MENU
Κερδίστε Προσκλήσεις
ΣΑΒΒΑΤΟ
19
ΑΠΡΙΛΙΟΥ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΚΘΕΣΗΣ
ΕΠΙΛΕΞΤΕ ΕΚΘΕΣΗ X
Abandoned Cartographies and Other Odd Hours: Ομαδική έκθεση στην Γκαλερί Can
Από 04/04/2025 έως 10/05/2025
Cycladic Blues: Η Marlene Dumas στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Από 05/06/2025 έως 03/11/2025
Dali Cybernetics: Μία εμπειρία εμβύθισης στο σύμπαν του σπουδαίου ζωγράφου στον «Ελληνικό Κόσμο»
Από 18/10/2024 έως 30/06/2025
Florilegium: Έκθεση της Στέλλας Βουλγαράκη στη Roma Gallery
Από 08/05/2025 έως 07/06/2025
Grand Tour: 17 έργα φιλελλήνων από την Κυβερνητική Συλλογή Τέχνης του Ηνωμένου Βασιλείου σε μια έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη
Από 05/07/2023 έως 01/06/2025
H Χλόη Ακριθάκη σε «Συναντήσεις» με εικαστικούς: Έκθεση φωτογραφίας στο Μουσείο Μπενάκη
Από 06/03/2025 έως 27/04/2025
Off Balance: Μια εγκατάσταση του Νίκου Παπαδημητρίου στην αίθουσα τέχνης έκφραση – Γιάννα Γραμματοπούλου
Από 27/03/2025 έως 26/04/2025
Oxygen: Έκθεση των Sober5083R και SIMEK στη ΔΛ Gallery
Από 29/03/2025 έως 28/06/2025
Surroundings: 13 έργα της Γερμανίδας εικαστικού Claudia Wieser ειδικά για την Εσπλανάδα του ΚΠΙΣΝ
Από 03/04/2025 έως 16/11/2025
What I see when the street walks over me: Έκθεση της Κικής Κολυμπάρη στην γκαλερί a.antonopoulou.art.
Από 03/04/2025 έως 17/05/2025
Why Look at Animals?: Η νέα διεθνής ομαδική έκθεση του ΕΜΣΤ ζητά δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή
Από 15/05/2025 έως 15/02/2026
a Cabinet of Curiosities: 78 εικαστικοί καταλαμβάνουν τους χώρους του MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά
Από 13/02/2025 έως 31/08/2025
«Αλγεινά σώματα»: Το ύστερο έργο της Βάσως Κατράκη στη γκαλερί Roma
Από 20/03/2025 έως 03/05/2025
«Αναζητώντας την εικόνα» του Λάκη Παπαστάθη στο Μουσείο Μπενάκη
Από 03/04/2025 έως 20/07/2025
«Η σονάτα του σεληνόφωτος»: Έκθεση του Απόστολου Φανακίδη στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
Από 28/03/2025 έως 11/05/2025
«Πεδίον ανθίσματος» από τον Αλέκο Κυραρίνη στην Εθνική Βιβλιοθήκη
Από 18/03/2025 έως 20/06/2025
Έκθεση αφιερωμένη στην κεραμίστρια Μαίρη Χατζηνικολή στο «Λόφο» στην Κυψέλη
Από 28/03/2025 έως 07/05/2025
Ανατομία της Αρχιτεκτονικής: Έργα της Simone Leigh εκτίθενται στην Αγορά του ΚΠΙΣΝ
Από 28/04/2025 έως 31/10/2025
Από τον Όμηρο στο HoloLens: Αναπαραστάσεις της Σαμοθράκης σε μια έκθεση στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών
Από 20/02/2025 έως 29/06/2025
Βάσος Καπάνταης: Σχέδια και γλυπτά του σπουδαίου καλλιτέχνη "συνομιλούν" σε μια έκθεση στην Εθνική Βιβλιοθήκη
Από 12/02/2025 έως 31/05/2025
Γεωμετρία μιας άυλης διαδρομής: Ζωγραφική έκθεση της Ελένης Ζούνη στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών
Από 06/03/2025 έως 03/05/2025
Γκαλερί Alma: Γιάννα Ανδρεάδη και Ιάσονας Καραΐνδρος δίνουν ένα «Ραντεβού στην Αθήνα» γεμάτο φως
Από 10/04/2025 έως 10/05/2025
Γυναίκες των Κυκλάδων μέσα στον χρόνο: Μια έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών
Από 07/10/2024 έως 31/05/2025
ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης - 50 Χρόνια Θέατρο: Μια επετειακή έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανιών
Από 15/02/2025 έως 30/04/2025
Διαιρεμένες Μνήμες 1940-1950: Το αποτύπωμα μιας ταραγμένης δεκαετίας μέσα από μια ψηφιακή έκθεση
Από 15/11/2021 έως 31/12/2026
Διαφημίζοντας την Ελλάδα: Ο ελληνικός τουρισμός των 60s μέσα από μάτια σπουδαίων καλλιτεχνών, στην Ύδρα
Από 25/03/2025 έως 31/10/2025
Η Βάνα Ξένου στην Ελευσίνα με το «Ανοιχτό Μουσείο»
Από 30/03/2025 έως 31/05/2025
Η Διαδρομή: Η γλύπτρια Εύα Παπαδοπούλου εξερευνά τη «φύση» και τον «νόστο» στη Sianti Gallery
Από 10/04/2025 έως 03/05/2025
Η Εμμονή του Βλέμματος: Μια έκθεση για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Παναγιώτη Τέτση στην Εθνική Πινακοθήκη
Από 10/04/2025 έως 31/10/2025
Η Τέχνη σε Χρυσό στο Μουσείο Μπενάκη
Από 13/11/2024 έως 27/04/2025
Η αίγλη των ζώων: Η τέχνη του κοσμήματος και της φωτογραφίας συναντιούνται σε μια έκθεση στην Γκαλερί Kourd
Από 26/02/2025 έως 03/05/2025
Η εκδρομή αυτή δεν έχει τέλος: Η φύση καταλαμβάνει τη φαντασία σε μια ομαδική έκθεση στην Γκαλερί «7»
Από 08/04/2025 έως 03/05/2025
Η μαγεία του παραδόξου: Ομαδική εικαστική έκθεση στην Πινακοθήκη Βογιατζόγλου
Από 17/03/2025 έως 24/05/2025
Θέσεις και Αντιθέσεις: Ζωγραφική έκθεση της Έφης Μάνου στην Γκαλερί Χρυσόθεμις
Από 04/04/2025 έως 03/05/2025
Θόδωρος - Αντί αναδρομικής: Μια έκθεση αφιερωμένη στο έργο του σπουδαίου γλύπτη στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Από 08/02/2025 έως 08/02/2026
Ιδέες και περιστατικά: Αναδρομική έκθεση του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
Από 24/04/2025 έως 25/05/2025
Κυκλαδίτισσες - Άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων: Μοναδικά έργα "ταξιδεύουν" στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Από 12/12/2024 έως 04/05/2025
Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου: Τρεις Ελληνίδες εικαστικοί ιχνηλατούν τα «Μονοπάτια της Ιαπωνικής Αισθητικής»
Από 08/04/2025 έως 21/06/2025
Ντάγκο: Η ιστορία των Ελλήνων μεταναστών της Αυστραλίας μέσα από μια ηχητική εγκατάσταση της Ναταλίας Καραγιάννη
Από 20/03/2025 έως 04/05/2025
Οδύσσεια: Η παραστατική δύναμη του ομηρικού έπους εμπνέει τα έργα του Μάρκου Καμπάνη στην Πινακοθήκη Γκίκα
Από 30/01/2025 έως 27/04/2025
Πνοή: Ο Βαγγέλης Ρήνας ζωγραφίζει τη μεταφυσική ενέργεια της γυναικείας φύσης στην Γκαλερί Σκουφά
Από 03/04/2025 έως 03/05/2025
Πορτραίτα σε προοπτική: Μια φωτογραφική εγκατάσταση αφηγείται ιστορίες της ελληνοϊταλικής κοινότητας
Από 03/04/2025 έως 30/05/2025
Προδανεισθείς Χρόνος: Ο κόπος του καλλιτέχνη μέσα απ’ το έργο του Γιάννη Παππά στο Μουσείο Μπενάκη
Από 20/02/2025 έως 27/07/2025
Σύγχυση: Έκθεση του Γιώργου Ξένου στο Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων
Από 23/04/2025 έως 01/06/2025
Τα "καπρίτσια" του Γκόγια στην Εθνική Πινακοθήκη
Από 22/01/2025 έως 30/09/2025
Το Μουσείο Μπενάκη μάς καλεί να δούμε και να ακούσουμε την Αφρική ανάμεσά μας
Από 13/02/2025 έως 25/05/2025
Χριστίνα Μήτρεντσε: Έργα από μύκητες και χαρτί
Από 02/04/2025 έως 31/05/2025
ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΚΑΛΕΡΙ
ΕΠΙΛΕΞΤΕ ΧΩΡΟ X A.Antonopoulou.Art Alma- Contemporary Art Gallery CAN Christina Androulidaki Gallery Citronne Gallery Gallery Kourd Online Roma Gallery Sianti Gallery Έκφραση - Γιάννα Γραμματοπούλου Αίθουσα Τέχνης Αθηνών Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα Αρχαιολογικός Χώρος Ελευσίνας Γκαλερί 7 Γκαλερί Σκουφά Γκαλερί Χρυσόθεμις ΔΛ Gallery Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) Εργοστάσιο «Ίρις» Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος Κέντρο Πολιτισμού Ελληνικός Κόσμος Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων Λόφος art project Μουσείο Άλεξ Μυλωνά - Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης - Κεντρικό Κτίριο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης Δήμου Αθηναίων «Αγγελική Χατζημιχάλη» Μουσείο Μπενάκη - Κτήριο Οδού Πειραιώς Μουσείο Μπενάκη - Κτίριο Πινακοθήκης Χατζηκυριάκου - Γκίκα Μουσείο Μπενάκη - Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη Πινακοθήκη Γιώργου Βογιατζόγλου Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
Διάφορα

