Λεξικό: Ο Nick Cave μέσα από τα δικά του λόγια

Είχε, πάντα, ταραχώδη προσωπική ζωή. Απλώς, τα τελευταία χρόνια τα tabloids επικοινωνούν το όνομα του Νικ Κέιβ για εντελώς εξωκαλλιτεχνικούς λόγους. Η μοιραία πτώση του 15χρονου γιου του Άρθουρ σ’ ένα γκρεμό στο Σάσεξ το 2015 και ο αιφνίδιος θάνατος του 31χρονου Τζέθρο πριν από μερικές εβδομάδες, αναζωπύρωσαν το προφίλ του σκοτεινού και καταραμένου ποιητή, που ο Κέιβ έχει προσπαθήσει μεγαλώνοντας να αποποιηθεί. Εδώ, που τα λέμε, στο παρελθόν, ‘δούλεψε’ πολύ γι’ αυτό.

Ήταν μόλις 19 χρονών, ήδη νταραβεριζόταν με μαθητικά γκρουπάκια στην Αυστραλία – μεταξύ αυτών και τους «Birthday party» – όταν πέρασε κάτι βράδια στη φυλακή με την κατηγορία της ληστείας. Η μητέρα του, η βιβλιοθηκάριος του τοπικού λυκείου, θα πλήρωνε την εγγύηση της αποφυλάκισης του για να του ανακοινώσει ότι ο πατέρας του, ένας καθηγητής μαθηματικών, είχε πεθάνει το προηγούμενο βράδυ σε αυτοκινητιστικό. Η μπερδεμένη εφηβεία του Κέιβ κορυφωνόταν στην απώλεια.

Τα ναρκωτικά δεν βοηθούσαν και δεν θα τον βοηθούσαν για καιρό. Ο ίδιος έχει περιγράψει ανατριχιαστικά την εξάρτηση του από την ηρωίνη, τα ιδρωμένα βράδια των παραισθήσεων, τις δεκάδες φορές που πνίγηκε στον εμετό του και τις πολλές φορές που έκανε το βαποράκι για να βγάλει extras για την επόμενη δόση.

Κι όμως αυτός ο τύπος είχε έρθει για άλλο σκοπό στη ζωή. Ο ίδιος τον ορίζει περίπου με τα εξής λόγια: «Πάντα ένιωθα την υποχρέωση να δημιουργήσω – κι αυτή ήταν πάνω απ’ όλα». Συνθέτης, στιχουργός, σεναριογράφος, συγγραφέας, ήρωας graphic novel, ολίγον ηθοποιός (έκανε το ντεμπούτο στα θρυλικά «Φτερά του έρωτα» του Βιμ Βέντερς και δεν σταμάτησε εκεί) ενώ στη διάρκεια τa lockdowns δοκιμάστηκε και ως κεραμοποιός. Τείνει, δηλαδή, να εξαντλήσει τις δημιουργικές του δυνατότητες.

Φυσικά, ο Κέιβ είναι πρωτίστως ένας τραγουδοποιός. Ένας τραγουδοποιός που θέλει να φύγει από αυτόν τον κόσμο έχοντας αφήσει μια τεράστια κληρονομιά τραγουδιών, όπως έχει δηλώσει απερίφραστα. Και που εδώ και 40 χρόνια έχει εξελιχθεί σε έναν περφόρμερ της Αποκάλυψης, έναν ιερέα του post punk, ένα γνήσιο ροκ μύθο. Για πολλούς είναι ένας από τους πιο παράξενα γοητευτικούς και συνάμα χαρισματικούς ερμηνευτές επί σκηνής. Του αρέσει να ερωτοτροπεί ατσαλάκωτος, μέσα στα σκούρα κοστούμια του με τους φανς, που έχουν στριμωχτεί στις πρώτες σειρές της αρένας. Του αρέσει να τραγουδάει ανάμεσα σε απλωμένα χέρια και κινητά που τον φωτογραφίζουν.

