ΠΕΜΠΤΗ
21
ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
Στο πέρασμα των αιώνων, ο πολιτισμός και η εξέλιξη του ταυτίστηκε με την τοποθέτηση της ανθρώπινης πραγματικότητας μέσα στο φυσικό περιβάλλον: Μέσα στα δάση και τις θάλασσες, πάνω στα βουνά παρασυρμένη από ανέμους, θύελλες, καταιγίδες. Σήμερα, βρισκόμαστε δραματικά μετατοπισμένοι από αυτήν την θεώρηση, έχοντας διαρρήξει τους δεσμούς με τη Φύση – ίσως και ανεπανόρθωτα.
Ωστόσο ο πολιτισμός – με την έννοια της παραγωγής τέχνης και κουλτούρας – μοιάζει και πάλι να κατέχει έναν κεντρικό ρόλο στην διαμόρφωση της συλλογικής συνείδησης· άρα και της αντίληψης για τον κόσμο γύρω μας.
Υπό αυτή την έννοια, οι περιβαλλοντικές πολιτικές των Πολιτιστικών Οργανισμών στην Ελλάδα έχουν βαρύτητα. Όχι μόνο γιατί εφαρμόζουν πρότυπες πρακτικές για να μειώσουν ή να ουδετεροποιήσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα αλλά και γιατί δείχνουν το δρόμο προς μια πιο βιώσιμη συνθήκη σε μαζικά κοινά. Και σε αυτή την περίπτωση, οι φορείς πολιτιστικού περιεχομένου επισημαίνουν πως το περιβάλλον και ο πολιτισμός έχουν αδερφικούς δεσμούς.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, στις 5 Ιουνίου, πέντε μεγάλοι οργανισμοί, το Εθνικό Θέατρο, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης λειτουργούν παραδειγματικά προς αυτήν την κατεύθυνση, προβάλλοντας πρακτικές για την προστασία του πολυτιμότερου κοινού αγαθού: Της φύσης σε αρμονία.
Οι κεντρικές εγκαταστάσεις του Εθνικού θεάτρου, στην Αγίου Κωνσταντίνου.
Φαίνεται πως όλος ο μηχανισμός των εγκαταστάσεων του Εθνικού Θεάτρου έχει μπει σε τροχιά περιβαλλοντικής αναβάθμισης, επικαιροποιώντας τους στόχους του για το άμεσο μέλλον. «Η διαρκής προσπάθεια για ολοένα και μεγαλύτερη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος έχει κεντρική θέση στους στόχους του Εθνικού Θεάτρου. Αξίζει να σημειώσουμε ότι όλα τα τμήματα του οργανισμού λειτουργούν συνειδητά προς αυτήν την κατεύθυνση» επιβεβαιώνει ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού, Γιάννης Μόσχος.
Στις, μέχρι τώρα, ενέργειες που εκτελούνται σχεδόν την τελευταία τριετία πρωταγωνιστεί η ανακύκλωση και επανάχρηση υλικών για τη δημιουργία των νέων κάθε φορά σκηνικών, αντικειμένων φροντιστηρίου ή κοστουμιών ως μια πάγια πρακτική στον οργανισμό. Παράλληλα, εφαρμόζοντας τις βέλτιστες πρακτικές του Upcycling, στο Πωλητήριο του Εθνικού Θεάτρου διατίθενται τσάντες φτιαγμένες από επανάχρηση των banners, αλλά και κοσμήματα ή αντικείμενα που έχουν προκύψει από επεξεργασία μικρών περισσευούμενων υλικών από υφάσματα, σκηνικές κατασκευές ή έντυπα.
Εξίσου σημαντικό είναι πως και τα τεχνικά τμήματα ακολουθούν αυτή τη λογική ανακυκλώνοντας καλώδια, βύσματα και υλικά σέρβις, έχοντας παράλληλα μειώσει δραστικά τη χρήση αναλωσίμων, αλλά και τις μηχανοκίνητες μεταφορές μεταξύ των σκηνών. Επιπλέον, συνεχίζεται η ανακύκλωση των εξαρτημάτων παλαιών συσκευών καθώς και όλων των ανακυκλώσιμων υλικών.
Το Πωλητήριο του Εθνικού, φιλοξενεί πολλά προϊόντα φτιαγμένα από εσωτερική ανακύκλωση.
