Δεν έχει περάσει ούτε μια ημέρα από την εφεύρεση του κινηματογράφου που η μεγάλη οθόνη να μη βρίσκεται σε μια αμφίδρομη σχέση «αγάπης-μίσους» με το συναρπαστικό σύμπαν της λογοτεχνίας. Ποιος από εμάς άλλωστε δεν πλάθει με το μυαλό του μυριάδες εικόνες καθώς «χάνεται στις σελίδες» του αγαπημένου του βιβλίου. Δεν φαντάζεται την όψη, το στυλ ακόμη και την «μυρωδιά» που θα είχαν οι ήρωες της ιστορίας, τα ακριβή χρώματα στα ηλιοβασιλέματα που θα ατένιζαν. Δεν «βιώνει» την ορμητικότητα των συναισθημάτων τους. Με ή χωρίς τη βοήθεια του συγγραφέα.
Όταν όμως τα βιβλία και οι χαρακτήρες που αιχμαλώτισαν τη φαντασία του αναγνώστη παίρνουν σάρκα και οστά στο όραμα ενός κινηματογραφικού δημιουργού, τότε το πράγμα αλλάζει και ένας τραγελαφικός και απολαυστικός «διάλογος», σαν σε «χαλασμένο τηλέφωνο», αρχίζει ανάμεσα στον σκηνοθέτη, τον αναγνώστη/θεατή και τον συγγραφέα. Κάποιες φορές η διασκευή είναι τόσο επιτυχημένη που καταφέρνει να ξεπεράσει το ίδιο το λογοτεχνικό έργο, ενώ άλλες φορές απογοητεύει τις προσδοκίες του κοινού, το οποίο προσπαθεί να σβήσει από τη μνήμη του την «ύβρι» που διαπράχθηκε εις βάρος του αγαπημένου του συγγραφέα.
Ωστόσο, ο κινηματογράφος θα εξακολουθεί να αντλεί έμπνευση από τη λογοτεχνία και εμείς θα εξακολουθούμε να συρρέουμε στις αίθουσες κάθε φορά που ακούμε ότι κάποιο βιβλίο του συγγραφέα που θαυμάζουμε γίνεται ταινία. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, στις 23 Απριλίου, σας παρουσιάζουμε δέκα εν ζωή συγγραφείς με τις περισσότερες διασκευές στη μεγάλη οθόνη.
Στίβεν Κινγκ (48)
«Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ»
Από τη στιγμή που πρωτοεμφανίστηκε στην αμερικάνικη λογοτεχνική σκηνή τη δεκαετία του 1970, ο Στίβεν Κινγκ αποδείχθηκε εξαιρετικά πολυγραφότατος με περισσότερα από πενήντα δημοσιευμένα βιβλία που τον κατέστησαν όχι μόνο έναν από τους πιο επιτυχημένους συγγραφείς όλων των εποχών αλλά και έναν αδιαμφισβήτητο μετρ του τρόμου. Σήμερα θεωρείται ο πιο διασκευασμένος εν ζωή συγγραφέας με τα έργα του να έχουν μεταφερθεί έως σήμερα στη μεγάλη οθόνη συνολικά 48 φορές. Η αρχή έγινε με το πρώτο του μυθιστόρημα, «Carrie», το 1976 από τον Μπράιαν Ντε Πάλμα. Ανάμεσα στις κορυφαίες διασκευές συγκαταλέγονται: «Η Λάμψη» (1980) του Στάνλεϊ Κούμπρικ, «Νεκρή ζώνη» (1983) του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, «Στάσου Πλάι Μου» (1986) του Ρομπ Ρέινερ, «Misery» (1990) του Ρομπ Ρέινερ, «Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ» (1995) του Φρανκ Ντάραμποντ κ.α. Τελευταία ήταν το «Δόκτωρ Ύπνος» (2019), σε σκηνοθεσία Μάικ Φλάναγκαν.
