάνει, τί, μα το φως, που αυτό μου δείχνει πόσο είσ’ όμορφη – που η ομορφιά σου αυτή με κάνει να σε θέλω – , δεν παίρνεις άλλον άντρα έξω από μένα…»

Μια από τις δημοφιλέστερες ρομαντικές κωμωδίες του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, η οποία μέσα από ξεκαρδιστικές παρεξηγήσεις αναδεικνύει το πείσμα δύο ερωτευμένων ανθρώπων που προσπαθούν να επιβληθούν ο ένας στον άλλον. Το έργο περιγράφει με ευφυή τρόπο την αέναη μάχη μεταξύ αρσενικού και θηλυκού στο παιχνίδι του έρωτα και με σαρκαστικό τρόπο σχολιάζει τις ανθρώπινες σχέσεις. Από τη μια, η Κατερίνα, μια γυναίκα διαφορετική από τις άλλες. Πεισματάρα, ανυπάκουη και ατρόμητη, αρνείται να συμμορφωθεί με τις κοινωνικές συμβάσεις και έτσι την βαφτίζουν “Στρίγγλα”. Από την άλλη, ο Πετρούκιος, ένας νέος που γοητεύεται από την μοναδική φύση της Κατερίνας και εξίσου ατρόμητος και θαρραλέος με εκείνη, αποφασίζει να την κατακτήσει, “ημερώνοντας” την.