Έφη Μπίρμπα: Στις πτώσεις μου, κατανοώ ποια είμαι

Ντυμένη, όπως συνήθως, στα μαύρα, με μια φανταστική oversize μπλούζα του μπέιζμπολ, περιμένει στο αγαπημένο καφέ της γειτονιάς της, στο Κουκάκι. Απομένουν λίγες μέρες για την αναχώρηση μαζί με τον πρωταγωνιστή και σύντροφο της, Άρη Σερβετάλη για μια καλοκαιρινή περιοδεία που η ίδια ονομάζει «φελινική». Θα φορτώσουν τα δύο σκυλιά τους, λίγα ρούχα και το σκηνικό της παράστασης «Το όνειρο του Γελοίου» και θα βγουν στους ελληνικούς δρόμους με ένα βανάκι «σαν μικρό μπουλούκι», όπως λέει.

Ήταν δύσκολος ο χειμώνας που πέρασε για την Έφη Μπίρμπα. Είχε προηγηθεί η απόφαση του Άρη Σερβετάλη – μια συναπόφαση, διευκρινίζει – να αποχωρήσει από την παραγωγή του «Ρινόκερου», εκφράζοντας τη δυσαρέσκεια του για τον αποκλεισμό των μη εμβολιασμένων από τις πλατείες των θεάτρων. Στον απόηχο των έντονων αντιδράσεων και της οξείας κριτικής, ενεργοποιούν ξανά το μηχανισμό της συνεργασίας τους, που μετράει ήδη δώδεκα χρόνια και χαρακτηρίζεται από μια σειρά μικρότερων και μεγαλύτερων κοινών επιτυχιών.

Αυτή τη φορά, έχουν επιλέξει ένα σπουδαίο έργο, αλλά όχι τυχαία. «Το όνειρο του γελοίου» του Ντοστογιέφσκι είναι και για τους δύο μια σύνοψη της πρόσφατης εμπειρίας της πανδημίας και με αυτό αισθάνονται πως κομίζουν ένα προσωπικό μήνυμα στο κοινό. Στο κοινό που θα συναντήσουν, χωρίς δεσμεύσεις, υπενθυμίζει.

Αν και τα τελευταία χρόνια αυτονομείται και διακρίνεται ως σκηνογράφος τόσο στο θέατρο όσο και στο σινεμά, η Έφη Μπίρμπα είναι οργανικά συνδεδεμένη με την σκηνική παρουσία του Άρη Σερβετάλη. Ξεκαθαρίζει πως δεν είναι η προσωπική τους σχέση που την κινητοποιεί, όσο η καθαρή επιθυμία να δουλεύει μαζί του. Τον θεωρεί, εξάλλου, άριστη επένδυση. Ένα μεγάλο μέρος της κουβέντας, θέλει τον Άρη Σερβετάλη παρόντα – όχι ως φυσική παρουσία, αλλά μέσα στις απαντήσεις της. Χρησιμοποιεί, συχνά, πρώτο πληθυντικό, υπογραμμίζοντας αυτήν την συμπόρευση που χαρακτηρίζει τη ζωή της.

Η Έφη Μπίρμπα σκηνοθετεί «Το όνειρο ενός γελοίου» που βγαίνει σε περιοδεία με πρωταγωνιστή τον Άρη Σερβετάλη.

Το έργο υπονοεί την παρουσία ενός προσώπου. Στη διάρκεια της έρευνας, προέκυπτε διαρκώς η ανάγκη ενός προσώπου-οδηγού. Αυτή είναι η λειτουργία κι επειδή είναι μια παράσταση πολύ προσωπική – ειδικά σε αυτό το timing – ήταν κάπως μονόδρομος. Αρχικά, το πρότεινε ο Άρης, αλλά κι εγώ δεν αναρωτήθηκα.

Σχετίζεται, κυρίως, με όλη αυτή την αναστάτωση γύρω από τον Άρη την προηγούμενη σεζόν. Και με τη συγκρότηση μιας πιο πυρηνικής στάσης ζωής και εργασίας. Τώρα που ανοίγουν τα θέατρα, ελεύθερα από τις δεσμεύσεις του χειμώνα, χωρίς δεσμεύσεις υποχρεωτικότητας και διαφοροποίησης, ευλογείται ένα μήνυμα πολύ συγκεκριμένο.

