Ρέι Τσάρλς: Η δύσκολη ζωή και τα αριστουργηματικά τραγούδια που τον έκαναν “Πατέρα της soul»

Ο Ρέι Τσάρλς γεννήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1930 στο Albany της Georgia. Ο πατέρας του, μηχανικός, και η μητέρα του, εργάτρια, μετακόμισαν στο Γκρίνβιλ της Φλόριντα όταν ήταν βρέφος. Ένα από τα πιο τραυματικά γεγονότα της παιδικής του ηλικίας ήταν το γεγονός ότι ήταν μάρτυρας του πνιγμού του μικρότερου αδελφού του. Αμέσως μετά το θάνατο του αδελφού του, άρχισε σταδιακά να χάνει την όρασή του. Ήταν πλέον τυφλός όταν έκλεισε τα 7 του χρόνια και η μητέρα του τον έστειλε στο «Florida School for the Deaf and the Blind» στον Άγιο Αυγουστίνο της Φλόριντα – όπου έμαθε να διαβάζει, να γράφει και να ενορχηστρώνει μουσική σε γραφή Braille. Έμαθε επίσης να παίζει πιάνο, εκκλησιαστικό όργανο, σαξόφωνο, κλαρινέτο και τρομπέτα.

Η μητέρα του πέθανε όταν ήταν 15 ετών και για ένα χρόνο περιόδευσε στο «Chitlin’ Circuit» στο Νότο. Εκεί ήταν που ξεκίνησε και ο εθισμός του στην ηρωίνη. Σε ηλικία 16 ετών,  μετακόμισε στο Σιάτλ. Εκεί γνώρισε τον Κουίνσι Τζόουνς, έναν φίλο και συνεργάτη που θα κρατούσε για το υπόλοιπο της ζωής του. Ο Τσάρλς συμμετείχε στο «McSon Trio» τη δεκαετία του 1940. Τότε, το παίξιμό του έμοιαζε με του Τσάρλς Μπράουν και του Νατ Κινγκ Κόουλ. Μόνο όταν ξεκίνησε την συνεργασία του με την «Atlantic Records» ήταν που πλέον άρχίζει να ανακαλύπτει τον πραγματικό του ήχο. Έτσι, το αξέχαστο τραγούδι του «I Got a Woman» έφτασε στο Νο. 1 των R&B charts το 1955. Το τραγούδι αυτό είναι που αποτελεί την απαρχή της Σόουλ μουσικής, που δημιουργήθηκε από τον Τσάρλς με τον συνδυασμό του γκόσπελ και της R&B.

Το 1960 κέρδισε το πρώτο του βραβείο Grammy για το «Georgia on My Mind», ενώ αργότερα κέρδισε ακόμα ένα για το πολυαγαπημένο «Hit the Road, Jack». Για την εποχή του, διατήρησε ένα σπάνιο επίπεδο δημιουργικού ελέγχου πάνω στη μουσική του. Όμως ταυτόχρονα, δεν είχε καταφέρει ποτε να απεξαρτηθεί από την ηρωίνη και το 1965 μάλιστα συνελήφθη για κατοχή. Κατάφερε να αποφύγει τη φυλακή μετά τη σύλληψή του, καταφέρνοντας να απεξαρτηθεί σε μια κλινική στο Λος Άντζελες. Μετά από κάποιες εμφανίσεις στον κινηματογράφο και από κάποιες ακόμα όχι και τόσο επιτυχίες, επέστρεψε στο προσκήνιο στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με αρκετές εμφανίσεις υψηλού προφίλ. όπως η ερμηνεία του «We Are the World» για την οργάνωση «USA for Africa» μαζί με τους Μπίλι Τζόελ, Νταϊάνα Ρος, Σίντι Λόπερ, Μπρους Σπρίνγκστιν και Σμόουκι Ρόμπινσον.