Τα νούμερα όσον αφορά τον Νίκολας Σπαρκς είναι αρκετά εντυπωσιακά. Ο Αμερικανός συγγραφέας, γνωστός για τις ρομαντικές και συγκινητικές ιστορίες του, έχει πουλήσει περισσότερα από εκατό εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως, έχει μεταφραστεί σε πάνω από πενήντα γλώσσες, ενώ έχει δει, επίσης το όνομα του να φιγουράρει πρώτο στη λίστα των New York Times με τα bestsellers 16 φορές συνολικά. Συνεπακόλουθο, λοιπόν, να κεντρίσει το ενδιαφέρον της κινηματογραφικής βιομηχανίας με έντεκα από τα μυθιστορήματα του να διασκευάζονται για τη μεγάλη οθόνη. Η πρώτη μεταφορά πραγματοποιήθηκε το 1999 με την ταινία «Χαμένες Αγάπες» σε σκηνοθεσία Λούις Μαντόκι. Από όλες, όμως, τις μεταφορές αυτή που αδιαμφισβήτητα άφησε εποχή ήταν το «Ημερολόγιο» σε σκηνοθεσία Νικ Κασσαβέτης με τους Ράιαν Γκόσλινγκ και Ρέιτσελ ΜακΆνταμς.
Τζ. Κ. Ρόουλινγκ (11)
Μπορεί η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ να έχει απογοητεύσει με τις απόψεις της όσους είχαμε βρει και εξακολουθούμε να βρίσκουμε καταφύγιο στο μαγευτικό λογοτεχνικό σύμπαν του Χάρι Πότερ, ωστόσο αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι οι περιπέτειες του νεαρού αγοριού, που στα έντεκα του χρόνια ξεκινάει ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο της μαγείας, εκεί όπου ανακαλύπτει τη φιλία, την αλληλεγγύη, το τι σημαίνει να αγωνίζεσαι για το δίκαιο και την ισότητα με κάθε κόστος και να ανήκεις σε μια πραγματική οικογένεια, εξακολουθούν να γοητεύον μικρούς και μεγάλους. Επτά υπέροχα βιβλία, τα οποία μετατράπηκαν σε ένα τεράστιο κινηματογραφικό φαινόμενο οκτώ ταινιών με τους «πρωτάρηδες» Ντάνιελ Ράντκλιφ, Ρούπερτ Γκριντ και Έμμα Γουάτσον, να πλαισιώνονται από ένα καστ εμβληματικών Βρετανών ηθοποιών. Σε αυτά προστίθενται και η πιο πρόσφατη σειρά ταινιών «Φανταστικά Ζώα» εμπνευσμένη από τα βιβλία της συγγραφέως.
Ίαν ΜακΓιούαν (10)
«Εξιλέωση» (2007) του Τζο Ράιτ
Ο βραβευμένος με Booker Ίαν ΜακΓιούαν θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους και ίσως πιο αμφιλεγόμενους συγγραφείς της εποχής μας, το τελευταίο κυρίως για τις σκοτεινές και ακραίες θεματικές των πρώτων έργων του που καταπιάνονταν με την παιδοφιλία, την αιμομιξία, τον φόνο και την βία. Τα μυθιστορήματα και τα διηγήματα του, που έχουν βραβευθεί διεθνώς, χαρακτηρίζονται από συναισθηματική πολυπλοκότητα και την ικανότητα να παρουσιάζουν μια εμπειρία βιωμένη από διαφορετικές σκοπιές. Στον κινηματογράφο ο ΜακΓιούαν έχει διασκευαστεί συνολικά δέκα φορές, με πρώτη τη γερμανική ταινία «Schmetterlinge», σε σκηνοθεσία Wolfgang Becker, το 1993. Από τις κινηματογραφικές μεταφορές των βιβλίων του ξεχωρίζουν οι «Ξένοι στη Βενετία» (1990), σε διασκευή του Χάρολντ Πίντερ και η υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ταινίας «Εξιλέωση» (2007) του Τζο Ράιτ.