Δεν στιγματιστήκαμε από τους ανθρώπους που μας επιτέθηκαν. Κι ούτε πρόκειται να  κάνουμε face control ή πνευματικό control στους θεατές που θα έρθουν να δουν την παράσταση

Ευτυχώς, όλη αυτή η επίθεση προσέκρουσε πάνω σε ένα κέλυφος προστατευτικό, δεν μπήκε βαθύτερα. Είχαμε μια βαθιά πεποίθηση για την απόφαση που πήρε ο Άρης – κάπως σαν να το συναποφασίσαμε. Κι επειδή η αδικία αισθάνομαι πως ήταν ορατή στους πολλούς, αποφασίσαμε να το αντιμετωπίσουμε με ελαφράδα και να εξισορροπήσουμε την κάθε μέρα. Από την μια, ακούγαμε ιαχές και από την άλλη βρισκόμασταν σ’ ένα κενό ήχου· σαν να μπαίνεις σε ένα booth με τον ήχο του εαυτού σου ενώ απ’ έξω γίνεται πόλεμος. Στην πραγματικότητα, αυτός ο πόλεμος σταθεροποιούσε και επικύρωνε την απόφαση μας. Μας έκανε να αισθανόμαστε πως είχαμε αποφασίσει το σωστό.

Καταρχάς, είναι μια επανασύνδεση με την πεμπτουσία της θέασης. Η θέαση ποτέ δεν είχε όρια και περιορισμούς. Και μάλιστα, επειδή ένα μεγάλο μέρος της παράστασης λειτουργεί ως μια απεύθυνση στο κοινό, είναι πράγματι μια χειρονομία προς την επιβεβαίωση αυτής της σχέσης: Της θέασης με το δρώμενο. Η λογοτεχνία εδώ γίνεται λόγος, ο λόγος είναι βιωματικός και ως τέτοιος απευθύνεται στον κόσμο.

Στο σκηνικό της παράστασης, μια ευμεγέθη ρηχή πισίνα.

Ευτυχώς, δεν χρωματιστήκαμε σ’ αυτό. Είναι αυτό που λέει και ο Ντοστογιέφσκι στο «Γελοίο»: Όταν βιώσεις την αλήθεια, δεν μπορεί να αναιρέσεις την ποιότητα της. Δεν στιγματιστήκαμε από τους ανθρώπους που μας επιτέθηκαν. Κι ούτε πρόκειται να κάνουμε face control ή πνευματικό control στους θεατές που θα έρθουν να δουν την παράσταση. Και φυσικά, δεν θα πρέπει να αφορά κανέναν ποια είναι η πρόθεση του θεατή. Πάντως, σκοπός μας είναι να περιφρουρήσουμε την αλήθεια που φέρουμε. Θέλουμε να φύγει από την καρδιά και από το στόμα μας όσα δεν μπόρεσαν να απελευθερωθούν την περίοδο εκείνη.

Γελοίος είναι ένας απλοϊκός επιθετικός προσδιορισμός για τον σαλό. Ο σαλός είναι πνιγμένος μέσα στην αλήθεια αλλά ο τρόπος που έχει αποφασίσει να ζει πάει κόντρα σε αυτό που έχουμε εμείς ορίσει ως νόρμα της ζωής. Για έναν τέτοιο σαλό μιλάει ο Ντοστογιέφσκι, που δεν έχει άλλο σκοπό στη ζωή του από το να μεταγγίσει την αλήθεια. Κάτι τέτοιο στη δική μας κοινωνία δεν επιτρέπεται, δεν επιτρέπεται να φλέγεσαι, να είσαι παράξενος. Η σαλότητα είναι το λοξό βλέμμα που αρνείται η πραγματικότητα.

