Συν & Πλην: «Φτηνά τσιγάρα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ

Flash back, 22 χρόνια πριν: Μια ανάσα μας χωρίζει από τo Μillennium. Η Αθήνα, παρόλα αυτά, στη θέση της: Βράζει έρημη μα και τυφλά ερωτική στον αυγουστιάτικο καύσωνα. Ο Νίκος, ένας γοητευτικός flaneur περιφέρεται στα undergound στέκια και στις λεωφόρους της, σκαρφαλώνει στις θέες της, τηλεφωνεί από τους θαλάμους της, πάντα καπνίζοντας αρειμανίως και πάντα φιλοσοφώντας επί παντός. Κάτι που συμπεριλαμβάνει και τον ακατάτακτο εαυτό του. Αυτό το βράδυ, ωστόσο, δεν είναι μόνος του. Τον ακολουθεί η Σοφία, το κορίτσι που τηλεφωνεί από το διπλανό ακουστικό. Οι δυο τους τελικά μαζί μοιράζονται μια νύχτα (μέχρι το ξημέρωμα) βουτηγμένη στο ρομάντζο και στον έρωτα – που παραμένει έρωτας γιατί γλιστράει από τα χέρια τους ανεκπλήρωτος.

Το στόρι των «Φτηνών τσιγάρων» που πρωτοβγήκαν στις σκοτεινές αίθουσες του 1999 με χαμηλή αποδοχή, τροφοδοτεί σήμερα ένα θεατρικό μιούζικαλ κινηματογραφικής λογικής: 34 σύντομες σκηνές και 19 τραγούδια – σχόλια γεφυρώνουν την αφήγηση ανάμεσα στο τότε και στο τώρα, όπου όλα έχουν αλλάξει, μα όλα τα ίδια μένουν.

Η πόλη, ως αιώνια ερωμένη, που κάθε βράδυ μας δίνει ραντεβού κάτω από τα χλωμά της φώτα, είναι και πάλι το πεδίο της αφήγησης. Ωστόσο, το σενάριο του Ρένου Χαραλαμπίδη (που επίσης σκηνοθετούσε την ταινία) έχει ανθίσει μέσα σε ένα λαγαρό λιμπρέτο που φέρει την υπογραφή του συγγραφέα και ποιητή Πέτρου Βουνισέα.

Φυσικά και υπογραμμίζεται από την μουσική αφήγηση των τραγουδιών του Παναγιώτη Καλαντζόπουλου, ο οποίος φέρνει 16 νέα κομμάτια στο τραπέζι και τα προσθέτει στα μυθικά πια «Summertime in Prague» και «Λευκό μου γιασεμί» – ερμηνευμένα, τότε από την Έλλη Πασπαλά.

Χριστίνα Στεφανίδη και Θάνος Λέκκας στο ρόλο της Σοφίας και του Νίκου, αντίστοιχα.

Παιδιά της pop culture (από άλλο δρόμο ο καθένας), ο Παναγιώτης Καλαντζόπουλος, ο Ρένος Χαραλαμπίδης, ο Κωνσταντίνος Ρήγος και ο Πέτρος Βουνισέας βλέπουν τις πορείες τους να διασταυρώνονται κάτω από τα αθηναϊκά φώτα. Κι είναι εδώ που προκύπτει μια ευτυχής συνάντηση και – γιατί όχι – μια θαυμάσια πρόταση στο ταλαιπωρημένο είδος του ελληνικού μιούζικαλ (συνήθως σε μέτριες κόπιες της δυτικής κουλτούρας).

Το δημιουργικό κουαρτέτο καταθέτει μια ευφρόσυνη και τέλεια μονταρισμένη μουσική παράσταση που αναδίδει νεανική φρεσκάδα, κέφι και παιχνιδιάρικη ειρωνεία ξεσκονίζοντας με τρυφερότητα μύθους και τοπόσημα της πόλης από τα φιλοσοφικά καφενεία μέχρι τους, ερειπωμένους πια, τηλεφωνικούς θαλάμους.

Απολαυστικοί Κωνσταντίνος Μπιμπής και Πάρις Θωμόπουλος.

