Αγγελική Παπούλια & Χρήστος Πασσαλής: Ξανά μαζί στο θέατρο με νέες αφηγήσεις

Δουλεύουν μαζί από τα zeros, το μεγαλύτερο διάστημα ως ιδρυτικά μέλη των Blitz. Αλλά ακόμα κι όταν το σχήμα ατόνησε κι έσπασε, η Αγγελική Παπούλια και ο Χρήστος Πασσαλής δεν έπαψαν να συνομιλούν τόσο μέσα από σκηνικές φόρμες, όσο και να συναντώνται στο σινεμά.

΄Αρτι αφιχθέντες από την Berlinale όπου έτυχαν θερμής υποδοχής για την ταινία «Η πόλη και η πόλη» και με την πρεμιέρα της νέας τους παράστασης με τίτλο «Έκλειψη» σε απόσταση αναπνοής, σκέφτονται πως πάντα αναρωτιούνται αν υπάρχει εκ νέου λόγος καλλιτεχνικής συνάντησης. «Η συνεργασία μου με την Αγγελική διαρκεί εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, οπότε είμαι κάπως μυωπικός σε ό,τι αφορά αυτή την κοινή πορεία. Αυτό που μας δένει νομίζω, είναι μια διαρκής απορία και μια κοινή όρεξη για νέες περιπέτειες» λέει ο Χρήστος Πασσαλής.

Χρήστος Πασσαλής: Μας δένει μια διαρκής απορία και μια κοινή όρεξη για νέες περιπέτειες

Η Αγγελική Παπούλια, με τη σειρά της, αποκαλύπτει πως, αυτή τη φορά, τους οδήγησε η κοινή ανάγκη για «την δημιουργία μιας performance με όσο το δυνατόν λιγότερο θεατρικούς όρους. Επιθυμία να ερευνήσουμε μια συνθήκη, σχεδόν αντιθεατρική – τρεις νοσηλευτές/τριες εγκιβωτισμένοι και απομονωμένοι σε ένα δωμάτιο νοσοκομείου με μια οθόνη τηλεόρασης να ξερνάει ασταμάτητα ειδήσεις και πληροφορίες. Θα μπορούσε να είναι και εγκατάσταση. Μας ενθουσίασε αυτή η ιδέα που κινείται ανάμεσα σε χορό, θέατρο, εικαστικά».

Πλάνο από την «΄Εκλειψη» όπως ανεβαίνει στη «Σφενδόνη»

Κάπως έτσι γεννιέται η «Έκλειψη», που μοιραία επικοινωνεί με το masterpiece του Μικελάντζελο Αντονιόνι για τη μετέωρη πορεία του σύγχρονου ανθρώπου στον κόσμο. Η Παπούλια παραδέχεται πως το περασμένο καλοκαίρι είδε για μια ακόμα φορά το φιλμ σε ένα θερινό σινεμά «και το θαύμασα μέχρι και το τελευταίο συγκλονιστικό δεκάλεπτο». Η δική τους ιδέα, όμως, επικεντρώθηκε αρχικά «σε μια χρονική στιγμή της ανθρωπότητας που ο ήλιος έχει κρυφτεί και όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί αντιδρούν με παράλογο, αλλοπρόσαλλο και διαφορετικό τρόπο απέναντι σε αυτό το φαινόμενο. Αργότερα, ο παραλληλισμός με την πανδημία έγινε σαφής και δουλέψαμε κυρίως χορογραφικά προσπαθώντας να εξερευνήσουμε το ψυχικό και σωματικό αποτύπωμα της πάνω σε όλους μας» λέει.

Ο Χρήστος πιστεύει πως η «Έκλειψη» αποτελεί την πιο παράξενη παράσταση τους. Προσθέτει δε και το όρο «επίκαιρη». Και εξηγείται: «Είναι σχεδόν επώδυνα επίκαιρη, κάτι που προκαλεί αμηχανία και σε μας τους ίδιους. Είναι ταυτόχρονα εγκατάσταση, περφόρμανς, χορός. Προσπαθήσαμε να αισθητικοποιήσουμε την περίοδο που διανύουμε, να σκηνοθετήσουμε ένα ημερολόγιο της εποχής που πέρασε, τόσο γρήγορα, τόσο μη ψύχραιμα, τόσο πρωτογενώς και να φέρουμε αυτό το ημερολόγιο στο δημόσιο βήμα που λέγεται θεατρική σκηνή».

Αγγελική Παπούλια: Είχαμε έντονη επιθυμία να γράψουμε μια ιστορία εντελώς καινούργια, με δραματουργία πιο ευέλικτη

Όπως και σε πολλές προηγούμενες απόπειρες τους, έτσι και εδώ, τους απασχολεί, όπως λένε, η ανθρώπινη εμπειρία, «οι ψυχικές κινήσεις που παλεύουν να αντισταθούν στην εξορία αυτού που αποκαλούμε πραγματικότητα».

Η παράσταση αντλεί από το χορό, το θέατρο και τα εικαστικά.

Το άγγιγμα της πανδημίας στις ζωές τους ήταν κάπως αλλόκοτο. Γιατί ενώ η πραγματικότητα γύρω παρέμενε, περίπου, στάσιμη εκείνοι ήταν εξόχως παραγωγικοί. Η Αγγελική Παπούλια, μέσα σε δύο χρόνια, συμμετείχε σε οκτώ ταινίες (εκ των οποίων πέντε διεθνείς και τρεις ελληνικές παραγωγές) συνάπτοντας ακόμα πιο στενούς δεσμούς με το σινεμά που τόσο αγαπάει. Ο Χρήστος Πασσαλής, επίσης, μπήκε σε κινηματογραφικά νερά – αυτή τη φορά ως σκηνοθέτης και μάλιστα δύο ταινιών: Ως συν-σκηνοθέτης του Σύλλα Τζουμέρκα στο «The city and the city» καθώς και στην αμιγώς προσωπική του δουλειά «Ο δράκος έφτασε!».

