Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων: Δράσεις ένταξης και εκπαίδευσης από τον ΚΜΟΠ

Το Κέντρο Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας – ΚΜΟΠ υλοποιεί μια σειρά δράσεων κοινωνικο-οικονομικής ένταξης και εκπαίδευσης των προσφύγων, με στόχο τη συμπερίληψη και την ανθεκτικότητα μέσα στις κοινότητες, την ένταξη στην αγορά εργασίας και την επιτυχή ενσωμάτωση στο εκπαιδευτικό σύστημα και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα συνεργασίας, αλληλεγγύης, στήριξης και προστασίας των δικαιωμάτων όλων των εκτοπισμένων ανθρώπων.

«Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, που τιμάται κάθε χρόνο στις 20 Ιουνίου, αποτελεί μια ευκαιρία να αναγνωρίσουμε και να τιμήσουμε τη δύναμη, το κουράγιο και την επιμονή εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν βίαια τις εστίες τους και να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον σε «ξένες» πατρίδες.

Φέτος, για πρώτη φορά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί βίαια από τις πατρίδες τους ξεπέρασε τα 100 εκατομμύρια σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Αυτό σημαίνει ότι ένας στους 78 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο έχει αναγκαστεί να εγκαταλείψει τη χώρα του.

Την ίδια στιγμή, η UNICEF κάνει λόγο για σχεδόν 13,7 εκατομμύρια παιδιά τα οποία είχαν εκτοπιστεί από τις χώρες τους και/ή ζητούσαν άσυλο μέχρι τα τέλη του 2021. Σε αυτά προστέθηκαν φέτος άλλα 2 εκατομμύρια παιδιά πρόσφυγες, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία.

Στο ΚΜΟΠ πιστεύουμε ότι η αλληλεγγύη, η συνεργασία και η εκπαίδευση αποτελούν μονόδρομο για τη στήριξη των ανθρώπων αυτών και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους, όπως είναι η ασφάλεια και η ένταξη στην εκπαίδευση και την απασχόληση. Σε αυτό το πλαίσιο, υλοποιούμε δράσεις που έχουν στόχο να προάγουν τη συμπερίληψη και την ανθεκτικότητα μέσα στις κοινότητες, να συμβάλουν στην ένταξη των προσφύγων στην αγορά εργασίας και στην επιτυχή ενσωμάτωση των παιδιών προσφύγων στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Η πρόσβαση των παιδιών προσφύγων σε ποιοτική εκπαίδευση και σε ένα ασφαλές σχολικό περιβάλλον αποτελεί βασικό τους δικαίωμα και προϋπόθεση για τη συναισθηματική τους ασφάλεια και ευημερία. Ωστόσο, τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δείχνουν πως το 48% των παιδιών προσφύγων παραμένουν εκτός σχολείου. Μάλιστα, στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, μόλις το 14,2% των προσφυγόπουλων φοιτά στην πραγματικότητα στα σχολεία.

Στο ΚΜΟΠ, υλοποιούμε μια σειρά δράσεων, που έχουν στόχο να προωθήσουν την ομαλή και ουσιαστική ενσωμάτωση των παιδιών προσφύγων στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, παρέχοντας χρήσιμα εργαλεία σε εκπαιδευτικούς, επαγγελματίες και μαθητές/τριες.

Στο πλαίσιο αυτό, συμμετέχουμε στην ευρωπαϊκή ερευνητική πρωτοβουλία REFUGE-ED, η οποία έχει συμπεριληφθεί στον σχετικό οδηγό καλών πρακτικών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ένταξη παιδιών προσφύγων στο εκπαιδευτικό σύστημα των χωρών υποδοχής. Μέσα από τη δράση αυτή συνεργαζόμαστε με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα για να καταγράψουμε και να προωθήσουμε βέλτιστες εκπαιδευτικές πρακτικές σε 6 ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Βουλγαρία, Σουηδία, Ιρλανδία, Ισπανία). Πιο συγκεκριμένα, συντονίζουμε 46 πιλοτικές εφαρμογές σε σχολεία, δομές ασυνόδευτων ανηλίκων και κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης με στόχο την άμεση ανταπόκρισή τους στην ένταξη παιδιών προσφύγων στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Παράλληλα, αναπτύξαμε τα εγχειρίδια CIRCLE για εκπαιδευτικούς Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου, με σκοπό να τους βοηθήσουμε να αξιολογήσουν τις γνώσεις και την προηγούμενη μάθηση των νεοαφιχθέντων παιδιών προσφύγων, διευκολύνοντας έτσι την ένταξή τους στην εκπαίδευση. Τα εγχειρίδια είναι ειδικά σχεδιασμένα ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά αυτά, όπως η ελάχιστη γνώση της ελληνικής και/ή της αγγλικής γλώσσας, οι πολιτισμικές τους διαφορές και τα ψυχικά τραύματα που ενδεχομένως φέρουν. Περιέχουν μια σειρά ασκήσεων – μεταξύ άλλων πάνω σε γενικές επιστήμες, στην αριθμητική, στην άλγεβρα και τη γεωμετρία, στη φυσική, τη στατιστική και τα αγγλικά – που μπορούν να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς στην αξιολόγηση των γνώσεων των μαθητών αυτών.