Ανάμεσα στα μεγάλα στοιχήματα της θητείας του, ο Γιάννης Μόσχος διακρίνει την «αξιοποίηση κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης για την περαιτέρω μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του Εθνικού Θεάτρου, ειδικά στο κτήριο του Ρεξ». Με τον, μέχρι στιγμής, σχεδιασμό προβλέπεται η αντικατάσταση παλιών παραθύρων σε ενεργειακά, η αντικατάσταση παλαιών ανελκυστήρων σε νέους με ενεργειακή απόδοση, αναβάθμιση διαχείρισης κλιματισμού, αναβάθμιση μηχανισμών σκηνής, αντικατάσταση μεγάλους μέρους των προβολέων φωτισμού με προβολείς led, πλήρης αντικατάσταση όλων των φωτιστικών σωμάτων με κτηρίου με λάμπες led, εγκατάσταση γενικού ελέγχου κλιματισμού BMS και εγκατάσταση ενιαίου συστήματος φωτισμού KΝX. Επίσης, στο άμεσο μέλλον δρομολογείται ένα σημαντικό έργο ενεργειακής αναβάθμισης του οργανισμού, με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού πάρκου 55KWP στις εγκαταστάσεις του, γεγονός υψηλής σημασίας αφού θα καλύψει το σύνολο της ενεργειακής κατανάλωσης του οργανισμού στην Χαμηλή Τάση που αφορούν στα κτήρια στα οποία στεγάζονται στεγάζουν τα τεχνικά τμήματα και οι διοικητικές μας υπηρεσίες. Την ίδια ώρα, δρομολογούνται η σταδιακή αντικατάσταση παλαιών κλιματιστικών σε inverter στο κτήριο των διοικητικών υπηρεσιών, καθώς και η αντικατάσταση παλιών παραθύρων σε ενεργειακά στο κτήριο που στεγάζει τα τεχνικά τμήματα.
Εν τω μεταξύ, κατά την τελευταία τριετία τρέχουν κάποιες ενέργειες με όφελος στην κατανάλωση της ενέργειας: Αντικατάσταση μεγάλους μέρους των ενεργοβόρων συσκευών του οργανισμού με φωτιστικά νέας τεχνολογίας τύπου led σε όλα τα κτήρια του Εθνικού, μειώνοντας κατά 1/4 την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος. Στο μεταξύ, οι καυστήρες πετρελαίου στα κτήρια του Εθνικού έχουν ήδη όλοι αντικατασταθεί με καυστήρες φυσικού αερίου.
Led προβολείς θα επανδρώσουν όλες τις σκηνές του Εθνικού.
Ωστόσο, η νέα καλλιτεχνική διεύθυνση δεν εντοπίζει μόνο ως θετικές τις εσωτερικές ενέργειες αλλά και αυτές με εξωστρεφή λειτουργία, όπως είναι ο ρόλος του σε επίπεδο εκπαιδευτικό-κοινωνικό αναφορικά με την καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης σε παιδιά και νέους/-ες.
Το Μικρό Εθνικό υπό την εποπτεία της Σοφίας Βγενοπούλου έχει δημιουργήσει σχετικά προγράμματα ευαισθητοποίησης: Φέτος πραγματοποιήθηκε με συγκινητική ανταπόκριση το πρόγραμμα «Χτίζοντας την αλλαγή, ιστορίες που επείγουν» στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2014-2020, όπου συμμετείχαν περισσότεροι από 3000 μαθητές και μαθήτριες από 130 σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Βασικός στόχος ήταν η εξοικείωση των εφήβων με την έννοια της βιωσιμότητας και της πρόσληψής της μέσα από μια δημιουργική διαδικασία. Ο πρώτος κύκλος ήταν αφιερωμένος στην κλιματική κρίση, ενώ οι δύο επόμενοι αφορούσαν θέματα συνύπαρξης και συνεκπαίδευσης με οικοσυστημικούς όρους.
Για τον Γιάννη Μόσχο, η εμπειρία του θεάτρου υπογραμμίζει τη σχέση της τέχνης με τη φύση με τον πιο εύληπτο τρόπο: «Η πιο απτή απόδειξη για την άρρηκτη σύνδεση πολιτισμού και περιβάλλοντος είναι η εμπειρία του αρχαίου θεάτρου της Επιδαύρου» εξηγεί. «Κάθε φορά που βρίσκομαι ως θεατής σε αυτό το μαγικό θέατρο, σε αυτά τα λεπτά που περιμένει κανείς να ξεκινήσει η παράσταση, καθώς ο ήλιος δύει, ηρεμεί το βλέμμα και η ψυχή μου. Ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα που είναι σαν να δημιουργήθηκε από την ίδια τη φύση, ένας τόπος όπου η ανθρώπινη παρέμβαση σέβεται και συνομιλεί με το φυσικό περιβάλλον, εκεί, κάθε φορά, μου αποκαλύπτεται απτά πόσο ο ανθρώπινος πολιτισμός μπορεί να βρίσκεται εν πλήρει αρμονία με το περιβάλλον».
Δείτε στις επόμενες σελίδες τις δράσεις του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης
