Έρωτας και πανδημία: Πώς έχει διαμορφωθεί η κουλτούρα του dating σήμερα;

Η πανδημία του Covid-19 δεν είναι ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Όμως, όπως ακριβώς και τα ΣΜΝ έχει επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν την ερωτική τους ζωή, ιδιαίτερα όσοι βρίσκονται στη διαδικασία αναζήτησης συντρόφου. Εξαιτίας της υψηλής μεταδοτικότητάς του ο Covid-19 προβληματίζει πολύ κόσμο όσον αφορά στο αίσθημα της οικειότητας αλλά και τα δια ζώσης ραντεβού. Αν σκεφτεί κανείς πως μέσω μιας πολύ απλής κίνησης, όπως είναι ένα φιλί, υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες μετάδοσης του ιού, τότε τα άτομα που επιθυμούν να γνωρίσουν κάποιο άλλο άτομο, αυτή την περίοδο, ίσως βιώνουν ένα συναίσθημα αυξημένου άγχους.

Οι προκλήσεις που βιώνουμε όλοι στο πλαίσιο της πανδημίας, έχουν ανατρέψει πολλά από όσα πριν λίγο καιρό θεωρούσαμε δεδομένα και όλη αυτή η κατάσταση με την κοινωνική αποστασιοποίηση έχει επιφέρει αλλαγές στην κουλτούρα του dating σήμερα. Όλα δείχνουν πως μιλάμε για μια «νέα εποχή» στο κομμάτι του φλερτ και των γνωριμιών, ωστόσο το ερώτημα παραμένει: Μιλάμε για μια νέα κουλτούρα που ήρθε για να μείνει; Και πόσο τελικά μάς αρέσει;

Την περασμένη χρονιά συζητούσαμε τους τρόπους με τους οποίους η πανδημία άλλαξε το «παιχνίδι» των γνωριμιών και πώς αυτές οι αλλαγές μπορεί να προσφέρουν κάποια – ίσως μόνιμα – οφέλη.

Ας πούμε με το ξέσπασμα της πανδημίας, η επικοινωνία με τους δικούς μας ανθρώπους μέσω βίντεοκλήσης ήρθε να αντικαταστήσει για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα τη φυσική επαφή. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν τον Απρίλιο του 2020 έδειξαν πως πριν την πανδημία, μόλις το 6% των ανθρώπων χρησιμοποιούσε τη βιντεοκλήση για να επικοινωνήσει με άλλους ανθρώπους. Πλέον, ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό είναι ανοιχτό στην επικοινωνία μέσω βιντεοκλήσης, με το ένα τρίτο από το ποσοστό αυτό να επιλέγει να φλερτάρει και μέσω αυτής. Φυσικά, η πρώτη εντύπωση για την εικόνα του άλλου συνεχίζει να υπάρχει και στο online dating, όπως ακριβώς και σε ένα δια ζώσης πρώτο ραντεβού, αφού ακόμη και μέσω μιας βιντεοκλήσης μπορούμε πραγματικά να καταλάβουμε κάποια πράγματα για τον άλλο και αντιστοίχως ο άλλος για εμάς. Τα μαλλιά μας, το ντύσιμο, ενδεχομένως κάποιο τατουάζ, αλλά και άλλα – ορατά στον συνομιλητή μας – χαρακτηριστικά αποκαλύπτουν κάποια στοιχεία για την προσωπικότητά μας, την αισθητική μας, την εκπαίδευση ή τα ενδιαφέροντά μας.

Επιπλέον, τα νέα δεδομένα φαίνεται πως έχουν αφήσει στην άκρη τις πιο δύσκολες πτυχές των γνωριμιών, που αφορούν σε κάποιους «κανόνες». Σε ένα πραγματικό ραντεβού μεταξύ δύο ανθρώπων γίνονται πολλές φορές σκέψεις γύρω από τα «πρέπει» ενός σωστού ραντεβού. «Πρέπει να τον φιλήσω;», «Μήπως είναι πολύ νωρίς;», «Τι πρέπει να γίνει μετά;», «Πρέπει να συναντηθούμε σε ένα φτηνό καφέ ή ένα ακριβό μπαρ;», «Να κάνω κίνηση να πληρώσω τον λογαριασμό;». Όλα αυτά φαίνεται πως πλέον δεν έχουν καμία σημασία, ενώ δίνεται περισσότερη σημασία σε μία καλύτερη και πιο ουσιαστική γνωριμία, έξω από κανόνες.