Την ίδια ώρα, όμως, μοιράζονταν μια κοινή συνειδητότητα για το νέο καθεστώς που εγκαινιαζόταν στην αχλή της υγιεινομικής κρίσης. «Η πανδημία αποκάλυψε παγκόσμια τον μηχανισμό ελέγχου και καταπίεσης που εφαρμόζεται άμεσα και συστηματικά» σημειώνει η Αγγελική με το Χρήστο να υπερθεματίζει οργισμένος πως «οι κεντρικές εξουσίες εργαλειοποίησαν την κρίση έτσι ώστε οι πλούσιοι να γίνουν πλουσιότεροι, οι φτωχοί φτωχότεροι και ο πλανήτης να παγώσει από τρόμο».

Χρήστος Πασσαλής, Αγγελική Παπούλια. photo credit: Μαριλένα Σταφυλίδου

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που η «Έκλειψη» σηματοδοτεί την επιστροφή σε έργα δικής τους σύλληψης. Πιστεύουν εξάλλου – πάντα το πίστευαν – πως οι νέες εμπειρίες (όπως εν προκειμένω η εμπειρία της πανδημίας) χρειάζονται νέες αφηγήσεις.

Είχαν, εξάλλου, μια πυκνή ενασχόληση με κλασικά έργα με έδρα το Luzerner Theater στην Λουκέρνη, εκεί όπου ανέβασαν την «Άλκηστη» του Ευριπίδη, την «Επίσκεψη της Γηραιάς Κυρίας» του Ντύρενματ και τον «Βυσσινόκηπο» του Τσέχωφ. Και χρειάζονταν ένα διάλλειμα. «Είχαμε έντονη επιθυμία να γράψουμε μια ιστορία εντελώς καινούργια, με δραματουργία πιο ευέλικτη. Και, ίσως, να αφεθούμε σε μια δομή λιγότερο προκαθορισμένη, ώστε να επινοηθεί από τα σώματα των performer κατά την διάρκεια των προβών» παρατηρεί η Αγγελική.

photo credit: Μαριλένα Σταφυλίδου

Εξοικειωμένοι με τις σκηνές και τα μεγάλα φεστιβάλ της Ευρώπης μέσα από τις παραγωγές της Στέγης «6 am. How to disappear completely» και «Late night», οι δυο δημιουργοί παραμένουν σταθερά προσανατολισμένοι στη συνομιλία με σκηνές εκτός Ελλάδας. Αμφότεροι αποτιμούν την εμπειρία της Λουκέρνης ως «εκπληκτική» και «σπουδαία», αναζωπυρώνοντας την διάθεση τους για δραστηριοποίηση στο εξωτερικό.

«Κατά την ταπεινή μου άποψη, η ‘Άλκηστις’ που σκηνοθετήσαμε εκεί ήταν, ίσως, η καλύτερη μας παράσταση. Είχαμε την τύχη να συναντήσουμε ηθοποιούς που μας ενέπνευσαν και μας προχώρησαν. Είναι όνειρο μου και επιδίωξη μου να ταξιδεύω και να ταξιδεύουμε με την δουλειά μας» ομολογεί ο Χρήστος· ενώ η Αγγελική μεταφέρει μια αξέχαστη εμπειρία συνεργασίας: «Η Λουκέρνη είναι μια μυθιστορηματική πόλη με φοβερή παράδοση στην κλασσική μουσική αλλά λιγότερο στο θέατρο. Είχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον η προσέλευση του κοινού στο θέατρο και η ανταπόκριση του, όπως και οι συνθήκες εργασίας που ήταν, σχεδόν, ιδανικές».

Τόσο η Αγγελική Παπούλια όσο και ο Χρήστος Πασσαλής έχουν αναπτύξει την τελευταία δεκαετία αντανακλαστικά διεθνών δημιουργών. Αμφότεροι πρωταγωνιστές του πολυβραβευμένου «Κυνόδοντα» του Γιώργου Λάνθιμου αλλά και των ταινιών του Σύλλα Τζουμέρκα είναι τακτικοί επισκέπτες των κινηματογραφικών φεστιβάλ – εκτός από συνεργάτες θεατρικών ευρωπαϊκών οργανισμών.

Η πρόσφατη εμπειρία τους στην Berlinale που διοργανώθηκε για πρώτη φορά μετά το 2019 δια ζώσης τους βρίσκει ανακουφισμένους που τα πολιτιστικά δρώμενα δοκιμάζουν να ξαναβρούν τον εαυτό και το σφρίγος τους. Τους βρίσκει επίσης ενθουσιασμένους και σε προσωπικό επίπεδο, αφού η ταινία για την οποία δούλεψαν «The city and the city» συμμετείχε στο πρόγραμμα Encounters «ίσως το πιο ενδιαφέρον section της Berlinale, πήρε πολύ καλές κριτικές, κάποιες από αυτές ήταν ενθουσιώδεις και είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι» όπως λέει ο Χρήστος Πασσαλής. Η Αγγελική Παπούλια είχε διπλή παρουσία στο φεστιβάλ καθώς συμμετείχε και στο φιλμ του «A Little Love Package» του Αργεντίνου Gaston Solnicki που κινηματογραφήθηκε στη Βιέννη τον περασμένο Νοέμβριο ενώ η πόλη ήταν σε lockdown.

Η «Έκλειψη», ένα ημερολόγιο όσων βίωσε η ανθρωπότητα την τελευταία διετία, κάνει πρεμιέρα απόψε, 25 Φεβρουαρίου στο Θέατρο Σφενδόνη.