Οι απαγορεύσεις είναι μια νόρμα στην οποία δεν μπορούμε να συναινέσουμε. Οπότε αναγκαστικά ναι, θα μείνουμε εκτός. Σε όλα τα επίπεδα. Κι εγώ σκηνοθετικά και ο Άρης υποκριτικά και όλα μας τα σχέδια θα παγώσουν

Μα αυτός ήταν και ο λόγος σιωπής – προσωπικής σιωπής – το χειμώνα που μας πέρασε. Η απόφαση είναι η ίδια, δεν αλλάζει αν τα δεδομένα παραμείνουν τα ίδια. Σε ότι μας αφορά, το γεγονός πως τώρα είναι όλοι έξω, χωρίς μάσκες, τεστ, εμβόλια, το βιώνουμε ως παραλογισμό. Άρα εμείς δεν έχουμε να επανέρθουμε σε κάτι, βρισκόμαστε στην ίδια θέση και σχέση με τη ζωή, όπως είχαμε πάντα. Οι απαγορεύσεις είναι μια νόρμα στην οποία δεν μπορούμε να συναινέσουμε. Οπότε αναγκαστικά ναι, θα μείνουμε εκτός. Σε όλα τα επίπεδα. Κι εγώ σκηνοθετικά και ο Άρης υποκριτικά και όλα μας τα σχέδια θα παγώσουν.

Τεράστιο συνολικά και ειδικά επαγγελματικά. Η απόσταση από τα πράγματα προϋποθέτει, από τη μια, να κάνεις ένα βήμα για επαναπροσδιορισμό και, από την άλλη, χρειάζεται μια συνέπεια για να γίνει βιώσιμο. Μικραίνουμε την καθημερινότητα μας, κόβουμε πράγματα – και ίσως αυτό μας έχει κάνει και καλό.

«Όλη αυτή η επίθεση προσέκρουσε πάνω σε ένα κέλυφος προστατευτικό, δεν μπήκε βαθύτερα. Είχαμε μια βαθιά πεποίθηση για την απόφαση που πήρε ο Άρης – κάπως σαν να το συναποφασίσαμε» σημειώνει για την αμφιλεγόμενη απόφαση του Σερβετάλη να αποχωρήσει από το «Ρινόκερο», το περασμένο φθινόπωρο.

Μπήκαμε στη διαδικασία να αποκοπούμε από πολλά – κάτι που τελικά αντιμετωπίσαμε ως δώρο. Και ό,τι ήρθε μέσα από αυτό, μας ωφέλησε. Για παράδειγμα, δουλέψαμε για τον κινηματογράφο που ακόμα λειτουργεί με άλλους όρους.

Μα, ναι. Γι’ αυτό κι έκανα τη σκηνογραφία στη σειρά για τον «Άγιο Παϊσιο» και τώρα ετοιμάζω μια ταινία μικρού μήκους.

Η μοναδική τρύπα της ζωής μου ήταν ο θάνατος του πατέρα μου. Η φυγή του με μετατόπισε τόσο, που δεν ξέρω που θα ήμουν και ποια θα ήμουν αν δεν είχε συμβεί

Αυτό που βγαίνει πρώτα στην επιφάνεια είναι μια συνθετική διαδικασία στην οποία αισθάνομαι πως ταυτόχρονα βλέπω, ακούω, διαισθάνομαι τις δυναμικές της πρώτης ύλης και αναγνωρίζω το αποτύπωμα της. Η εικόνα μιας παράστασης είναι αδιάρρηκτα δεμένη με αυτό που βλέπω από την αρχή. Εξ ου και δεν μπορώ να καλέσω έναν άλλο σκηνογράφο να μου κάνει σκηνογραφία. Δεν θα μπορέσω, δηλαδή, να μεταγγίσω το πως κοίταξα λοξά σε κάτι. Χωρίς όλα αυτά μαζί δεν μπορώ να λειτουργήσω, δεν είναι ιδιότητες αποκομμένες ή μια από την άλλη. Πάντως, αν πρέπει να διαλέξω κάτι περισσότερο από όλα είναι η δραματουργία που επιβλέπει όλες αυτές τις ιδιότητες και αναζωπυρώνει τη σχέση μου με τα πράγματα.