Παρότι, ο ίδιος έχει απομυθοποιήσει αυτό το μοναδικό στιλ – έχει υψηλή μυωπία και δεν βλέπει παρά μόνο όταν πλησιάσει πολύ κοντά στους άλλους – όλοι μιλούν για τις συναυλίες του ως αλησμόνητες εμπειρίες. Αυτό συνέβη και την τελευταία φορά, τον Ιούνιο του 2018 όταν εμφανίστηκε μετά μεσάνυχτα στη σκηνή του Ejekt, περιμένοντας μια καταιγίδα να κοπάσει. Αυτό περιμένουν όλοι και την Τετάρτη 15 Ιουνίου, οπότε επιστρέφει με τους Bad Seeds στο Release Festival.

Το καλύτερο πράγμα που έκανα ποτέ είναι ότι παντρεύτηκα. Ξαφνικά, με κυρίευσε μια τεράστια αίσθηση απελευθέρωσης, ότι έχουμε κάτι πολυτιμότερο από τους αυτόνομους εαυτούς μας. Γεννιέται μια τεράστια ευτυχία στη σκέψη ότι κατευθύνεσαι σε μια τέτοια ένωση.

Το να είσαι γονιός σε μεταμορφώνει σε ένα φρικτό άτομο μερικές φορές, γιατί η γονεϊκότητα σε ωθεί, διαρκώς, στο όριο.

Το γράψιμο είναι μια αναγκαιότητα για μένα, αν θέλω να διατηρήσω τον εαυτό μου σε μια ισορροπία. Έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη ζωή μου.

Οι δίσκοι μου πρακτικά είναι μια λιτανεία διαμαρτυρίας για τον κόσμο που ζούμε – και κάπως έτσι είμαι κι εγώ στη ζωή μου.

Η έξαρση των συναισθημάτων που απελευθέρωσε ο θάνατος του Άρθουρ σε ανθρώπους που δεν γνώριζα και ο τρόπος με τον οποίο επικοινώνησαν τις δικές τους απώλειες ήταν απίστευτα βοηθητικός για μένα και την οικογένεια μου. Αρχικά, σκέφτηκα, πώς ήταν αδύνατον να ζήσουμε δημόσια το πένθος για το θάνατο του γιου μας. Η πρώτη σκέψη ήταν να κρυφτούμε. Το γεγονός όμως, ότι αναγκαστήκαμε να θρηνήσουμε ανοιχτά, μας λύτρωσε. Φυσικά, υπάρχει κάτι ηρωϊκό στο να υποφέρεις και να θρηνείς μόνος, υπάρχει μια ευγένεια – αλλά τελικά είναι μια ψευδαίσθηση πολύ επικίνδυνη, απειλητική για τη ζωή σου. Η Susie κι εγώ το αντιληφθήκαμε αυτό, παραμείναμε σε επαγρύπνηση ο ένας γύρω από τον άλλο, προσέχοντας να μην απομονωθούμε.

Είμαι πιστός. Δεν πηγαίνω στην εκκλησία. Δεν ανήκω σε μια κάποια συγκεκριμένη θρησκεία, αλλά πιστεύω στο Θεό. Δεν θα μπορούσα να γράφω ό,τι γράφω και να είμαι δημιουργικός με αυτό τον τρόπο, αν δεν έτρεφα μια συγκεκριμένη μορφή πίστης. Δεν είμαι θρήσκος, δεν είμαι Χριστιανός, αλλά διατηρώ το δικαίωμα να πιστεύω στην ύπαρξη ενός Θεού.

…Ως τραγουδοποιός είναι σημαντικό για μένα να έχω ένα σύστημα πεποιθήσεων που μπορεί να ταξιδεύει και να αλλάζει. Η Ορθοδοξία και ο αθεϊσμός μοιάζουν με κότες εγκλωβισμένες στο ίδιο κλουβί, συμμετέχοντας στην ίδια αρχαία διαφωνία. Φυσικά, οι πεποιθήσεις μου δεν αντέχουν μεγάλη αμφισβήτηση και καταρρέουν· αλλά αυτό συμβαίνει επειδή η συζήτηση για την ύπαρξη του Θεού στηρίζεται στην έννοια της αλήθειας. Ως τραγουδοποιός, δεν ενδιαφέρομαι ιδιαίτερα για την αλήθεια – ή τουλάχιστον η αλήθεια περνάει σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με το νόημα και τη συναισθηματική απήχηση. Έτσι, όταν ακούω ένα τραγούδι δοξολογίας που αφιερώνεται σε έναν Θεό (που σε οποιοδήποτε εμπειρικό επίπεδο πιθανόν να μην υπάρχει), με συγκινεί κάπως περισσότερο. Και πλημμυρίζω με βαθύ σεβασμό για την ανθρώπινη ανάγκη για νόημα που είναι τόσο ισχυρή, τόσο απελπισμένη και τόσο όμορφα παράλογη.

