Ακολουθώντας τη διαδρομή του κατανυκτικού Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής

Το χώμα έχει νοτίσει από τη βροχή. Αλλά η βροχή δεν εμποδίζει κανέναν να φτάσει ως την κορυφή της Ρωμαϊκής Αγοράς, στο Φετιχιέ Τζαμί. Εκεί, όπου ο βαρύτονος Άγγελος Χονδρογιάννης τραγουδά «δοκίμασον με, ω Θεέ και γνώρισον το βάθος της καρδίας μου». Στο πρόσφατα ανακαινισμένο οθωμανικό μνημείο της πόλης, βαμμένο στους τόνους της ώχρας, ακούγεται ο λυρικός μονόλογος του Φίλιππου Τσαλαχούρη «εν τη ερήμω» – μόνο μέσα από το μπάσο κλαρινέτο του Λευτέρη Τρύφωνα και την παρακλητική φωνή του Χονδρογιάννη. Και με αυτούς τους ήχους δίνεται το σήμα για την έναρξη του 1ου Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής που διοργανώνει η Λυρική Σκηνή σε τοπόσημα και δημόσιους χώρους του κέντρου.

Ο Άγγελος Χονδρογιάννης ερμηνεύει το «εν τη ερήμω» του Φίλιππου Τσαλαχούρη στο Φετιχιέ Τζαμί.

Οι καμπάνες από τις εκκλησίες της Πλάκας που καλούν στον Εσπερινό υπενθυμίζουν πως δεν είναι μια συνηθισμένη Δευτέρα, αλλά η Μεγάλη Δευτέρα. Παραμονές Πάσχα και τα στενά της Πλάκας είναι ήδη γεμάτα τουρίστες από όλη την υφήλιο. Κάποιοι από αυτούς, μάλλον οι πιο ενημερωμένοι, φορώντας ήδη βερμούδες και σανδάλια (με κάλτσες) βρίσκονται στην είσοδο του Μουσείου της Ακρόπολης. Σε λίγα λεπτά αρχίζει, η συναυλία του Equabili, του γυναικείου μουσικού συνόλου που τραγουδά a capella έργα της Αναγέννησης, του Ρομαντισμού αλλά και έργα του 20ου αιώνα – όπως Κάραϊ και Κόνταϊ.

Ντυμένες στα μαύρα, οι γυναίκες της χορωδίας του Equabili σε διεύθυνση του Αγαθάγγελου Γεωργακάτου – καθηλώνουν τα περί 200 άτομα που έχουν μαζευτεί μπροστά στην είσοδο προς την κύρια εκθεσιακή ενότητα του μουσείου. Ανάμεσα τους και νήπια που στέκουν σιωπηλά στο άκουσμα του «O vos omnes» του Βέρντι ή στο «Laudi alla Vergine Maria» του Ντεμπυσσύ. Το φως του γκρίζου απογεύματος που μπαίνει από τους φωταγωγούς κάνει, άθελα του, την ατμόσφαιρα ακόμα πιο κατανυκτική.

Το υπέροχο σύνολο των Equabili στο Μουσείο της Ακρόπολης, χθες άδειο από επισκέπτες.

Στον προαύλιο χώρο του μουσείου της Ακρόπολης, το χορωδιακό σχήμα chorες έχει ξεκινήσει ήδη την πρόβα για τον βραδινό «Επιτάφιο» του Μίκη Θεοδωράκη με ερμηνεύτρια τη Νατάσσα Μποφύλιου. Η απογευματινή συναυλία έχει ακυρωθεί εξαιτίας της βροχής – όμως σε λίγες ώρες η εκδήλωση θα συναντήσει το κοινό της.

Ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος σε μια συγκινητική παρουσίαση του «Στάμπατ Μάτερ» του Ροσίνι στον Καθολικό Ναό του Διονυσίου Αρεοπαγίτου.