Κλάιβ Μπάρκερ (10)
«Candyman» της Νία Ντακόστα
Ο Άγγλος συγγραφέας Κλάιβ Μπέικερ έχει αναγνωριστεί ακόμη και από τον ίδιο τον Στίβεν Κινγκ ως ένας πρωτοπόρος ανανεωτής του είδους του τρόμου, ο οποίος διοχετεύει το ταλέντο του στη συγγραφή επιτυχημένης πρόζας σε μια ευρεία γκάμα μέσων από τη λογοτεχνία και το θέατρο έως τον κινηματογράφο, τα βιντεοπαιχνίδια και τα κόμικς. Τα μυθιστορήματα, τα διηγήματα και τα βιβλία κόμικς του κατάφεραν να εδραιώσουν την παρουσία του στο Χόλυγουντ από τη δεκαετία του 1990. Από τις πρώιμες μεταφορές των λογοτεχνικών έργων του στη μεγάλη οθόνη ξεχωρίζουν εκείνες που πραγματοποιήθηκαν με τον ίδιο στο τιμόνι της σκηνοθεσίας και της συγγραφής του διασκευασμένου σεναρίου: «Hellraiser» (1987), «Nightbreed» (1990) και «Lord of Illusions» (1995). Ξεχωρίζει, επίσης, η κλασική, πλέον, ταινία τρόμου «Candyman» (1992), σε σκηνοθεσία Μπέρναρντ Ρόουζ, της οποίας το «reboot» από τη Νία Ντακόστα το 2021 γνώρισε αναπάντεχη εισπρακτική επιτυχία.
«Φίρμα», σε σκηνοθεσία Σίντνεϊ Πόλακ
O bestselling συγγραφέας, δικηγόρος και πολιτικός Τζον Γκρίσαμ έχει περάσει στις συνειδήσεις ως ένας δεξιοτέχνης του δικαστικού θρίλερ. Το πρώτο του μυθιστόρημα, με τίτλο «Η Ετυμηγορία», γράφτηκε ενόσω ο ίδιος ήταν μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων στην πολιτεία του Μισισίπι. Εννέα βιβλία του έχουν μεταφερθεί συνολικά στη μεγάλη οθόνη. Η αρχή πραγματοποιήθηκε το 1993 με τη «Φίρμα», σε σκηνοθεσία Σίντνεϊ Πόλακ και τον Τομ Κρουζ να ερμηνεύει έναν απόφοιτο της νομικής που προσλαμβάνεται σε μια δικηγορική φίρμα που αποδεικνύεται βιτρίνα της μαφίας. Ανάμεσα στις κορυφαίες διασκευές έργων του συγκαταλέγονται, επιπλέον: «Η Ετυμηγορία» (1996) του Τζόελ Σουμάχερ, «Ο Βροχοποιός» (1997), σε σκηνοθεσία Φράνσις Φορντ Κόπολα και «Οι Ένορκοι» (2003) του Γκάρι Φλέντερ.
«Κάπτεν Αλατρίστε» (2006)
O Γεννημένος στην Καρθαγένη της Ισπανίας Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε ξεκίνησε την επαγγελματική του πορεία ως ναυτικός και αργότερα ως πολεμικός ανταποκριτής σε σημαντικά γεγονότα όπως η Κρίση του Κόλπου και ο Πόλεμος της Βοσνίας. Από το 1986, όταν και ξεκίνησε τη συγγραφή, κατάφερε να αποκτήσει διεθνή φήμη αιχμαλωτίζοντας το αναγνωστικό κοινό και τους κριτικούς σε κάθε γωνιά της υφηλίου με τα δεξιοτεχνικά και ευφυή θρίλερ του. Πολλά από τα έργα του έχουν μεταφερθεί με επιτυχία στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη. Στο σινεμά η αρχή έγινε το 1992 με την ταινία «Ο δάσκαλος της ξιφασκίας» του Πέδρο Ολέα. Κορυφαίες μεταφορές: «Uncovered» (1994) του Τζιμ Μακμπράιντ, «Η ένατη πύλη» (1999) του Ρόμαν Πολάνσκι και «Κάπτεν Αλατρίστε» (2006) με τον εξαιρετικό Βίγκο Μόρτενσεν στον ομώνυμο πρωταγωνιστικό ρόλο.