«Οι απαγορεύσεις είναι μια νόρμα στην οποία δεν μπορούμε να συναινέσουμε. Οπότε αναγκαστικά ναι, θα μείνουμε εκτός. Σε όλα τα επίπεδα. Κι εγώ σκηνοθετικά και ο Άρης υποκριτικά και όλα μας τα σχέδια θα παγώσουν» σχολιάζει σε ενδεχόμενο νέο κύκλο υγειονομικών μέτρων στα κλειστά θέατρα.

Κάθε φορά νιώθω ότι ξεκινώ ένα χειρουργείο. Είναι σαν να ξαπλώνω στο κρεβάτι του χειρουργείου και να χειρουργώ κάτι δικό μου. Κι επειδή τα υλικά μου, έχουν μια ρευστότητα, δεν είναι γραμμικά, αισθάνομαι πως πηγάζουν από το σώμα. Στο χειρουργείο αυτό μπαίνω κι αναγνωρίζω περιοχές, κάνω μια ανατομία επειδή ακριβώς συναντώ σπουδαίους δημιουργούς που πριν από μένα έκαναν το ίδιο πράγμα.

Εμπνέομαι από ένα παλλόμενο σύστημα που είναι ο Άρης. Είναι ένα πλάσμα πολυεπίπεδο καλλιτεχνικά και αγωνιζόμενο πνευματικά. Όταν δουλεύουμε μαζί μπαίνω σε ένα συσχετισμό μαζί του που αποκόπτεται από το κάθε μέρα μας και τον αντιμετωπίζω ως συνεργάτη. Γι’ αυτό και μπορώ να μιλάω με τόση σιγουριά και καθαρή αίσθηση για το υλικό του Άρη. Είναι σαν μια σχέση ζωγράφου – μούσας. Από την στιγμή που κατάλαβα ποιος είναι ο Άρης, αποφάσισα πως είναι ό,τι πιο ακριβό μπορώ να έχω στην εργαλειοθήκη μου για να δουλέψω. Επενδύω στο καλύτερο εργαλείο που υπάρχει στην αγορά, άρα αποκλείεται να με οδηγήσει σε λάθη. Επίσης, επειδή δεν έχω θεατρική καταγωγή, πέφτω ενστικτωδώς σε μια εργαστηριακή διαδικασία και περισσότερο στους χορευτές αναγνωρίζω αξίες και ποιότητες κοντινές μου. Ο Άρης ανήκει «στο μεταξύ» αυτού του χώρου, οπότε έχω έναν ακόμα λόγο να δουλεύω μαζί του.

Ενώ δεν μεγάλωνα σε ένθεη οικογένεια, πίστευα από μικρή ότι η ζωή δεν είναι μόνο το εδώ και τώρα. Ήμουν σε μια βαθιά αναζήτηση μιας άλλης πραγματικότητας που δεν εστιάζει μόνο σε ότι βλέπουμε και αγγίζουμε

Νιώθω ότι είμαι πολύ απαιτητική στον τρόπο που επικοινωνώ μαζί του με σκοπό να ανθίσει περισσότερο. Η δική μου φόρμα είναι η ίδια, το πως ανοίγω τις περιοχές της παράστασης και το τι ζητάω από τους περφόμερς. Αυτό που αλλάζει είναι ότι ο Άρης είναι πιο δεκτικός στο πρόταγμα και μικραίνουν οι χρόνοι της συνεννόησης. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από το να βλέπεις τα πράγματα να επικοινωνούνται απόλυτα. Κι αυτό είναι αποτέλεσμα και της προσωπικής μας εξέλιξης.

Να. Έχω 2-3 πρόσωπα στο νου με τα οποία θα ήθελα να σχετιστώ καλλιτεχνικά. Μάλιστα μετά τον «Δον Κιχώτη» είχα μπει έντονα σε αυτή τη σκέψη. Με ενδιαφέρει η συνεργασία με τον Μιχάλη Σαράντη, με τον Έκτορα Λιάτσο, με τον Χάρη Φραγκούλη, με την Ηλέκτρα Νικολούζου, την Αλεξάνδρα Καζάζου. Από γυναίκες θαυμάζω, επίσης, πολύ τις χορεύτριες. Γενικά, αισθάνομαι πως εκεί έξω έχουμε μια πολύ καλή κατάσταση δυναμικού.