Για την ώρα, ο χάρτης δείχνει τον Καθολικό Ναό του Αγίου Διονύσιου Αρεοπαγίτου. Στο πεζοδρόμιο της Πανεπιστημίου – υπό κατασκευή λόγω του Μεγάλου Περιπάτου – συρρέουν δεκάδες Αθηναίοι για να προστεθούν στην γιγαντιαία ουρά που αγκαλιάζει ολόκληρο το τετράγωνο. Φαίνεται πως το «Στάμπατ Μάτερ» του Ροσσίνι υπό τη διεύθυνση του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου είναι το μέρος για να βρίσκεται αυτό το απόγευμα της Μεγάλης Δευτέρας· εσύ και τουλάχιστον 700 άτομα ακόμα, που περιμένουν υπομονετικά αυτό το χειμερινό απόγευμα στην καρδιά του Απριλίου.

Η είσοδος στο ναό έρχεται σαν αποζημίωση. Η ήσυχη μεγαλοπρέπεια (έργο του αρχιτέκτονα Λέο Φον Κλέντσε), υπό το χαμηλό φωτισμό εν όψει της συναυλίας, σε αναγκάζουν να καθίσεις σε ένα από τα τελευταία ελεύθερα καθίσματα που έχουν απομείνει. Μέχρι και καρέκλες έχουν προστεθεί για να φιλοξενήσουν τους 400 θεατές, κάποιοι μένουν όρθιοι στο πίσω μέρος της εκκλησίας, ενώ περισσότερα από 200 άτομα αναγκάζονται να αποχωρήσουν καθώς ο αριθμός των επισκεπτών έχει συμπληρωθεί.

Ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος στέκεται μπροστά στο ιερό έχοντας μπροστά του το επταμελές σχήμα από υψίφωνους, μεσόφωνους, τενόρους και μπασοβαρύτονους (Μυρσίνη Μαργαρίτη, Θεοδώρα Μπάκα, Έλενα Μαραγκού, Σοφία Πάτση, Βασίλη Καβάγια, Γιάννη Φίλια, Μάριο Σαραντίδη, Γιώργο Παπαδημητρίου). Και, παρά τα κινητά που αναβοσβήνουν φωτογραφίζοντας για λίγο, κάτι μέσα σου ησυχάζει στο άκουσμα αυτού του εμβληματικού έργου για το θρήνο της Παναγίας στον σταυρό του Ιησού. Ένας άνδρας στο μπροστινό στασίδι σκύβει, σχεδόν σε θέση προσευχής και ακούει – παρά βλέπει – τη συναυλία. Ο ναός του Αγίου Διονυσίου αποκαλύπτεται ως μια άγνωστη, θαυμάσια σκηνή για εκκλησιαστική μουσική.

Πρωτότυπες συνθέσεις του Κυριάκου Καλαϊτζίδη στο Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων «Φοίβος Ανωγειανάκης».

Το Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής – σε καλλιτεχνική διεύθυνση Γιώργου Κουμεντάκη – έχει κιόλας καταφέρει μια σημαντική διασύνδεση μεταξύ των μνημείων της πόλης. Ενεργοποιώντας 17 μνημεία της αρχαιότητας, της οθωμανικής και της βυζαντινής περιόδου, μουσεία, πολιτιστικούς χώρους και χώρους λατρείας ανοίγει το κοινό της πόλης σε σπάνια προσβάσιμα τοπόσημα και σίγουρα σε μέρη όπου εμφανίζουν ένα άλλο πρόσωπο κάτω από τη λυρικότητα των ύμνων, των ψαλμών και των εκκλησιαστικών συμφωνικών έργων.

Αντιπροσωπεύει, παράλληλα, μια υπόμνηση: Πως η Αθήνα (παρά τις απανταχού κακοτεχνίες) είναι μια πόλη για να περπατήσεις. Ο βηματομετρητής έχει κατατράψει κιόλας περί τα 10 χιλιόμετρα.

