Η Συγκάλυψη: Η συγκλονιστική υπόθεση που έγινε ντοκιμαντέρ στο Netflix – και παραμένει άλυτη

Έχοντας παρακολουθήσει αρκετές σειρές που εστιάζουν σε αστυνομικές υποθέσεις, η σειρά-ντοκιμαντέρ «The Keepers» ή αλλιώς «Η Συγκάλυψη» είναι εκείνη που τράβηξε όσο καμία άλλη το ενδιαφέρον μου. Η έκπληξη, η φρίκη, οι ανατριχιαστικές μαρτυρίες των θυμάτων, η μουσική και η σκηνοθεσία της σειράς την έκαναν να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες του είδους -και αυτό είναι κάτι που μπορούν να επιβεβαιώσουν οι λάτρεις του true crime, που είδαν το ντοκιμαντέρ, που κυκλοφόρησε στην πλατφόρμα του Netflix πριν από πέντε χρόνια.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Η «Συγκάλυψη» είναι μία αμερικανική ερευνητική σειρά ντοκιμαντέρ με επτά επεισόδια, σε σκηνοθεσία του Ryan White. Εστιάζει στον φόνο της καλόγριας Catherine Cesnik το 1969 και στο εκκλησιαστικό σκάνδαλο με κύριους εμπλεκόμενους τον Joseph Maskell, καθολικό παπά της Αρχιεπισκοπής της Βαλτιμόρης και διευθυντή στο Γυμνάσιο θήλεων Keough, και τον Nil Magnus, παπά και καθηγητή του σχολείου.

Η Catherine Cesnik ήταν μία πολύ αγαπητή καθηγήτρια αγγλικών και καλλιτεχνικών στο γυμνάσιο Keough, μέχρι που μετατέθηκε για άγνωστους λόγους σε δημόσιο σχολείο γειτονικής πόλης λίγους μήνες πριν δολοφονηθεί.

Λίγο πριν εκπνεύσει η δεκαετία των ‘60s, στις 7 Νοεμβρίου του 1969, η 27χρονη μοναχή Catherine Cesnik, δασκάλα στο καθολικό σχολείο θήλεων Keough High School στη Βαλτιμόρη, εξαφανίζεται, για να βρεθεί τελικά νεκρή στις αρχές της επόμενης χρονιάς.

Οι πλέον ηλικιωμένες μαθήτριες της, αναζήτησαν απαντήσεις σχετικά με την ανεξιχνίαστη, εδώ και πέντε δεκαετίες, δολοφονία της. Κατά την έρευνα τους, οι αποκαλύψεις για σεξουαλική κακοποίηση μαθητών από εκπροσώπους της καθολικής εκκλησίας ξεσκεπάζουν ένα κύκλωμα μαστροπείας και την συγκάλυψη του από τις αρχές.

Την τελευταία δεκαετία, μία ετερόκλητη ομάδα ερευνητών, με επικεφαλής δύο πρώην μαθήτριες του θύματος, προσπαθούν να ανακαλύψουν την αλήθεια σχετικά με την δολοφονία της νεαρής μοναχής και την ενδεχόμενη σύνδεση της  με την υπόθεση κακοποίησης ανηλίκων.

Οι συνεντεύξεις γνωστών, συγγενών και φίλων του θύματος άλλα και δημοσιογράφων, κυβερνητικών αξιωματούχων και πολιτών συνέβαλαν σημαντικά στην αναζήτηση της πραγματικότητας πίσω από τον φόνο και στην αποκάλυψη της διαφθοράς της Καθολικής Εκκλησίας -και η προβολή που πήρε η υπόθεση μέσα από το Netflix συνέβαλε ακόμα περισσότερο.

«Η ζωή μου θα ήταν πολύ διαφορετική εάν δεν είχα μπει σε εκείνο το εξομολογητήριο», ήταν η πρώτη φράση ενός ανώνυμου θύματος που σε προετοιμάζει για την βία και τη βαρβαρότητα της υπόθεσης. Εκατοντάδες καταγγελίες πρώην μαθητριών του σχολείου θήλεων Keough στη Βαλτιμόρη καταγράφηκαν, κατά την δεκαετία του 1990 και μετά, εις βάρος ισχυρών μελών της Αρχιεπισκοπής της Βαλτιμόρης για σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση ανηλίκων.

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των θυμάτων, ο Αρχιεπίσκοπος Joseph Maskell, και ο ιερέας Nil Magnus, σε συνεργασία με τον γυναικολόγο John Hopkins κακοποιούσαν σεξουαλικά τις μαθήτριες εντός και εκτός σχολείου, ενώ παράλληλα τις εξέδιδαν σε πολιτικούς, αστυνομικούς, κληρικούς και επιχειρηματίες της εποχής, υπό την παρουσία τους.