«Δούναι και λαβείν»: Φυλλομετρώντας τα κατάστιχα του Γιανούλη Χαλεπά

Μια νέα ματιά στο έργο του γνωστότερου νεοέλληνα γλύπτη επιχειρεί να αποτελέσει η έκθεση που φιλοξενείται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών της Θεσσαλονίκης, εστιάζοντας στον μοντέρνο χαρακτήρα της δημιουργίας του, έτσι όπως αναδύεται μέσα από γλυπτά και σχέδια που ανήκουν στη Συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση.

| Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Αβραμίδης
author-image Σπύρος Κακουριώτης

Την ίδια περίπου εποχή που ο Αρθούρος Ρεμπώ εγκατέλειπε το ευρωπαϊκό έδαφος και μαζί με αυτό την ποίηση, για να μη γράψει πια ούτε ένα στίχο, ο Γιανούλης Χαλεπάς άρχιζε να κατεβαίνει ένα-ένα τα σκαλιά που θα τον οδηγούσαν στη σκοτεινή ήπειρο της ψυχικής ασθένειας. Πριν χαθεί στα παζάρια του Άντεν και της Χαράρ, ο νεαρός ποιητής είχε προλάβει να διατυπώσει μια απαίτηση που θα αποτελέσει κατηγορική προσταγή για κάθε καλλιτέχνη μετά απ’ αυτόν: «Πρέπει να είμαστε απόλυτα μοντέρνοι».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑΜια σύγχρονη εικαστική ματιά στον μύθο του «Ρεμπέτικου» από τον ΟΠΑΝΔΑ12.09.2018

Ο Γιανούλης Χαλεπάς, πιθανότατα, δεν γνώριζε τον στίχο αυτό του Ρεμπώ –όπως μάλλον δεν γνώριζε τις αναζητήσεις της μοντέρνας τέχνης της εποχής του· κυβισμός, ντανταϊσμός, σουρεαλισμός δεν φαίνεται να του ήταν έννοιες οικείες. Κι όμως, όταν θα αναδυθεί, σαν τον Ορφέα, από τον Άδη του φρενοκομείου και της επιβεβλημένης σιωπής, ο Χαλεπάς θα παρουσιαστεί σαν ένας σύγχρονος, ένας «απόλυτα μοντέρνος» καλλιτέχνης.

Από τη Συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση

Αυτά τα μοντέρνα χαρακτηριστικά της τέχνης του μας επιτρέπει να ανιχνεύσουμε η έκθεση «Γιανούλης Χαλεπάς: Δούναι και λαβείν», που φιλοξενείται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών της Θεσσαλονίκης και συνδιοργανώνεται με το Ίδρυμα Ωνάση. Στην έκθεση, που επιμελείται η ομότιμη καθηγήτρια Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, παρουσιάζονται περισσότερα από 150 εκθέματα.