Ο «Επιτάφιος» του Μίκη Θεοδωράκη και του Γιάννη Ρίτσου στο προαύλιο του Μουσείο της Ακρόπολης.

Πίσω στο Μουσείο της Ακρόπολης, όπου ένα ανοιχτό αμφιθέατρο έχει σχηματιστεί γύρω από τη σκηνή του «Επιταφίου». Οι πολυτραγουδισμένοι στίχοι του Γιάννη Ρίτσου «για το αγόρι που πέταξε» και που έμεινε «χωρίς πουλάκι το κλουβί, χωρίς νερό η κρήνη» μπαίνουν στο στόμα, όχι μόνο της χορωδίας και της Μποφύλιου, αλλά και των εκατοντάδων θεατών που ανοίγονται μέχρι τον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου.

Στην ορχήστρα που διευθύνει ο Στάθης Σούλης διακρίνεται και ο εγγονός του Μίκη Θεοδωράκη, ο Στέφανος Θεοδωράκης-Παπαγγελίδης στα κρουστά, κρατώντας, μ’ έναν τρόπο, συνεχές το νήμα αυτής της σπουδαίας κληρονομιάς.

Ακολουθώντας την Φιλαρμονική της Πολεμικής Αεροπορίας σε πλατείες του κέντρου.

Όταν 40 λεπτά αργότερα σωπαίνει ο «Επιτάφιος», τη σκυτάλη παίρνει η Φιλαρμονική της Πολεμικής Αεροπορίας. Τα πένθιμα εμβατήρια του Βέρντι, η «Ηρωϊκή συμφωνία» του Μπετόβεν, το «Ρέκβιεμ» του Μότσαρτ αναγκάζουν τους μουσικούς του δρόμου να σωπάσουν για λίγο, οδηγώντας όλους όσοι εξακολουθούν να αψηφούν τον παγωμένο Βοριά προς το Θησείο. Στην πλατεία Καπνικαρέας, η Φιλαρμονική της Αεροπορίας έλκει κόσμο από τα γύρω μπαράκια που έρχονται να δουν «τι γίνεται» με νεανική αυθάδεια.

Δέος στο Μετόχι χάρη στους ύμνους του Βυζαντινού Χορού Τρόπος

Κι αν η νύχτα έχει προχωρήσει, η σημερινή διαδρομή του Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής δεν έχει τελειώσει. Στα ψηλά της Πλάκας, στο Μετόχι του Πανάγιου Τάφου, συμβαίνει αυτό που κανείς μπορεί να περιγράψει ως θρησκευτικό δέος. Τα φώτα του μεταβυζαντινού ναού είναι κλειστά. Και κάτω από τα λιγοστά αναμμένα καντήλια του τέμπλου διακρίνονται οι σκιές από τα πρόσωπα των ερμηνευτών.

Υπό τη διεύθυνση του Πρωτοψάλτη και δασκάλου της ψαλτικής τέχνης Κωνσταντίνου Αγγελίδη, το ανδρικό σχήμα του Βυζαντινού Χορού Τρόπος ζωντανεύει ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας. Κατάμεστο το μικρό εκκλησάκι και τα παγκάκια της αυλής του γεμάτα, μέχρι τα μεσάνυχτα. Κάθοδος προς το τελευταίο δρομολόγιο του Μετρό.

Όμως, το Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής συνεχίζεται απόψε και αύριο, Μεγάλη Τετάρτη. Περιλαμβάνει 48 ακόμα εκδηλώσεις από τις 17.00 μέχρι αργά το βράδυ. Η Πλάκα και το Θησείο, το προ-πασχαλινό καταφύγιο χιλιάδων Αθηναίων, επιφυλάσσει πολλές παραστατικές εκπλήξεις μέσα κι έξω από τα μνημεία της, στα στενά και τις πλατείες της, τώρα που «η Άνοιξη είναι γλυκύτατη».