Τιτανικός: Όταν το πιο διάσημο πλοίο όλων των εποχών ναυάγησε – Πόσο ιστορικά ακριβής είναι η ταινία του James Cameron;

Σαν σήμερα, στις 14 Απριλίου 1912, ναυάγησε ο περίφημος Τιτανικός, που μέχρι σήμερα δεν έχουν σταματήσει οι έρευνες και τα σενάρια για το τι πραγματικά έφταιξε και οδήγησε σε αυτήν την τραγική κατάληξη. Σαν γεγονός έχει κάτι το συγκλονιστικό που δεν πέρασε απαρατήρητο από την 7η Τέχνη. Έτσι, το 1997 κυκλοφόρησε η ομώνυμη ταινία σε σκηνοθεσία του James Cameron. Πόσο κοντά είναι άραγε η ταινία του Cameron στα πραγματικά γεγονότα;

Ο Τιτανικός ή αλλιώς RMS Titanic ήταν ένα βρετανικό επιβατικό πλοίο της εταιρείας White Star Line. Χρειάστηκε 3 χρόνια για να φτιαχτεί και στην εποχή του ήταν το μεγαλύτερο πλοίο με μέγιστη χωρητικότητα 3.300 άτομα. Ταυτόχρονα, ήταν και το πιο γρήγορο και πολυτελές πλοίο με πισίνα, γυμναστήριο, βιβλιοθήκες και χλιδάτα εστιατόρια. Είχε επιβάτες διαφόρων κοινωνικών τάξεων, από πλούσιους επιχειρηματίες, σταρ του βωβού κινηματογράφου και βιομήχανους μέχρι εκατοντάδες μετανάστες από τη Μεγάλη Βρετανία, την Ιρλανδία και την Σκανδιναβία.

Παρά την χλιδή και τη μεγαλοπρέπεια, το πλοίο στερούταν την απαραίτητη κάλυψη της ασφάλειας όλων των ατόμων που μπορούσε να φιλοξενήσει. Υπήρχαν μόνο 20 σωσίβιες λέμβοι, ενώ μάλιστα οι 4 από αυτές κατέρρευσαν καθώς το πλοίο βυθιζόταν. Με 16 εναπομείναντες σωσίβιες λέμβους, μόνο 1.178 άτομα κατάφεραν να επιβιβαστούν. Κι από αυτά, μόνο δύο επέστρεψαν για να μαζέψουν από το νερό επιζώντες, σώζοντας τελικά μόνο 6! Σε αυτό το πρώτο του ταξίδι – που έμελλε να είναι και το τελευταίο – ο Τιτανικός “κουβαλούσε” 2.224 επιβάτες, εκ των οποίων πέθαναν περισσότεροι από 1.500!

Ο Τιτανικός

Στις 10 Απριλίου 1912, το πλοίο ξεκίνησε από το Southampton της Αγγλίας με τελικό προορισμό τη Νέα Υόρκη. Τέσσερις μέρες αργότερα, στις 14 Απριλίου και ώρα 11:40 μ.μ. o Τιτανικός χτύπησε σε παγόβουνο βόρεια του Ατλαντικού. Στις 2:20 π.μ. το πλοίο έσπασε στα δύο και τελικά βυθίστηκε. Το ναυάγιο ανακαλύφθηκε το 1985 από μια γαλλοαμερικανική αποστολή, χρηματοδοτούμενη από τον στρατό των ΗΠΑ.

Φυσικά, η ταινία του James Cameron για τον Τιτανικό δεν είναι η πρώτη που έγινε ποτέ. Είναι όμως σίγουρα η πιο πετυχημένη! Συνδυάζοντας αληθινά στοιχεία με μυθοπλασία, ο Cameron κατάφερε να διηγηθεί μια μοναδική ιστορία για εκείνο το τραγικό συμβάν. Στην ταινία, ακολουθούμε το ερωτικό ειδύλλιο της Rose και του Jack, οι οποίοι αν και από διαφορετικές τάξεις, ερωτεύονται βαθιά. Πρωταγωνιστές είναι η Kate Winslet και ο Leonardo DiCaprio, σε ρόλους που άφησαν εποχή στην καριέρα και των δυο. Ο Cameron έκανε ενδελεχή έρευνα προκειμένου να γυρίσει την ταινία, τραβώντας μάλιστα και πλάνα από το αληθινό ναυάγιο του Τιτανικού! Στα Baja Studio, γύρισε τις σκηνές που το πλοίο βυθίζεται, έχοντας ανακατασκευάσει τον Τιτανικό, πάντα με τη βοήθεια κλιμάκων και υπολογιστών.