Κάποια από τα τραγούδια του που έγραψαν ιστορία ήταν:

Ο Τσάρλς δεν απομακρύνθηκε ποτέ από την ενορχήστρωση, αλλά το «I Can’t Stop Loving You» είναι η επιτομή αυτού που ήξερε να κάνει καλύτερα. Ενώ συχνά η ενορχήστρωση στα τραγούδια ταιριάζει με τον ρομαντισμό των στίχων, εδώ έρχεται σε άγρια αντίθεση με τη θλίψη τους. Το τραγούδι, που ήταν αρχικά μια επιτυχία του Ντον Γκίμπσον το 1957, συμπεριλήφθηκε σε ένα από τα καλύτερα άλμπουμ του Τσάρλς, το «Modern Sounds in Country and Western Music», το 1962. Ο μελωδικός καημός του πρωτότυπου τραγουδιού αντικαθίσταται εδώ με έναν άνδρα ταραγμένο, απέναντι σε μια χορωδία που θρηνεί.

Μερικά από τα καλύτερα τραγούδια του τα έγραψε περιπλανώμενος στον κόσμο της «lounge» και της «bossa nova». Αξιοσημείωτα είναι το «Heartbreaker» στο άλμπουμ του «Yes Indeed!» του 1958, καθώς και η «swinging instrumental» εκδοχή του «One Mint Julep» που έφτασε στο Νο. 1 των R&B charts το 1961. Αλλά το «Unchain My Heart» είναι τόσο εκπληκτικά καλό, που ξεπερνάει όλα τα υπόλοιπα. Ένα τραγούδι, φαινομενικά, για έναν άντρα που είναι εθισμένος στη γυναίκα του, γράφτηκε από τον Μπόμπι Σαρπ κατά τη διάρκεια της εξάρτησής του από τα ναρκωτικά και ερμηνεύτηκε από τον Τσάρλς εν μέσω της δικής του εξάρτησης. Ένα τραγούδι με ζοφερό νόημα, που όμως για πάντα θα παραμένει φοβερό.

Είχε κάνει πολλά ντουέτα στην εποχή του, αλλά μερικά από τα καλύτερά του είναι αναμφίβολα με την Αρίθα Φράνκλιν. Κάποια από τα ντουέτα τους αποτελούν το «Georgia On My Mind», ακολουθούμενο από την ερμηνεία τους στο «It Takes Two To Tango». Αλλά ίσως το καλύτερό τους ντουέτο είναι αυτό που δεν γνώριζε κανείς μέχρι το 2007, όταν η «Atlantic Records» το κυκλοφόρησε σε ένα άλμπουμ με ακυκλοφόρητα και σπάνια τραγούδια της Φράνκλιν. Ένας θεός ξέρει γιατί αυτό το τραγούδι δεν είδε ποτέ το φως της δημοσιότητας, αλλά είναι πραγματικά υπέροχο, επιτρέποντας στον Τσάρλς να τραγουδήσει γκόσπελ, χωρίς ποτέ όμως να προσπαθεί να επισκιάσει την τραγουδίστρια (όχι ότι αυτό θα ήταν κάτι εύκολο).

Το «I’ve Got A Woman» αποτελεί αν όχι το πιο γνωστό, τότε ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του, το οποίο ακούγεται μάλιστα και στο «Gold Digger» του Kanye West. Η πρωτότυπη εκδοχή του τραγουδιού βγήκε στο ομώνυμο πρώτο του άλμπουμ με την «Atlantic Records». Αλλά, η καλύτερη εκδοχή του, που επιδεικνύει και την δεξιοτεχνία του Τσάρλς ως απίστευτος μουσικός, βρίσκεται στο αλμπουμ που κυκλοφόρησε μετά από την live συναυλία στο «Newport Jazz Festival» το 1958. Από το 4:20 η εκδοχή αυτή είναι γεμάτη με φιοριτούρες και ανατροπές που δεν υπήρχαν στο πρωτότυπο, και κάνουν το τραγούδι ακόμα καλύτερο.

Το «Georgia On My Mind» είναι τόσο αγαπητό στην ίδια την πολιτεία της Τζόρτζια, που το 1979, έγινε το επίσημο τραγούδι της πολιτείας. Η Τζόρτζια ήταν ο τόπος που γεννήθηκε, και το μέρος το οποίο πάντα ήθελε να γυρίσει. Όμως εκείνη την εποχή χαρακτηριζόταν από έντονα ρατσιστικά επεισόδια. Ο Τσάρλς δεν έγραψε ο ίδιος το τραγούδι: αρχικά γράφτηκε από τον Χόγκι Καρμάικλ και τον συγκάτοικό του Στιούαρτ Γκόρελ, και έφτασε στο Top 10 το 1931, με την ερμηνεία του Φράνκι Τραμπάουερ. Εν τέλει, όμως η εκδοχή του Τσάρλς είναι αυτή που θα ξεπεράσει οποιαδήποτε άλλη, χάρη στην σαρωτική μουσική του, αλλά και σε μια ερμηνεία γεμάτη νοσταλγία, αγάπη και αφοσίωση. Ακόμα αποτελεί το πρώτο του τραγούδι που έφτασε στο Νο1 του Billboard Hot 100.