Επέλεγαν θύματα που είχαν ήδη βιώσει κακοποιητικές συμπεριφορές στο παρελθόν με στόχο την ευκολότερη χειραγώγηση και εκμετάλλευση τους. Αναζητούσαν δηλαδή άτομα που μέσω της θρησκευτικής πίστης ήταν πιο ευάλωτα στο victim blaming μασκαρεύοντας τις διεστραμμένες σεξουαλικές τους ανάγκες ως μέθοδο εξαγνισμού για τις αμαρτίες που υποτίθεται ότι έφεραν τα κακοποιημένα αυτά παιδιά.

«Ακόμα και μετά από 40 χρόνια δεν έχω καταφέρει να θυμηθώ τα πρόσωπα των κακοποιητών μου», αναφέρει χαρακτηριστικά ένα θύμα, γεγονός που ερμηνεύεται ως ασπίδα προστασίας του οργανισμού και επιβεβαιώνεται από ψυχιάτρους ως μετατραυματικό σοκ. Η ανατριχιαστική μαρτυρία του ίδιου θύματος και πρώην μαθήτριας της μοναχής Catherine Cesnik κορυφώνεται, όταν προσπαθεί να ανακαλέσει μέσα από τις θολές αναμνήσεις της την ημέρα που ο Joseph Maskell την απείλησε για τη ζωή  της, πηγαίνοντας τη στο σημείο που βρισκόταν το νεκρό σώμα της νεαρής καλόγριας, λίγους μήνες αφού είχε εκμυστηρευτεί στη δασκάλα της την αλήθεια για την επαναλαμβανόμενη κακοποίηση που βίωνε.

Παρόλο που η υποστήριξη των οικογενειών των ανήλικων κοριτσιών και της μοναχής, ορισμένων δικηγόρων και δημοσιογράφων, ήταν μεγάλη, σε συνδυασμό με τις εκατοντάδες επώνυμες καταγγελίες και τα στοιχεία εις βάρος των εκπροσώπων της Καθολικής Εκκλησίας, η πιθανή ανάμιξη της πόλης και των αρχών αλλά και ολόκληρου του δικτύου της πόλης στην συγκάλυψη της διαφθοράς της Καθολικής Εκκλησίας υπερίσχυσε.

Τα μέλη της αρχιεπισκοπής και οι αρχές απομακρύνουν, εδώ και δεκαετίες, στοιχεία για να εμποδίσουν τη διαλεύκανση των υποθέσεων της δολοφονίας της καλόγριας και της παιδοφιλίας και εξαγοράζουν μέχρι και σήμερα με κάθε τρόπο τα εν ζωή θύματα για να εξασφαλίσουν τη σιωπή τους. Έτσι, οι θύτες παραμένουν ελεύθεροι.

Παρόλ’ αυτά,  οι προσπάθειες για  την αποκάλυψη του κυκλώματος παιδοφιλίας και μαστροπείας, για την δικαίωση των θυμάτων και τον παραδειγματισμό των θυτών δεν έχουν σταματήσει. Πρόσφατα, ένα από τα θύματα που μίλησαν στο ντοκιμαντέρ του Netflix, η Jean Hargadon-Wehner, εξέδωσε ένα αποκαλυπτικό βιβλίο, με τίτλο “Walking with Alethea”, όπου καταγράφει με λεπτομέρεια τα όσα έζησε στα χέρια των κακοποιητών της, ώστε να βοηθήσει όσα περισσότερα θύματα μπορεί.

Παράλληλα, η Gemma Hoskins, η γυναίκα που έφερε σε επαφή τα θύματα με τους ερευνητές, δηλώνει ότι μέχρι σήμερα δεν έχει σταματήσει να ερευνά την υπόθεση. “Υπάρχουν πολλοί εμπλεκόμενοι που ζουν ακόμη, ενώ θα έπρεπε να είναι στη φυλακή” ανέφερε.

Όσο για τους δημιουργούς της σειράς, νιώθουν ευγνώμονες που το ντοκιμαντέρ έριξε φως σε αυτή την κάποτε “ξεχασμένη” υπόθεση. “Ο αντίκτυπος του The Keepers ξεπέρασε κάθε προσδοκία μας. Δεν πιστεύαμε ποτέ ότι οι άνθρωποι θα μιλούσαν για αυτό πέντε χρόνια αργότερα και ότι άνθρωποι θα έβλεπαν το ντοκιμαντέρ μας πέντε χρόνια αργότερα” ανέφεραν σε πρόσφατη συνέντευξη.