H αφίσα για την ταινία “Τιτανικός” του James Cameron.

Ήταν η πιο ακριβή ταινία που είχε γυριστεί ποτέ με budget 200 εκατομμυρίων δολαρίων – γεγονός που πια δεν μάς κάνει εντύπωση όταν μιλάμε για τον Cameron, έχοντας δει και το “Avatar”. Συνολικά, εισέπραξε 2,2 δισεκατομμύρια δολάρια, μια από τις 5 μόλις ταινίες που το έχουν καταφέρει – ναι, είναι και το “Avatar” στην πεντάδα. Όσον αφορά τα βραβεία, απέσπασε 14 υποψηφιότητες για Όσκαρ – όμως όχι για το σενάριο, που ενδεχομένως να εξηγείται στην συνέχεια – ισοφαρίζοντας την ταινία “All About Eve” για τις περισσότερες υποψηφιότητες. Τελικά, κέρδισε 11 Όσκαρ, ισοφαρίζοντας το “Ben-Hur” για τις περισσότερες νίκες από μια μόνο ταινία!

• Πολλοί χαρακτήρες της ταινίας είναι βασισμένοι σε αληθινά πρόσωπα. Συγκεκριμένα, ο Edward Smith (τον υποδύεται ο Bernard Hill) ήταν ο καπετάνιος του Τιτανικού, ο οποίος όντως όπως δείχνει η ταινία βυθίστηκε μαζί με το πλοίο. Η Margaret “Molly” Brown (την υποδύεται η Kathy Bates) ήταν μια πλούσια γυναίκα που βοήθησε πολύ στη διάσωση και προσπάθησε να ξαναφέρει πίσω τις σωσίβιες λέμβους. Ο Thomas Andrews (τον υποδύεται ο Victor Garber) ήταν ο επικεφαλής του σχεδιασμού του Τιτανικού και πέθανε πάνω στο πλοίο. Ο Bruce Ismay (τον υποδύεται ο Jonathan Hyde) ήταν διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας White Star Line, ο οποίος επέζησε από την τραγωδία αλλά έλαβε σκληρή κριτική ότι εγκατέλειψε το πλοίο και δεν σεβάστηκε το πρωτόκολλο που δίνει προτεραιότητα στις γυναίκες και τα παιδιά.
• Όπως δείχνει και η ταινία, υπήρξαν πολλοί άνθρωποι που αρνήθηκαν τη διάσωση και αποφάσισαν να πεθάνουν στο πλοίο. Ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που φαίνεται στην ταινία να ξαπλώνει αγκαλιασμένο στο κρεβάτι ενώ νερά μπαίνουν στο δωμάτιο, μπορεί να αναγνωριστεί ως ο Isidor και η Ida Straus, οι ιδιοκτήτες του R. H. Macy & Co. Ήταν πράγματι επιβάτες του Τιτανικού, οι οποίοι πέθαναν μέσα στο πλοίο καθώς ο Isidor, όντας ηλικιωμένος, αρνήθηκε να μπει σε βάρκα και η γυναίκα του δεν θέλησε να τον αφήσει.
• H μπάντα του πλοίου με αρχηγό τον Wallace Hartley έπαιζε πράγματι μουσική καθώς το πλοίο βυθιζόταν. Δυστυχώς, κανένας από τους μουσικούς δεν έμεινε ζωντανός. Έχουν αναφερθεί διάφορα τραγούδια που μπορεί να έπαιζαν, ενώ το στυλ μουσικής ήταν τζαζ και βαλς. Ωστόσο, ο Cameron διάλεξε το τραγούδι “Nearer, My God, To Thee”, που μπορεί να μην έχει μεγάλη ιστορική ακρίβεια αλλά είχε παιχτεί και στην ταινία “A Night to Remember” και του φάνηκε πιο κατάλληλο και συγκινητικό, οπότε το κράτησε ίδιο.

H μπάντα στην ταινία “Τιτανικός”.