Για τη συνεργασία της με τον Άρη Σερβετάλη: «Εμπνέομαι από ένα παλλόμενο σύστημα που είναι ο ‘Αρης. Είναι ένα πλάσμα πολυεπίπεδο καλλιτεχνικά και αγωνιζόμενο πνευματικά. Όταν δουλεύουμε μαζί μπαίνω σε ένα συσχετισμό μαζί του που αποκόπτεται από το κάθε μέρα μας και τον αντιμετωπίζω ως συνεργάτη».

Εμφανίστηκε μπροστά μας ένα πολύ σπουδαίο κείμενο. Ο «Γελοίος» είναι ένα κύμβαλο αλαλάζον. Περιφέρεται δονούμενο από την εμπειρία και τη σχέση με την αλήθεια, την οποία ονομάζει και αποκαλεί Θεό. Έχουμε, δηλαδή, μια προδρομική φιγούρα η οποία φλέγεται και αναμετριέται με την καύση. Ο Γελοίος είναι κάποιος που δονήθηκε από την αλήθεια. Νιώθω πως αυτό το κείμενο είναι μια αφήγηση του προηγούμενου 1.5 χρόνου. Είναι σαν κάποιος να έφτιαξε ένα σημειωματάριο του προσωπικού μας βιώματος στη διάρκεια της πανδημίας. Όσα αποστραγγίξαμε και καταφέραμε να συγκρατήσουμε.

Αν ο Άρης μου πει «μην φοβάσαι τίποτα» νιώθω ότι κόβεται η φόρα για οτιδήποτε κακό. Κι αυτό νομίζω ότι είναι ένα απόλυτο επίτευγμα συντροφικότητας

Είμαστε πολύ σίγουροι γι’ αυτή τη χειρονομία. Κι ενώ σκέφτομαι αυτό που λες, δεν στέκομαι παραπάνω σ’ αυτό. Προσπαθώ, βέβαια, ν’ αποφύγω τις κάθετες χειρονομίες στην παράσταση για να μην την ποτίσω με το δικό μου σκοτάδι.

Λυαίνονται, έτσι κι αλλιώς, από την φανταστική σχέση με τη θέαση. Άρα το μόνο που επιθυμώ είναι να έρθει κανείς ανοιχτός να σχετιστεί με αυτό που ετοιμάσαμε. Εξάλλου, έχουμε ένα υπέροχο κείμενο να μας οδηγεί.

«Είναι αναγκαίο να φύγει το εξωτερικό σου περίβλημα και να μείνεις με την πραγματικότητα σου. Μόνο στις πτώσεις συμβαίνει αυτό. Κι επίσης, οι πτώσεις είναι λυρικές – αφού έχουν πόνο – αλλά είναι και αναστάσιμες» σημειώνει.

Προσωπικά, στις πτώσεις μου κατανοώ ποια είμαι. Είναι αναγκαίο να φύγει το εξωτερικό σου περίβλημα και να μείνεις με την πραγματικότητα σου. Μόνο στις πτώσεις συμβαίνει αυτό. Κι επίσης, οι πτώσεις είναι λυρικές – αφού έχουν πόνο – αλλά είναι και αναστάσιμες. Δεν υπάρχει ναδίρ στην πτώση. Γκρεμίζεται η κατασκευή ενός εαυτού και, μόλις αυτό τελειώσει, μένει κανείς με τις αξίες του, με όσα έχει αποκρύψει από τον εαυτό του. Μόνο η πτώση μπορεί να τροφοδοτήσει μια τέτοια αναμέτρηση. Προσωπικά, μόνο μέσα από αυτές τις διαδικασίες κατανοώ τον εαυτό μου, αλλιώς ζω μέσα στην κατασκευή μου. Κι αν δεν επιδιώξω αυτές τις πτώσεις, θα έρθουν με έναν άλλο τρόπο: Την ασθένεια.