Εκτός από 60 περίπου γλυπτά, η έκθεση περιλαμβάνει άλλα τόσα σχέδια, φωτογραφικό υλικό, καθώς και τα κατάστιχα που δίνουν τον τίτλο «Δούναι και λαβείν»: Πρόκειται για δέκα κατάστιχα λογαριασμών του εργαστηρίου μαρμαρογλυπτικής του πατέρα του, Ιωάννη, πάνω στα οποία ο Γιανούλης σχεδίαζε, και γι’ αυτό διασώθηκαν, επιτρέποντάς μας να αποκτήσουμε μια εικόνα για τη λειτουργία και την έκταση των δραστηριοτήτων ενός από τα μεγαλύτερα εργαστήρια μαρμαρογλυπτικής του 19ου αιώνα.

Μεγάλο μέρος των εκθεμάτων προέρχεται από τη Συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση, η οποία εμπλουτίστηκε πρόσφατα με έργα της συλλογής Ειρήνης και Βασίλη Χαλεπά, των ανιψιών του καλλιτέχνη, οι οποίοι τον Αύγουστο του 1930 τον έφεραν από την Τήνο στην Αθήνα, προσφέροντάς του ένα εργαστήρι στην οικία τους, στην οδό Δαφνομήλη, όπου δημιούργησε περισσότερα από 40 γλυπτά, μαζί με πολλά σχέδια.

Καλλιτεχνικές συνομιλίες και ανταλλαγές

Το έργο του Χαλεπά κατανέμεται σε τρεις δημιουργικές περιόδους: Η πρώτη (1870-1878) καλύπτει τα νεανικά του χρόνια μέχρι την εκδήλωση της αρρώστιας του. Η δεύτερη (1902-1930) αφορά τα χρόνια που έζησε και εργάστηκε στην Τήνο μετά την επάνοδό του από το Ψυχιατρείο της Κέρκυρας. Η τρίτη ταυτίζεται με την εποχή που έζησε και δημιούργησε στην Αθήνα, μέχρι τον θάνατό του το 1938.

Το «δούναι και λαβείν» του τίτλου δεν αφορά μονάχα τα λογιστικά κιτάπια, αλλά, πολύ περισσότερο, τον στόχο της έκθεσης να ανιχνεύσει τις εκάστοτε συνομιλίες του Χαλεπά: Είτε με την κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα του Βουκουρεστίου, όπου δραστηριοποιούνταν το εργαστήριο του πατέρα του, ή το ακαδημαϊκό πνεύμα του Μονάχου, όπου σπούδασε, είτε με συναδέλφους του που θαύμαζε, όπως τον Δημήτριο Φιλιππότη και τον «Θεριστή» (παρουσιάζεται στην έκθεση) ή τον «Ξυλοθραύστη» του –τον οποίο μελετά συστηματικά, όπως φαίνεται από τα σχέδιά του– είτε, τέλος, με έργα της αρχαιότητας, από τα οποία εκτιμούσε, όπως δήλωνε όταν πια επέστρεψε στη δημιουργική δράση, «τα προ του Φειδίου», δηλαδή τα αρχαϊκά.

Μια προσωπική γλώσσα

Όπως σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, σε αυτή την περίοδο ο Χαλεπάς από τον ακαδημαϊσμό που διδάχτηκε «περνά σε μια προσωπική γλώσσα, που απογυμνώνει το θέμα μέσα από μια συνεχή έρευνα στη σύνθεση, τη δομή του γλυπτού, τη σχέση των όγκων, το περίοπτο, τις αντιθέσεις, πατώντας στη θεματολογία που γνώρισε στα νιάτα του».

Είναι αξιοσημείωτο ότι για τα έργα που φιλοτέχνησε στην Τήνο ο Χαλεπάς χρησιμοποιούσε το μόνο υλικό που είχε διαθέσιμο: τον πηλό. Το εύθραυστο αυτό υλικό τον οδηγούσε στη δημιουργία έργων που ήταν συμπαγή και χωρίς κενά, συχνά μετωπικά, τα οποία θυμίζουν έντονα τις αρχαϊκές κόρες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑΤζένιφερ Νιλς: Η Αμερικανική Σχολή ταγμένη στην έρευνα του ελληνικού πολιτισμού12.09.2018