Αν κάτι μάς έμαθε η πανδημία είναι πως η επικοινωνία είναι ανάγκη πια να είναι βαθύτερη και πιο ουσιαστική και πως ένα ενδιαφέρον chit chat μπορεί να ήταν η επιλογή μας στην κανονικότητα που οι ρυθμοί της ζωής μας ήταν πιο έντονοι και μάς παρέσυραν μαζί τους, ωστόσο πλέον φαίνεται να μην συμβαίνει σε τόσο μεγάλο βαθμό.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όλα δείχνουν πως πλέον οι άνθρωποι μοιράζονται πολύ πιο σημαντικά πράγματα, που μπορεί να τους απασχολούν, τα άγχη τους, τους φόβους τους για την όλη κατάσταση ή το μέλλον, αναπτύσσοντας βαθύτερες και πιο ουσιαστικές σκέψεις. Σύμφωνα με τους ψυχολόγους αυτή η διαδικασία του να μοιραστείς με τον άλλο βαθύτερες σκέψεις και συναισθήματα μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερη οικειότητα και κατανόηση, στοιχεία που αποτελούν και πολύ ισχυρά θεμέλια για μία σχέση.

Ο τρόπος με τον οποίο γίνονται οι γνωριμίες είχαν ήδη αρχίσει να αλλάζουν με την έλευση των διαφόρων μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις ζωές μας και στη συνέχεια των dating apps. Συχνά ακούμε το «Γνωριστήκαμε μέσω chat», πολύ περισσότερο από το «Γνωριστήκαμε τυχαία κάπου έξω, ενώ πίναμε ποτό» και καταλαβαίνουμε έτσι πως η εποχή του παραδοσιακού live flirting είχε αρχίσει σιγά σιγά να εκλείπει.

Όπως είναι λογικό, περισσότερο σήμερα την εποχή της πανδημίας που μετράει ήδη σχεδόν δύο χρόνια, έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούνται πια οι δημοφιλείς εφαρμογές γνωριμιών, ωθώντας και τους ιδρυτές τους να εισάγουν σε αυτές νέες δυνατότητες. Έτσι παρά την κοινωνική αποστασιοποίηση και τη στρεσογόνα ίσως κατάσταση που ίσως μετέδωσαν οι συνεχείς περιορισμοί και η παραμονή στο σπίτι, η χρήση των dating apps έχει γενικά αυξηθεί.

Το Tinder ανέφερε ότι το 2020 ήταν η καλύτερη χρονιά του, με ρεκόρ χρηστών μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου. Με τη σειρά του το Hinge τριπλασίασε τα έσοδά του μέσα στο 2020, ενώ σύμφωνα με την εταιρεία αναμένονται τα κέρδη να σημειώσουν ανοδική πορεία και φέτος.

Ως αντανακλαστική «απάντηση» στις συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις, το Tinder ανακοίνωσε το λανσάρισμα νέων εργαλείων μέσα στο καλοκαίρι του 2021, που επιτρέπουν στους χρήστες να γνωρίσουν καλύτερα τους ανθρώπους στο διαδίκτυο. Οι χρήστες μπορούν πλέον να προσθέτουν βίντεο στο προφίλ τους, ενώ μπορούν να συνομιλούν με τους άλλους πριν το «ματσάρισμα».

Σύμφωνα με τον Jess Carbino, ειδικό σε διαδικτυακές γνωριμίες και κοινωνιολόγο που έχει εργαστεί για τα Tinder και Bumble, «μέχρι πρότινος οι χρήστες ήταν απρόθυμοι να συνδεθούν μέσω βίντεο επειδή δεν είχαν την ανάγκη για κάτι τέτοιο. Μετά την πανδημία, όμως, πολλοί είναι εκείνοι που θέλουν να γνωρίσουν καλύτερα με ποιον έχουν να κάνουν και οι εφαρμογές γνωριμιών όπως το Tinder κλίνουν προς αυτό». 

Μάλιστα, σύμφωνα με προβλέψεις των ανθρώπων πίσω από τα δημοφιλέστερα dating apps, φαίνεται πώς οι συνομιλίες μέσω βίντεο ήρθαν για να μείνουν, ακόμη και όταν η ζωή μας επιστρέψει πια στην κανονικότητα.

Το αξιοπερίεργο σε όλη αυτή την αναπροσαρμογή είναι πως ορισμένες εφαρμογές γνωριμιών δίνουν τη δυνατότητα στους χρήστες να περιορίζουν τις αναζητήσεις τους για γνωριμίες, εντοπίζοντας πιθανές αντιστοιχίσεις με βάση την κατάσταση εμβολιασμού κατά του Covid-19. Συγκεκριμένα, μια τέτοια εφαρμογή είναι το OKCupid, που σύμφωνα με τα στοιχεία του προς τα τέλη του 2021, δήλωσε ότι τα άτομα που δηλώνουν ότι είναι εμβολιασμένα κατά του Covid-19 λαμβάνουν 14% περισσότερα «matches» σε σχέση με όσοι δεν είναι εμβολιασμένοι.

Ας μην ξεχνάμε πως εφαρμογές όπως το Tinder, το OKCupid αλλά και πολλές άλλες συνεργάστηκαν με τον Λευκό Οίκο την άνοιξη του 2021 με στόχο να επηρεάσουν τους αμερικανούς ώστε να κάνουν το εμβόλιο.