Είναι δυνατό να ζήσεις τη ζωή σου χωρίς μια θρησκευτική δομή, αλλά δεν νομίζω ότι είναι ένας χυμώδης τρόπος για να ζεις.

Το καθήκον ενός καλλιτέχνη είναι να παραμένει ανοιχτόμυαλος και σε μια πνευματική κατάσταση κατά την οποία μπορεί να απορροφήσει έμπνευση και πληροφορία. Πρέπει να είσαι πάντα έτοιμος για μια τέτοια μικρή, καλλιτεχνική επιφοίτηση.

Ποτέ δεν ήμουν καταθλιπτικός. Κατά βάση, ήμουν πάντα αισιόδοξος. Διακρίνω πολλή ομορφιά στον κόσμο. Πάντοτε έτσι ένιωθα. Το γράψιμο είναι για μένα μια πράξη αγάπης και χαράς σε ό,τι εισπράττω. Αυτή η δόνηση της καρδιάς που νιώθεις όταν πραγματικά δημιουργείς κάτι. Τα τραγούδια μου είναι μια καθαρά θετική χειρονομία που δεν έχουν να κάνουν με την θλίψη ή την κατάθλιψη – ανεξάρτητα από το θέμα στο οποίο αναφέρονται.

Το κοινό είναι απίστευτα βοηθητικό. Και μπορεί να δυσκολεύομαι να το εκφράσω αυτό επί σκηνής, αλλά θα ήθελα να τους ευχαριστήσω γι’ αυτό. Πάντα, βίωνα ως ερμηνευτής ένα είδος μαχητικότητας. Προέρχομαι από μια διαφορετική γενιά τραγουδιστών, της πλήρους επίθεσης. Είναι μια επίθεση στο κοινό σου, με έναν τρόπο. Έτσι ήταν πάντα για μένα. Αλλά αυτό έχει αλλάξει, έχει διαφοροποιηθεί. Έχει μετατραπεί σε μια δυναμική και συναισθηματική ανταλλαγή – το οποίο είναι όμορφο. Είναι σαν να μοιραζόμαστε ένα κοινό αίσθημα. Λαμβάνω την ενέργεια των ανθρώπων που βρίσκονται από κάτω. Είναι ένα είδος άμεσης επιβεβαίωσης γι’ αυτό που κάνω. Υπάρχει αγάπη και τρόμος την ίδια στιγμή.

Μεγαλώνοντας, διαπιστώνω ότι γίνομαι προοδευτικά όλο και πιο αναποτελεσματικός με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, και εν μέρει αυτό οφείλεται στο ότι δεν έχω πλέον τη νεανική αίσθηση πως αυτό που κάνω έχει πραγματικό αντίκτυπο.

&

Μετά από λίγο καιρό, συνειδητοποιείς πως δεν κάνεις πράγματα που δεν θέλεις – αυτή είναι σπουδαία ελευθερία που κερδίζεις, καθώς μεγαλώνεις. Μαθαίνεις τι θέλεις να κάνεις και τι όχι, τι είναι χάσιμο χρόνου και τι όχι.

Η μούσα μου είναι η γυναίκα μου. Η μούσα δεν είναι κάτι αόριστο που περιφέρεται στην αστρόσφαιρα ή όπου αλλού. Κάποιες φορές, ως συνθέτης χρειάζεσαι κάτι για να στηρίξεις ένα τραγούδι, να δώσεις ένα είδος παρουσίας και σχήματος. Για μένα όλα αυτά είναι η Susie.

Η μουσική μου έχει να κάνει με την ομορφιά και έχει πρόθεση – αν όχι να ανυψώσει το πνεύμα – να δράσει ως βάλσαμο γι’ αυτό.