Ξεκινώντας την παρακολούθηση της σειράς, αισθάνεσαι ότι πρόκειται για μια απλή αστυνομική ιστορία ενός ανεξιχνίαστου εγκλήματος του παρελθόντος.

Τρία όμως είναι τα ζητήματα που φώτισε το ντοκιμαντέρ. Αρχικά, είναι η διαδικασία της ειδεχθούς συγκάλυψης των εγκλημάτων και των θυτών μέσω της αποκάλυψης ενός διαβρωμένου συστήματος που δεν προσπάθησε να προστατεύσει τις ανήλικες μαθήτριες, ούτε να αποκαλύψει την υπόθεση δολοφονίας της  νεαρής δασκάλας τους, που σύμφωνα με τις μαρτυρίες των θυμάτων και του περίγυρου της δολοφονήθηκε στην προσπάθεια της να βοηθήσει τις μαθήτριες της.

Παράλληλα, βλέπουμε την επίρριψη των ευθυνών στα θύματα, ένα βαθιά ριζωμένο φαινόμενο της κουλτούρας μας που συναντάται συχνά ακόμα και σε αντίστοιχες υποθέσεις στη σημερινή εποχή.

Σίγουρα, τα κύρια συναισθήματα που σου προκαλεί το ντοκιμαντέρ είναι η έκπληξη, ο θυμός, η ντροπή και η φρίκη για τα απάνθρωπα εγκλήματα που διαπράχθηκαν. Από την άλλη όμως, κυριαρχεί και το αίσθημα του θαυμασμού, για τη δύναμη ψυχής των δύο ηλικιωμένων πρώην μαθητριών του καθολικού σχολείου, οι οποίες πήραν την πρωτοβουλία να ξεκινήσουν οργανωμένη έρευνα, να ανοίξουν ξανά την υπόθεση και να παλέψουν για τη δικαίωση των θυμάτων και των οικογενειών τους παρά τα εμπόδια και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν από τη νομοθεσία και τις αρχές, με βασικό  κίνητρο την αγάπη στη μνήμη της αδελφής Catherine.

Μετά την ολοκλήρωση των τελευταίων επεισοδίων της σειράς και την παράθεση όλων των συνεντεύξεων των θυμάτων και των αρχών, τα ερωτήματα που δημιουργούνται παραμένουν αναπάντητα. Τι είχε ανακαλύψει η αδελφή Cathy και γιατί την ήθελαν νεκρή; Πόσοι και ποιοί κρύβονταν πίσω από τα εγκλήματα; Ποια ήταν η ανάμιξη της καθολικής εκκλησίας;

Παρόλο που η νεαρή μοναχή υπήρξε το μόνο θύμα που έχασε τη ζωή του στην προσπάθεια της να προστατεύσει τις μαθήτριες της, τα θύματα αυτής της ιστορίας  ήταν πολλά περισσότερα, γιατί όπως η καλόγρια έχασε τη ζωή της έτσι και τα θύματα που βίωσαν κακοποίηση, πάσχουν από σοβαρά ψυχοσωματικά επεισόδια, έχασαν την εμπιστοσύνη στους ανθρώπους, την αθωότητα της παιδικής τους ηλικίας ενώ πολλά από αυτά δεν κατάφεραν ποτέ να ξεπεράσουν όσα βίωσαν.

Τα κοινωνικά και νομικά ζητήματα, τα οποία θίγονται μέσω του ντοκιμαντέρ, όπως η αμφισβήτηση και η υποβάθμιση των θυμάτων σε αντίθεση με την συγκάλυψη των θυτών σε υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης -ειδικότερα όταν οι θύτες βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας, η παραγραφή των περιστατικών παρά την πληθώρα στοιχείων και καταγγελιών εις βάρος των θυτών και η πίεση που ασκείται στα θύματα για άμεση κατάθεση αγωγών ανεξαρτήτως της ψυχικής τους κατάστασης αποτελούν προβλήματα που συναντάμε και το 2022.

Παρά το πέρασμα των χρόνων, πολλές φορές, η διαλεύκανση των υποθέσεων δεν φαίνεται να πραγματοποιείται μέσω των κρατικών δομών, αλλά μέσω της δύναμης των θυμάτων να δημοσιοποιούν τα περιστατικά που έχουν βιώσει και της αλληλεγγύης του κόσμου προς αυτά.

Στη θέση της Catherine Cesnik και των κακοποιημένων μαθητριών θα μπορούσαμε να βρισκόμαστε όλοι μας.  Η «Συγκάλυψη» αποτελεί μια ευκαιρία για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σχετικά  με περαστικά σεξουαλικής κακοποίησης, και μια προειδοποίηση για όλους μας έτσι ώστε να πάψουμε να κανονικοποιούμε αυτή τη νοσηρή πραγματικότητα.