Σύμφωνα με την επιδημιολόγο Pamina Gorbach όσοι δεν φοβούνται τον κίνδυνο που μπορεί να ελλοχεύει και δεν φοβούνται να παίρνουν ρίσκα θα συνεχίσουν να το κάνουν, καθώς ο κορονοϊός είναι απλώς μια ακόμη πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν και τίποτα παραπάνω. «Εάν ένα άτομο είναι πρόθυμο να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους προκλήσεις, τότε δεν θα είναι πρόθυμο να λάβει τις απαραίτητες προφυλάξεις για να βεβαιωθεί ότι η οικειότητα θα επέλθει με έναν ασφαλή τρόπο». Η γιατρός συστήνει πως αν θέλουμε η οικειότητα να αποκτηθεί σιγά σιγά και με ασφάλεια, τότε ένα ραντεβού μέσω Zoom για μια πρώτη γνωριμία δεν είναι κακή ιδέα. Και στη συνέχεια μπορεί να έρθει κι ένα ραντεβού από κοντά για μια μεγαλύτερη συναισθηματική ασφάλεια, άνεση κι ένα «χτίσιμο» μιας ουσιαστικότερης ίσως σχέσης. Ίσως μια πρώτη, διαδικτυακή…γνωριμία είναι ένα νέο στάδιο που προκύπτει στη διαδικασία του φλερτ που για την ώρα ακμάζει – αλλά εξοικονομεί χρόνο και χρήμα – καθώς βοηθά στο να φιλήσουμε λιγότερους βατράχους που δεν έγιναν ποτέ πρίγκιπες ή πριγκίπισσες.

Και μπορεί να μάς φαίνεται παράξενο – και όντως είναι – ωστόσο ας σκεφτούμε το εξής: Μήπως τελικά η πανδημία μπορεί να οδηγήσει σε πιο ευτυχισμένες και με διάρκεια σχέσεις στη σύγχρονη μετά Covid εποχή;

Με αφορμή όλα τα παραπάνω μιλήσαμε με την κ. Δανάη Διαμαντοπούλου, ψυχολόγο MSc, η οποία ανέφερε χαρακτηριστικά: «Το να βρεις τον άνθρωπο που σου ταιριάζει, έγινε ιδιαίτερα περίπλοκό με την παρουσία του Covid-19. Παρά το αυξημένο στρες που προκαλεί μια τέτοια κατάσταση στην πραγματικότητα φαίνεται ότι η πανδημία δεν κατάφερε να «πνίξει» τη βασική ανάγκη των ανθρώπων για σύνδεση, συναισθηματική και σωματική. Δεδομένου ότι όλοι βρεθήκαμε σε μια συνθήκη ευαλωτότητας και παρατεταμένης απομόνωσης, φαίνεται πλέον να είμαστε περισσότερο έτοιμοι να μοιραστούμε και να ανοιχτούμε στον κόσμο.

Πολλοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η αποδοχή της θνητότητας επέτρεψε σε πολλούς ανθρώπους να αγαπήσουν πιο βαθιά. Παρόλα αυτά η κουλτούρα του dating έχει όντως διαφοροποιηθεί, χωρίς όμως αυτό να είναι αρνητικό. Μάλιστα, πολλές από τις πιο επιφανειακές πλευρές του δια ζώσης dating έχουν “εγκαταλειφθεί” στο online dating, δημιουργώντας βάσεις για μια ουσιαστική επικοινωνία. Οι άνθρωποι οι οποίοι δεν ήταν διατεθειμένοι να βάλουν τα σχέδια τους στην αναμονή μέχρι να τελειώσει η πανδημία και συνέχισαν να αναζητούν συντρόφους για αληθινές, βαθιές σχέσεις έστω και με αυτή τη νέα κουλτούρα dating, κατάφεραν να δημιουργήσουν σχέσεις πιο γρήγορα από ότι στην προ Covid-19 εποχή.

Ο τρόπος που χρησιμοποιεί κάποιος τις εφαρμογές γνωριμιών και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι καθοριστικός για τη σωστή διαχείριση αυτής της νέας πραγματικότητας. Αυτός που μπόρεσε να καρπωθεί τα οφέλη της διαδικτυακής επικοινωνίας, όπως το να αναπτύξει οικειότητα χωρίς να επικεντρωθεί στη φυσική ελκυστικότητα και “κατέβασε” δημιουργικές ιδέες για ραντεβού εξ αποστάσεως φαίνεται να ωφελήθηκε από αυτή τη νέα κουλτούρα. Ωστόσο, σε κάθε είδους σχέση τα άτομα πρέπει να μπορούν να χτίσουν εμπιστοσύνη, η οποία χρειάζεται χρόνο και αμοιβαία κατανόηση. Προτού οργανώσουν μια δια ζώσης συνάντηση πλέον οι άνθρωποι έχουν την ευκαιρία να έχουν ήδη μια ολοκληρωμένη εικόνα του άλλου χωρίς να έχουν θέσει τον εαυτό τους σε κίνδυνο συνάντησης κάποιου αγνώστου και αυτό μπορεί να θεωρηθεί σημαντικό κέρδος αυτής της νέας πραγματικότητας που, όπως φαίνεται, ήρθε για να μείνει».