• Ένα από τα μεγάλα φουγάρα του Τιτανικού όντως έπεσε στο νερό, σκοτώνοντας πολλούς ανθρώπους που βρίσκονταν στη θάλασσα, ενώ έκανε κύματα που έδιωξαν μακριά δύο λέμβους, ρίχνοντας ανθρώπους στα παγωμένα νερά. Στην ταινία συγκεκριμένα το φουγάρο σκοτώνει τον φίλο του Jack, τον Fabrizio.
• Όπως πολύ σωστά δείχνει η ταινία, ο Τιτανικός έσπασε στα δύο λίγο πριν βυθιστεί ολοκληρωτικά. Οι μαρτυρίες για το αν αυτό αληθεύει για χρόνια διέφεραν, αλλά τελικά εξακριβώθηκαν όταν ανακαλύφθηκε το ναυάγιο. Επίσης, η πλώρη βούλιαξε πρώτη, ενώ η πρύμνη αναδύθηκε σχεδόν κάθετα σε 90 μοίρες πριν βυθιστεί στο νερό. Στην ταινία βέβαια δεν αποτυπώνεται και τόσο αυτό το “κάθετα”.

• Ξεκινώντας από τα βασικά, η ιστορία του Jack και της Rose δεν έγινε ποτέ κι αυτά τα πρόσωπα δεν υπάρχουν. Αποτελούν προϊόν μυθοπλασίας προκειμένου να ακολουθήσουμε την ιστορία ενός έρωτα μέσα σε ένα τόσο τραγικό επικείμενο συμβάν. Συνεπώς, κι όλοι οι υπόλοιποι χαρακτήρες που συνδέονται συγγενικά ή φιλικά μαζί τους είναι εξίσου επινοημένοι από τον Cameron.
• Στην ταινία η Rose φέρνει στο πλοίο ορισμένους αυθεντικούς πίνακες του τότε όχι τόσο γνωστού Pablo Picasso. Ο Cal, ο αρραβωνιαστικός της, σχολιάζει για τον καλλιτέχνη ότι δεν θα καταφέρει να γίνει τίποτα. Αυτό το στοιχείο ήταν προφανώς για χιούμορ και, αν και υπήρξαν ερωτηματικά έπειτα για το κατά πόσο χάθηκαν αυθεντικοί πίνακες Picasso στον Τιτανικό, κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
• Ο αληθινός χαρακτήρας του Bruce Ismay που προαναφέρθηκε παρουσιάζεται σε πολλές ταινίες για τον Τιτανικό ως “ο κακός”. Η ταινία του Cameron δεν αποτελεί εξαίρεση! Αν και στην μετέπειτα ζωή του τον ακολούθησε το στίγμα του “δειλού”, οι μαρτυρίες διίστανται με άλλες να λένε πως επιβιβάστηκε στην πρώτη βάρκα και άλλες πως πρώτα βοήθησε πολλούς επιβάτες και μετά τον εαυτό του. Στην ταινία του Cameron, o Ismay μεταμφιέζεται ως γυναίκα για να τρυπώσει στις βάρκες ενώ νωρίτερα πιέζει τον καπετάνιο να βάλει το πλοίο σε πλήρη ταχύτητα, άλλη μια ιστορική ανακρίβεια και ένα συμβάν για το οποίο κατηγορήθηκε άδικα ο Ismay. Φαίνεται πως στην προκειμένη περίπτωση, ο Cameron διάλεξε τη δραματοποίηση από την σωστή αποτύπωση των γεγονότων.

Ο χαρακτήρας του Bruce Ismay στην ταινία “Τιτανικός”.

• Το γεγονός ότι οι άνθρωποι της τρίτης τάξης, δηλαδή οι μετανάστες, κλειδώθηκαν στο κάτω μέρος του πλοίου προκειμένου να μη μπορέσουν να φτάσουν στις σωσίβιες λέμβους δεν ισχύει. Υπήρχαν πράγματι πύλες που διαχώριζαν τους επιβάτες τρίτης τάξης από τους υπόλοιπους, αλλά όχι για αυτόν τον λόγο. Σύμφωνα με ιστορικούς αλλά και επίσημες αναφορές, οι πύλες υπήρχαν για να προλαμβάνουν την μετάδοση διαφόρων ασθενειών αλλά και για την διαφορετική αποβίβαση των μεταναστών μετά από έλεγχο. Ενδεχομένως πράγματι να υπήρχαν συγκρούσεις μεταξύ των διαφορετικών τάξεων κατά τη διάρκεια που προσπαθούσαν να σωθούν, αλλά στην ταινία υπάρχει μια υπερβολική απεικόνιση της κατάστασης χάριν του δραματουργικού ενδιαφέροντος.