Θέτεις ένα τεράστιο ζήτημα. Αυτό το εισπράττω όταν ακούω ανθρώπους που θέλουν να κάψουν τους νεκρούς τους, γεγονός που συνιστά την αποφυγή της σχέσης μας με το θρήνο. Ο θρήνος υπάρχει έτσι κι αλλιώς – είτε τον καταστείλεις, είτε όχι. Πως μπορούμε να κρύψουμε την θνητότητα από τη φύση μας; Η μοναδική τρύπα της ζωής μου ήταν ο θάνατος του πατέρα μου. Η φυγή του με μετατόπισε τόσο, που δεν ξέρω που θα ήμουν και ποια θα ήμουν αν δεν είχε συμβεί.

Και οι δύο ήμασταν σίγουροι από την πρώτη στιγμή πως θα είμαστε μαζί

Δεν τελειώνεις ποτέ με την απώλεια. Αυτό είναι και το ωραίο. Ξέρεις, με την προσευχή έμαθα να μπαίνω πιο βιωματικά στον πνευματικό κόσμο. Κι εκεί δεν υπάρχει δεν υπάρχει αυτή η διάρρηξη σχέσης, εκεί διατηρείται στο μέγιστο βαθμό η σχέση με το νεκρό. Αυτό αναφέρεται και στον «Γελοίο».

Τελικά, σκέφτομαι πως ήταν μια στιγμή καθαρότητας μέσα στη ζωή μου. Στην κηδεία όλοι έκλαιγαν, μα εγώ αισθανόμουν πως ο πατέρας μου ήταν δίπλα μου. Βέβαια, τότε η οικογένεια μου πίστευε πως χρειαζόμουν βοήθεια. Βλέπεις, όταν κάτι δεν εμπίπτει στη νόρμα της λογικής, αναιρείται, εξοντώνεται. Οι πνευματικές εμπειρίες, όμως, δεν εκλογικεύονται. Είναι σαν να διαλέγεις λάθος κώδικα για να σχετιστείς με τα πράγματα.

«Δεν τελειώνεις ποτέ με την απώλεια. Αυτό είναι και το ωραίο. Ξέρεις, με την προσευχή έμαθα να μπαίνω πιο βιωματικά στον πνευματικό κόσμο. Κι εκεί δεν υπάρχει δεν υπάρχει αυτή η διάρρηξη σχέσης, εκεί διατηρείται στο μέγιστο βαθμό η σχέση με το νεκρό» εξηγεί, αναφερόμενη στο θάνατο του πατέρα της που τη στιγμάτισε.

Ακριβώς. Αν και ήξερα από νωρίς ότι οι τρέχουσες αναγνώσεις δεν με κάλυπταν. Κι ενώ δεν μεγάλωνα σε ένθεη οικογένεια, πίστευα ότι η ζωή δεν είναι μόνο το εδώ και τώρα. Ήμουν σε μια βαθιά αναζήτηση μιας άλλης πραγματικότητας που δεν εστιάζει μόνο σε ότι βλέπουμε και αγγίζουμε. Αισθάνομαι πως και οι άνθρωποι που μπαίνουν σε μια λογική ακρότητας, όπως τη χρήση ναρκωτικών, έρχεται από μια παρόμοια αναζήτηση. Οπότε, ναι, το 2000 μπορώ να πω ήταν κάπως σαν να με τράβηξαν από την μπλούζα, βρέθηκα με έναν άνθρωπο και άρχισε ο εαυτός μου να περιφέρεται σε 360 μοίρες. Έκτοτε αγωνίζομαι με την ευχή του να υπάρχω και φυσικά να συνυπάρχω με τον Άρη. Είναι πολύ σημαντικό που είμαστε και οι δύο μέσα σε αυτή τη διαδικασία, συντονισμένοι, έχοντας την ίδια πίστη και διαφυγή.