Οι πρώτοι στίχοι του «What’d I Say», με την βραχνή έκκληση, «Hey mama, don’t you treat me wrong/Come and love your daddy all night long», είναι πραγματικά μία από τις πιο σπουδαίες ενάρξεις τραγουδιών. Ενώ η ηχογράφηση του πρωτότυπου στο άλμπουμ είναι εμβληματική, το τραγούδι είναι πραγματικά γραμμένο για τον ακούς από την ζωντανή του εκδοχή, καθώς παράγει ο ίδιος έναν τόσο μεγάλο ηλεκτρισμό, που ξεπερνά κάθε άλλη ηχογράφηση.

Αποτελεί και αυτό ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του, και βεβαίως για καλό λόγο. Όχι μόνο ήταν Νο. 1 για δύο εβδομάδες, και όχι μόνο κέρδισε Grammy, αλλά και αποτελεί τρανταχτό παράδειγμα του πώς ο Τσάρλς μπορούσε να μετατρέπει την αγάπη του για τις γυναίκες – για καλό και για κακό – σε σπουδαία μουσική. Η γυναικεία φωνή που ακούμε ανήκει στη Μάργκι Χέντριξ, μέλος των τραγουδιστριών «The Raelettes», και μητέρα ενός από τα (πολλά) παιδιά του.

Η μουσική του Τσάρλς είναι αναμενόμενο πολλες φορές να μιλά και για τη φτώχεια και τις δυσκολίες της ζωής των μαύρων στην Αμερική. Υπάρχουν μερικά βασικά παραδείγματα αυτού στο ρεπερτόριό του – το «Busted», μια εκδοχή του τραγουδιού του Χαρλάν Χάουαρντ για έναν φτωχό, στερημένο από χρήματα αγρότη, είναι ιδιαίτερα απολαυστική – αλλά το «That Lucky Old Sun» έχει κάτι που το κάνει να ξεχωρίζει. Ερμηνευμένο από κάποιον που κοπιάζει στη ζέστη του υπέροχου αλλά κουραστικού ήλιου, μοιάζει με μια από τις πιο θυμωμένες φωνητικές του ερμηνείες, που αντιπαραβάλλεται τέλεια με τη γνωστή, σαρωτική μουσική από χορωδιακές φωνές και έγχορδα.

Στο ομώνυμο άλμπουμ του από το 1957, υπάρχουν δύο πολύ παρόμοιες μπαλάντες: η μία είναι το «A Fool For You», το οποίο έχει διασκευαστεί από τους Βαν Μόρισον, Ότις Ρέντινγκ και Μάικλ Τζάκσον με την πάροδο των χρόνων. Η άλλη είναι το «Drown In My Own Tears», το οποίο ξεπερνά ελαφρώς το «A Fool For You» στην κατηγορία των μπαλάντων του Τσάρλς με θέμα την χαμένη αγάπη. Με αυτό το εναρκτήριο γρύλισμα και τη ζοφερή βροχή των φωνητικών των «The Raelettes», είναι η τέλεια περιγραφή μιας ραγισμένης καρδιάς.

Τα τραγούδια που έγραψε ο Τσάρλς για τις γυναίκες που ερωτεύτηκε ίσως είναι ένα από τα καλύτερα του. Από το «Hallelujah I Love Her So», ένα πιο διάσημο παράδειγμα του ίδιου είδους, μέχρι το up-tempo «Mary Ann», το οποίο παραμένει ακόμα υπέροχο τόσες δεκαετίες ύστερα. Αλλά δεν θα ήταν σωστό να ξεχαστεί το απίστευτο «Tell All The World About You», μια λιγότερο γνωστή επιλογή, που μπορεί να είναι μονάχα δύο λεπτά, αλλά είναι δύο λεπτά ατελείωτης λατρείας.