«High Fidelity» (2000), του Στίβεν Φρίαρς
Ο best-selling και υποψήφιος για βραβείο booker Βρετανός συγγραφέας, σεναριογράφος και δοκιμιογράφος Νικ Χόρνμπυ, σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, κινείται με άνεση από το μυθοπλαστικό στο μη-μυθοπλαστικό μυθιστόρημα, τη μουσική και λογοτεχνική κριτική καθώς και το σενάριο. Τα μυθιστορήματα του χαρακτηρίζονται από αιχμηρά κωμικές περιγραφές μιας ανικανοποίητης ενηλικίωσης «βουτηγμένες» στην pop κουλτούρα. Τα πρώτα του μυθοπλαστικά λογοτεχνικά έργα γνώρισαν τεράστια εμπορική επιτυχία και διασκευάστηκαν σε δύο εξίσου επιτυχημένες ταινίες: Το κλασσικό, πλέον, «High Fidelity» (2000), του Στίβεν Φρίαρς και το «Για ένα αγόρι» (2002) με τον Χιου Γκραντ. Έχει γράψει, επίσης, τα πρωτότυπα σενάρια των βραβευμένων ταινιών «Μια κάποια εκπαίδευση» (2009) και «Brooklyn» (2015). Τελευταία διασκευή βιβλίου του στη μεγάλη οθόνη «Η Τζούλιετ, Γυμνή» του Τζέσι Περέτζ το 2018.
Ντιν Κουντζ (8)
«Odd Thomas» (2013) του Στίβεν Σόμερς
O Ντιν Κουντζ αποτελεί σήμερα έναν από τους πιο επιτυχημένους συγγραφείς παγκοσμίως. Ξεκίνησε την καριέρα του γράφοντας με διάφορα λογοτεχνικά ψευδώνυμα όπως «David Axton» και «Leigh Nichols». Τα βιβλία του, τα οποία συνδυάζουν τη φαντασία, το σασπένς και τον τρόμο, έχουν μεταφραστεί σε 38 γλώσσες και έχουν πουλήσει περισσότερα από πεντακόσια εκατομμύρια αντίτυπα, ενώ έχουν φτάσει δεκατέσσερις φορές στην κορυφή της λίστας με τα best-seller των New York Times. Μπορεί να μην είναι τόσο ευρέως γνωστός όσο ο επίσης συγγραφέας ιστοριών τρόμου Στίβεν Κινγκ, ωστόσο, έχει δει οκτώ φορές τα μυθιστορήματα του να μεταφέρονται στη μεγάλη οθόνη. Πρώτη η γαλλική ταινία «Les Passagers» (1977), σε σκηνοθεσία του Σερζ Λερουά. Άλλες αξιοσημείωτες διασκευές: «Η επανάσταση των ρομπότ» (1977) του Ντόναλντ Κάμελ, «Τα Πλάσματα της Νύχτας» (1988) του Τζον Χες, «Διαβολικός επισκέπτης» (1998) του Τζο Τσάπελ, «Odd Thomas» (2013) του Στίβεν Σόμερς.
Τόμας Χάρις (6)
O Τόμας Χάρις είναι ίσως ένας από τους ελάχιστους συγγραφείς που φαίνεται να επισκιάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τον ίδιο τον ήρωα του. Δημιουργός ενός από τα μεγαλύτερα «τέρατα» στην ιστορία της λογοτεχνίας, του διαβόητου κατά συρροή δολοφόνου και κανίβαλου Χάνιμπαλ Λέκτερ. Για περισσότερα από 45 χρόνια ο χαμηλών τόνων συγγραφέας, που αποφεύγει τις συνεντεύξεις και τις δημόσιες εμφανίσεις, κατάφερε να τρομοκρατήσει το αναγνωστικό κοινό μέσα από τις σκοτεινές και φρικιαστικές ιστορίες του, οι οποίες πουλήθηκαν σε περισσότερα από πενήντα εκατομμύρια αντίτυπα. Κορωνίδα των κινηματογραφικών μεταφορών των βιβλίων του αποτελεί η βραβευμένη με πέντε όσκαρ ταινία «Η Σιωπή των Αμνών» (1991) με τον Άντονι Χόπκινς σε μια εμβληματική και εξίσου ανατριχιαστική ερμηνεία ως Χάνιμπαλ Λέκτερ.