Αγωνιζόμενοι πνευματικά, ανοίξαμε νέους τρόπους επικοινωνίας. Η προσευχή έρχεται εκεί που περισσεύουν όλα, έρχεται για να επικυρώσει σχέσεις. Αισθάνομαι πως χωρίς προσευχή και το μυστήριο του γάμου θα ήμασταν – όπως λέει και ο παππούλης μας – «another break in the wall».

Δεν αισθάνθηκα ότι θέλω ένα παιδί και δεν σκέφτηκα πως «πέρασαν τα χρόνια, τι κάνουμε;». Ούτε το αποφύγαμε, αλλά ούτε μας καθόρισε για να υπάρξουμε μαζί. Είμαστε πλήρης οικογένεια, σχεδόν από την ώρα που συναντηθήκαμε

Σε επίπεδο συνεργασίας, βρισκόμαστε στην καλύτερη μας στιγμή. Έχουμε εξελιχθεί και οι δύο και καλλιτεχνικά και προσωπικά. Είναι η πιο μαλακή και ολοκληρωμένη φάση συνεργασίας που έχω με το σύντροφο μου. Και κάπως σαν να πηγαίνουν μόνα τους τα πράγματα.

Για τη νέα παράσταση με τον Άρη: «Σε επίπεδο συνεργασίας, βρισκόμαστε στην καλύτερη μας στιγμή. Έχουμε εξελιχθεί και οι δύο και καλλιτεχνικά και προσωπικά. Είναι η πιο μαλακή και ολοκληρωμένη φάση συνεργασίας που έχω με το σύντροφο μου. Και κάπως σαν να πηγαίνουν μόνα τους τα πράγματα».

Όταν εκφράζω φόβο αναζητώ τη δική του επανάπαυση. Αν ο Άρης μου πει «μην φοβάσαι τίποτα» νιώθω ότι κόβεται η φόρα για οτιδήποτε κακό. Κι αυτό νομίζω ότι είναι ένα απόλυτο επίτευγμα συντροφικότητας: Να καταφέρεις να υπάρξεις με τον άλλο σε ένα τέτοιο πλαίσιο αγάπης και με μια αγκαλιά να κλείσεις το δρόμο σε αυτό που μπορεί να εισβάλλει. Επίσης, η συνοδοιπορία είναι το ζητούμενο και κάθε μέρα μαζί του την επικυρώνει, δεν την αμφισβητεί. Μετά από την περίοδο του σφοδρού έρωτα και του πάθους, νιώθω πως πρέπει να μπεις στην συνοδοιπορία με το σύντροφο σου, αλλιώς σε περιμένει ο πόλεμος των Ρόουζ. Έχουμε περάσει κι από τα δύο στάδια, αλλά σ’ αυτή τη φάση είμαστε εδώ. Αν αγαπιέσαι κι αγαπάς, μόνο τον εγωισμό πρέπει να προσέξεις. Εξάλλου, και οι δύο ήμασταν σίγουροι από την πρώτη στιγμή πως θα είμαστε μαζί.

Εγώ είμαι αιματώδης, εκρηκτική στη στιγμή, ενώ ο Άρης χτίζει το θυμό του. Αν αρχίσει να φορτώνει κινδυνεύει να σκάσει.

Δεν πιστεύω στο κράτος. Δεν έχω εφαρμόσει στο κράτος την εικόνα του Θεού, ούτε απαιτώ από το κράτος να με λυτρώσει

Ποτέ δεν είπαμε όχι και ποτέ δεν το επιδιώξαμε με εξωσωματικές ή υιοθεσία. Δεν αισθάνθηκα ότι θέλω ένα παιδί και δεν σκέφτηκα πως «πέρασαν τα χρόνια, τι κάνουμε;». Δεν είχα αυτόν τον καημό, αλλά δεν ήρθε κιόλας. Ούτε το αποφύγαμε, αλλά ούτε μας καθόρισε για να υπάρξουμε μαζί. Είμαστε πλήρης οικογένεια, σχεδόν από την ώρα που συναντηθήκαμε. Και παρότι τον πρώτο καιρό είχαμε on off στη σχέση μας, είδα την οικογένεια κατευθείαν στο πρόσωπο του Άρη. Από την άλλη, νιώθουμε φλώροι που δεν έχουμε παιδιά ενώ οι φίλοι μας πήζουν, αλλά είμαστε καλά και ελαφρείς μ’ αυτό. Ο Θεός δεν μας έφερε μπροστά σε αυτό.