Εκτός από τους διαλόγους μέσα από τους οποίους ο Χαλεπάς συγκροτεί τη γλυπτική του γλώσσα, ένα μέρος των έργων της τελευταίας περιόδου της ζωής του, της «αθηναϊκής», εκφράζει με τρόπο κάποτε ονειρικό και πάντοτε υπόρρητα ερωτικό, τα αισθήματά του για τον οικογενειακό του περίγυρο και, ιδιαίτερα, για τις μικρές ανιψιές του. Η προτομή της γυμνόστηθης Ευτυχίας, για παράδειγμα, φέρει στην πίσω πλευρά, εν είδει υπογραφής, την αυτοπροσωπογραφία του με κλειστά μάτια να ονειρεύεται.

Ο Γιανούλης Χαλεπάς στον κήπο του σπιτιού του στον Πύργο της Τήνου. Ιδιωτική συλλογή.

Στο σπίτι της Τήνου

Τέλος, ανάμεσα στο πλούσιο φωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την έκθεση, μια φωτογραφία απεικονίζει τον καλλιτέχνη στο σπίτι του, στον Πύργο της Τήνου, πλάι σε ένα γλυπτό που πλέον δεν σώζεται ολόκληρο, τη «Γενοβέφα». Ο τοίχος πίσω του διακρίνεται κατάγραφος από σχέδια με μολύβι, αποτελώντας μια σπάνια μαρτυρία για τον πλούτο που κρύβουν ακόμη και σήμερα κάτω από τον ασβέστη οι τοίχοι αυτοί.

Σύμφωνα με όσα δήλωσε η διευθύντρια Πολιτισμού Αφροδίτη Παναγιωτάκου, το Ίδρυμα Ωνάση πρόκειται να χρηματοδοτήσει ένα πρόγραμμα για την «αποκάλυψη» των σχεδίων αυτών με τη χρήση νέων, σύγχρονων τεχνολογιών, ενώ από το υπουργείο Πολιτισμού ανακοινώθηκε η χρηματοδότηση της αποκατάστασης και επανέκθεσης της οικίας Χαλεπά από το Ταμείο Ανάκαμψης.

«Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί»

Για «μια οφειλόμενη τιμή σ’ αυτόν τον “μοντέρνο” και της δικής μας εποχής, όχι μόνο επειδή στα έργα αυτά μπορούμε να αναγνωρίσουμε το βάρος και τη χάρη του κόσμου αλλά και επειδή μπορούμε να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας» έκανε λόγο, κατά τη διάρκεια των εγκαινίων ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνης Παπαδημητρίου, σημειώνοντας ότι «ο Χαλεπάς παραλαμβάνει κλασικές γραμμές, κλασικά σχέδια και κλασικό ύφος για να δημιουργήσει το δικό του, προσωπικό σύμπαν εξπρεσιονισμού».

Τέλος, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία και εγκαινίασε την έκθεση, υπογράμμισε ότι η έκθεση «μας υπενθυμίζει, υπόρρητα, ότι “κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί”, ούτε καν και ο μοναχικός, ταλανισμένος ψυχικά Χαλεπάς». Για να τονίσει με νόημα, παρουσία των «αρχών του τόπου», ότι η γενέθλια Θεσσαλονίκη είναι «μια πόλη που δεν της ταιριάζουν φαινόμενα εγκληματικής βίας» και πως «είμαι σίγουρη ότι θα αντισταθεί στον ζόφο επενδύοντας στα νοήματα και τις αξίες του πολιτισμού, τόσο στο πεδίο της δημιουργίας, όσο και στον κοινωνικό βίο».

Παράλληλες εκδηλώσεις

Η έκθεση πλαισιώνεται από πολυσέλιδο δίγλωσσο κατάλογο, σε επιστημονική επιμέλεια της Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά, ενώ στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων θα πραγματοποιηθούν θεατρικά και μουσικά δρώμενα, διαλέξεις, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ«Το άλογο στην αρχαία Αθήνα» κάλπαζε ακόμα και στον τάφο…12.09.2018

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Χώρος: Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ
Διάρκεια Έκθεσης: 19 Φεβρουαρίου - 5 Ιουνίου 2022
Είσοδος: 5€, μειωμένο 2,5€
Πληροφορίες Χώρου: Αγίου Δημητρίου 159Α, τηλ.: 2310.247.111, www.teloglion.gr
Περισσότερα από Art & Culture