Τα τρία τραγούδια του φιλμ λειτουργούν ως το τέλειο πρόπλασμα για τον συνθέτη Παναγιώτη Καλαντζόπουλο που παραδίδει ένα θεσπέσιο soundtrack, όπου διακρίνονται όλες οι ατμόσφαιρες του σεναρίου: Το ρομάντζο, ο αισθησιασμός, το φιλοσοφείν, ο σαρκασμός, το νουάρ. Τα 19 μουσικά θέματα – τραγούδια που γεννιούνται – και τα οποία θα μπορούσαν στην πλειονότητα τους να συστήσουν ένα αυτόφωτο μουσικό υλικό – αναδεικνύονται ως μια σπουδή στο είδος του σύγχρονου μιούζικαλ, πηγαία, δίχως καμιά επιτήδευση.

Η εκτέλεση του δε, από την εξαμελή ορχήστρα (Σταύρος Λάντσιας (πιάνο), Ανδρέας Πολυζωγόπουλος (τρομπέτα), Χρήστος Ραφαηλίδης (βιμπράφωνο), Γιώργος Παλαμιώτης (ηλεκτρικό μπάσο), Θανάσης Τσακιράκης / Χρήστος Βίγκος (ντραμς, κρουστά), Παναγιώτης Καλαντζόπουλος (κιθάρες, γιουκαλίλι) που είχε ηχογραφήσει τη μουσική των κινηματογραφικών «Φτηνών τσιγάρων», είναι υποδειγματική.

Αν και πρωτοεμφανιζόμενος στο λυρικό θέατρο, ο Πέτρος Βουνισέας μοιάζει να κινείται με οξύνοια στον τρόπο διαχείρισης ενός σεναριακού υλικού με προφανείς παγίδες: Μια αποσπασματική και αφήγηση, τόσο πικρά μελαγχολική όσο και αθώα κωμική, που κορυφώνεται σε φιλοσοφικά τσιτάτα με κάποιο βάθος. Διατηρώντας όλα αυτά τα πρωτότυπα χαρακτηριστικά, τα εξελίσσει σε σκηνική δράση και τους προσδίδει μια δραματουργική συνέχεια. Συμβάλλει δε και στη συγγραφή των στίχων (μαζί με τον Παναγιώτη Καλατζόπουλο) που δεν διστάζουν να φέρουν κι ένα κομψό μετεπιθεωρησιακό πνεύμα στην παράσταση.

Φτηνά Τσιγάρα: Οι παραστάσεις συνεχίζονται έως τις 13 Μαρτίου

Φαίνεται πως τα κινηματογραφικά «Φτηνά τσιγάρα» είχαν και μια πολύτιμη θεατρικότητα. Αυτή την, επιπλέον αξία τους, διακρίνει ο Κωνσταντίνος Ρήγος και την μετατρέπει σε βασικό υλικό. Δεν αρκείται σε αυτό – την εκτινάσσει. Πώς; Διατηρώντας άψογα τις ισορροπίες ανάμεσα στο παλιό και στο νέο, στο σύγχρονο και το κλασικό, στην ονειροπόληση και τη συνειδητοποίηση, στο αστείο και το ρομαντικό, στα τραγούδια και στους ερμηνευτές τους. Η παράσταση του αναδεικνύεται σε μια τρυφερή, χυμώδης, φρέσκια και με κινηματογραφικό ρυθμό, σκηνική γιορτή.

Όλα τα ωφέλιμα ποπ εικονοκλαστικά ερεθίσματα των ninenties βρίσκονται πάνω στη σκηνή της Εναλλακτικής, λες και βλέπεις video clip στο MTV. Χρώμα και χάρμα οφθαλμών (με νύξεις στο κινηματογραφικό παρελθόν του έργου) δια χειρός Ρήγου – σε συνεργασία με την αρχιτεκτόνισσα Μαίρη Τσαγγάρη.

Με ενδιαφέρον αντιμετωπίζει κανείς την πολυσυλλεκτική σύνθεση του θιάσου των «Φτηνών Τσιγάρων» που εγκολπώνεται σχεδόν όλες τις γενιές αλλά και εκφάνσεις ερμηνευτών των παρασταστικών τεχνών – μα κι εκτός αυτών: Από ηθοποιούς, σε τενόρους μέχρι ποπ τραγουδιστές και αστέρια της πασαρέλας. Το θετικό είναι πως από αυτήν την, εκ πρώτης όψεως, ετερόκλητη ομάδα, επιτυγχάνεται μια καλή συνοχή.