Στο τέλος, οι δημιουργικοί άνθρωποι είμαστε ένας είδος παρατηρητών. Νιώθω σαν παρατηρητής, έχω την δυνατότητα να αποστασιοποιούμαι από τα πράγματα και να διαπιστώνω πως αυτά διαμορφώνονται.

Δεν υπάρχει τίποτα καλό γύρω από το πένθος. Οι άνθρωποι θα σου πουν πολλά παρηγορητικά πράγματα, αλλά το πένθος είναι σαν μια γαμημένη ασθένεια. Μια μόλυνση που δεν αρρωσταίνει μόνο εσένα αλλά μεταδίδεται και στους γύρω σου. Και μπορεί κάποτε να αισθάνεσαι καλύτερα και να συνεχίζεις τη ζωή σου, αλλά μετά επανεμφανίζεται και σε χτυπάει από πίσω και πέφτεις κάτω και βγαίνεις εκτός συνθήκης για λίγο. Και δεν σου συμβαίνει μόνο ψυχολογικά, αλλά και σωματικά. Το πένθος, η αρρώστια και η κούραση αλληλοτροφοδοτούνται και παράγουν ένα είδος φρενίτιδας.

Η καριέρα ενός ροκ σταρ είναι βραχύβια. Αν θέλεις να την παρατείνεις, πρέπει να κάνεις κι άλλα πράγματα για να παραμείνεις ζωηρός. Ο μύθος του ροκ σταρ πεθαίνει. Είναι μια μικρή τραγωδία αυτό. Στις μέρες μας, οι ροκ σταρς διατηρούν blogs.

Εξελίχθηκα σε σεναριογράφο χωρίς να έχω την παραμικρή ιδέα πώς να το κάνω, πως να γράψω ένα σενάριο. Ακόμα νιώθω εκτός χώρου, από αυτή την άποψη. Σε περίπτωση που καταφέρω να διατηρήσω αυτή την αντίληψη για τα σενάρια, θα συνεχίσει να είναι μια απολαυστική ασχολία. Γράφοντας σενάρια, γίνομαι καλύτερος μουσικός, γιατί καθαρίζω τη σκέψη μου. Μόλις ολοκληρώσω ένα κινηματογραφικό σενάριο, επιστρέφω τρέχοντας στη μουσική μου.

Όταν εμφανίζομαι στη σκηνή συμπεριφέρομαι κάπως σαν να έχω μυωπία. Συνεπώς, δεν έχω αληθινή εικόνα για το πως μοιάζει το κοινό μου.

Σε αντίθεση με αυτό που οι άνθρωποι πιστεύουν για μένα, δεν ενδιαφέρομαι να είμαι σκοτεινός όλη την ώρα. Στην πραγματικότητα, αναζητώ λίγο φως και είμαι πολύ χαρούμενος όταν τα καταφέρνω.

Έχασα την αθωότητα μου με τον Τζίνι Κας. Συνήθιζα να παρακολουθώ το τηλεοπτικό του σόου, όταν ήμουν 9 με 10 χρονών. Εκείνη την εποχή δεν είχα ιδέα τι είναι το rock and roll. Καθώς τον παρακολουθούσα, ένιωσα πως η μουσική μπορεί είναι ένα διαβολικό υλικό – ένα πανέμορφο αλλά διαβολικό υλικό.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα μου κατά την σύνθεση είναι όταν αρχίζω να γράφω ένα καινούργιο τραγούδι. Είναι η στιγμή όπου η μεγαλύτερη αγωνία επικρατεί. Γιατί ακριβώς θα γράψω; Ποτέ δεν ξέρω την απάντηση.

Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους μου είναι η εξάντληση. Και όσο περισσότερο δημιουργώ, τόσο περισσότερο νιώθω να χάνομαι κάτω από τον όγκο της δουλειάς που έχω παράξει.

Ξέρω τον τρόπο που θα με έκανε να στερέψω δημιουργικά: Να ξεκινήσω να εκμεταλλεύομαι τη μουσική μου, να την χρησιμοποιώ για να βγάλω περισσότερα χρήματα και για να γίνω πιο δημοφιλής. Αν αυτό άρχιζε να γίνεται το ζητούμενο πίσω από τη μουσική μου, ξέρω πως δεν έγραφα πολλά τραγούδια ακόμα· ή αν έγραφα, θα ήταν κακά.