«Εγώ είμαι αιματώδης, εκρηκτική στη στιγμή, ενώ ο Άρης χτίζει το θυμό του. Αν αρχίσει να φορτώνει κινδυνεύει να σκάσει» λέει σχολιάζοντας την πηγή των συγκρούσεων στη σχέση τους.

Ως επαναστατική συνθήκη. Να καταλάβεις ότι δεν μπορείς να υπάρξεις χωρίς σημεία έξω από εσένα. Η αποκάλυψη της μηδαμινότητας μας, η αποκάλυψη της αδυναμίας μας και το άφημα στα χέρια του Θεού είναι ό,τι πιο επαναστατικό μπορεί να συμβεί. Θα συνεχίσουμε να παλεύουμε αναγνωρίζοντας την θεϊκή παρουσία πέρα και έξω από όλα. Η πίστη είναι ένα αγώνισμα καθημερινό, πρέπει να τη διεκδικείς μέσα σε μια διαρκή κάθαρση.

Η ζωή είναι φτιαγμένη από αναστάσιμα υλικά, τα οποία θολώνουν λόγω του τρόπου που ζούμε

Ευτυχώς, δεν έχω αισθανθεί ήττα. Αν και γενικά καρατομούνται οι ελευθερίες μας.

Γιατί δεν πιστεύω στο κράτος. Δεν έχω εφαρμόσει στο κράτος την εικόνα του Θεού, ούτε απαιτώ από το κράτος να με λυτρώσει. Το κράτος είναι ένας οργανισμός που πάσχει, έχει χαρακτηριστικά ανθρώπινα. Δεν επιθυμεί να με προστατεύσει από τα κακώς κείμενα, γι’ αυτό και δεν έχω αποδώσει στο κράτος κάτι μεγαλύτερο από αυτό που είναι.

Αν κάτι μου δίνει ησυχία είναι ένα πέτρινο σπίτι κάτω από ένα τεράστιο πλάτανο. Αν υπάρχει μια εικόνα που σχετίζεται μ’ ένα όνειρο μου είναι ένα καλυβάκι στο δάσος. Αυτό με αναπαύει, η φύση.

Η βεβαιότητα πως υπάρχει ανάσταση. Η ζωή είναι φτιαγμένη από αναστάσιμα υλικά, τα οποία θολώνουν λόγω του τρόπου που ζούμε.

Ανησυχώ όταν χάνουμε τη σχέση μας με την επιθυμία

Είμαι πολύ συναισθηματικός άνθρωπος, έχω μια εξάρτηση από την αγκαλιά και το χάδι. Έχω μεγαλώσει με χάδια και η πρώτη μου αντίδραση είναι να ακουμπήσω κάποιον. Γι’ αυτό και ο covid μου στοίχισε πολύ ως διαδικασία – αυτό το «ας βλεπόμαστε μόνο». Με ανησυχεί να χάνουμε τη σχέση μας με την επιθυμία. Ο φόβος μας κάνει ψυχρούς.

Νιώθω πλήρης, δεν έχω απωθήσει ή παραγκωνίσει πράγματα που θα ήθελα να συμβούν. Οι επιθυμίες που ψιθυρίζω επιβεβαιώνονται στο χρόνο που μπορώ να τις αντιμετωπίσω. Γιατί και η επιθυμία έχει κόστος. Αισθάνομαι την ευλογία να μην έχω θυμό και να μην βιάζω τα πράγματα. Εξάλλου, όποτε το έχω κάνει έχω φάει τα μούτρα μου, γιατί η πρόθεση μου ήταν εγωιστική. Κάνω ό,τι μπορώ, εδώ που είμαι, και συγκεντρώνομαι στις αδυναμίες μου.