Καταρχάς, ο ρόλος του Νίκου μοιράζεται σε δύο πρόσωπα: Στο Θάνο Λέκκα που ερμηνεύει την τρέχουσα εκδοχή του ήρωα και τον Ρένο Χαραλαμπίδη που παρακολουθεί από χρονική απόσταση τον παλιό του εαυτό. Ο μεν πρώτος με χαρακτηριστική σκηνική άνεση, τόσο στην κίνηση όσο και στο τραγούδι και την πρόζα δίνει έναν ανάλαφρο τόνο στον ήρωα του, παραπέμποντας στη φινέτσα των musical heros του 21ου αιώνα. Από την άλλη, η παρουσία του Ρένου Χαραλαμπίδη είναι τόσο καθοριστική καθώς εμφορείται την μποέμικη χαρμολύπη των θρυλικών «τσιτάτων» των «Φτηνών τσιγάρων».

Ο Κωνσταντίνος Μπιμπής μετουσιώνεται στην απόλυτη επιβεβαίωση του κανόνα πως ένας καλός ηθοποιός μπορεί να κλέψει την παράσταση κι εκτός πρωταγωνιστικού ρόλου: Οι, ποτισμένες θεατρικότητα, ερμηνείες του στα μουσικά μέρη, η rock and roll περσόνα που κυοφορεί αλλά και ο κλόουν συνυπάρχουν στο ίδιο σώμα και απελευθερώνονται ανάλογα με το ζητούμενο. Πραγματικά, δεξιοτέχνης.

Σε συνύπαρξη ταλέντων οφείλεται και το αποτέλεσμα που προφέρει η Σοφία Κουρτίδου: Από την μια, η απόλυτη συναίσθηση αυτοσαρκασμού και λαμπερής κωμικότητας κι από την άλλη μια πλήρης τραγουδιστική ερμηνεία. Δίπλα της, εξίσου αποδοτικός και ο Πάρις Θωμόπουλος plus η, συμπληρωματική, παρουσία του στην ορχήστρα.

Ο τενόρος Δημήτρης Ναλμπάντης ισορροπεί ωραία το οπερατικό του υπόβαθρο με το υποκριτικό αίτημα στην κωμωδία. Παρασύρεται, ως φαίνεται από το κωμικό τέμπο του Τάκη Βαμβακίδη και μαζί συνθέτουν ένα απολαυστικότατο δίδυμο στους εμβληματικούς ρόλους του Τάκη και του Τέλη.

Ο Ίαν Στρατής, παρότι ξεφεύγει προς το γκροτέσκο στις σκηνές πρόζας, καθηλώνει στο τραγουδιστικό του σόλο. Η Idra Kayne παραπέμπει σε γνήσια ερμηνεύτρια της νεοϋρκέζικης τζαζ τραγουδώντας το «Summertime in Prague». Τέλος, η Χριστίνα Στεφανίδη στον κρίσιμο ρόλο της Σοφίας δεν κρύβει την αμηχανία και την απειρία της· ωστόσο είναι επαρκής στα τραγουδιστικά μέρη. Βοηθητική και η παρουσία της Αθηνάς Βρούβα για στο υπόλοιπο σύνολο.

Αυτό το αίσθημα του άπιαστου – που μπορεί να είναι ο έρωτας που κυνηγούν οι ήρωες μέχρι την κατανόηση του βαθύτερου εαυτού – αποτυπώνεται στην κινησιολογική παλέτα της παράστασης. Κινήσεις ελαφριές και σπιρτόζικες, σύντομες αλλά και νευρώδεις χορογραφίες ποτίζουν με extra ενέργεια και χαρά τη σκηνική δράση. Κι εδώ υπεύθυνος ο Κωνσταντίνος Ρήγος.

Σύσσωμη η ομάδα των «Φτηνών τσιγάρων» επί σκηνής.

Ειλικρινά, τίποτα το αξιοσημείωτο.

Πόσες πιθανότητες έχει ένα δύσκολο παζλ όπως το μιούζικαλ να ‘κουμπώσει’ σε όλα τα κομμάτια του; Εδώ, έχουμε ένα τέτοιο δείγμα δουλειάς, που θα μπορούσε να διαβαστεί και ως αναγεννητική προσπάθεια της εγχώριας παραγωγής τους είδους.