Στην ίδια κατεύθυνση, ενισχύουμε την ικανότητα των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να διδάξουν μαθηματικά, γλώσσα και ψηφιακές δεξιότητες στα παιδιά πρόσφυγες. Για τον σκοπό αυτό, αναπτύξαμε το online διαγνωστικό εργαλείο HOPEFUL προκειμένου να μπορούν οι εκπαιδευτικοί να αξιολογήσουν τα κενά στην εκπαίδευση και τις ανάγκες που έχουν τα παιδιά πρόσφυγες, καθώς και εγχειρίδια που έχουν στόχο να καθοδηγήσουν τους εκπαιδευτικούς στη διδασκαλία. Tο διαγνωστικό εργαλείο και τα εγχειρίδια για εκπαιδευτικούς Γυμνασίου και Λυκείου είναι διαθέσιμα ΕΔΩ.

Ένα από τα εμπόδια που περιορίζουν την αποτελεσματική ένταξη μεταναστών/τριών και προσφύγων στις χώρες υποδοχής και στην αγορά εργασίας είναι η ανεπαρκής ή ελλιπής γνώση της τοπικής γλώσσας καθώς και η δυσκολία να βρεθούν τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να επιτευχθεί η σωστή εκμάθησή της.

Στο ΚΜΟΠ προωθούμε την κοινωνική και οικονομική ενσωμάτωση των προσφύγων και των αιτούντων/σών άσυλο στη χώρα μας, παρέχοντάς τους εργαλεία για τη βελτίωση των γλωσσικών, κοινωνικο-επαγγελματικών και επιχειρηματικών τους δεξιοτήτων και προωθώντας την ενεργή συμμετοχή τους στην τοπική κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η νέα διαδικτυακή πλατφόρμα “Tool4aLLs: Ψηφιακά εργαλεία για τον Αλφαβητισμό και την Ενδυνάμωση των γλωσσολογικών δεξιοτήτων”, η οποία περιλαμβάνει μια σειρά διαδικτυακών μαθημάτων για πρόσφυγες και αιτούντες/ουσες άσυλο, καθώς και εργαλεία για εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες που δουλεύουν με πρόσφυγες, τα οποία διευρύνουν τις γνώσεις τους πάνω στην εφαρμογή ψηφιακών μεθόδων διδασκαλίας, γραφής και ανάγνωσης. Το Tool4aLLs ενισχύει τις γλωσσολογικές ικανότητες προσφύγων και μεταναστών και τους βοηθάει να εκφράζονται προφορικά και γραπτά στη γλώσσα της χώρας υποδοχής, δίνοντάς τους έτσι τη δυνατότητα να ενταχθούν πιο εύκολα στο νέο κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον. Η πλατφόρμα περιλαμβάνει επίσης το εγχειρίδιο IntegrAction για πρόσφυγες, μετανάστες/τριες και αιτούντες/ούσες άσυλο, το οποίο ενθαρρύνει και διευκολύνει επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και start-ups.

Παράλληλα, την προηγούμενη χρονιά διοργανώσαμε το Inclusive Europe Summer Camp, το οποίο περιλάμβανε εκπαιδευτικές δράσεις/σεμινάρια με στόχο την προώθηση της αλληλεγγύης και της διαπολιτισμικότητας. Στις δράσεις έλαβαν μέρος συνολικά 112 επαγγελματίες και εθελοντές/τριες που εργάζονται με μετανάστες/τριες καθώς και υπήκοοι τρίτων χωρών, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να γνωριστούν μεταξύ τους, να ανταλλάξουν απόψεις και να βελτιώσουν τις διαπολιτισμικές τους ικανότητες. Το Inclusive Europe Summer Camp πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των εκστρατειών «Ευρώπη Αλληλεγγύης» (Europe of Solidarity) και «Διαπολιτισμική Ευρώπη» (Intercultural Europe), με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το έργο Inclusive Europe – Build Bonds Not Walls».