«Η υπομονή είναι πικρή, αλλά ο καρπός της γλυκός»: Ο σπουδαίος φιλόσοφος Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, μέσα από τα λόγια του
Σαν σήμερα, 244 χρόνια πριν, έφυγε από τη ζωή ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, ένας από τους πιο σημαντικούς φιλοσόφους του 18ου αιώνα, ο οποίος με τις απόψεις του επηρέασε την εξέλιξη αρκετών πολιτικών ιδεολογιών.
Στις 28 Ιουνίου του 1712 γεννήθηκε στην Γενεύη ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, ο οποίος λίγα χρόνια αργότερα θα επηρέαζε έντονα την φιλοσοφία με το έργο του και γενικότερα την πολιτική με τις απόψεις του.
Ο Ελβετός φιλόσοφος μεγάλωσε ορφανός σε μία θρησκευτικά συντηρητική οικογένεια. Η μητέρα του πέθανε λίγες μέρες μετά τη γέννησή του και ο πατέρας του τον εγκατέλειψε όταν ήταν μόλις 10 ετών. Ο Ρουσσώ έμεινε για δύο χρόνια υπό την προστασία ενός πάστορα και το 1925 ο θείος του τον βοήθησε να βρει δουλειά ως μαθητευόμενος γραφέας σε ένα δικαστικό γραφείο.
Η ζωή και το έργο του Ζαν-Ζακ ΡουσσώΈχοντας περάσει δύσκολα παιδικά χρόνια, το 1728 ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ αποφασίζει να εγκαταλείψει τη Γενεύη και να δοκιμάσει την τύχη του στη Γαλλία, δίπλα στον εφημέριο του Κονφινιόν. Εκεί, γνωρίζει την βαρόνη Μαντάμ ντε Βαράνς, η οποία τον παίρνει υπό την προστασία της και τον στέλνει στο Τορίνο της Ιταλίας για να ασπαστεί τον καθολικισμό.
Εκεί, ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ μαθαίνει τα πάντα για τον καθολικισμό και τον ασπάζεται σχεδόν αμέσως. Ένα χρόνο αργότερα, το 1729, επιστρέφει στην προστασία της βαρόνης, η οποία πλέον αποτελεί τη μητρική φιγούρα που ο Ρουσσώ στερήθηκε κατά τα παιδικά του χρόνια.
Το 1730, ο φιλόσοφος αποφασίζει να ξανά δοκιμάσει την τύχη του και σε μία ακόμα πόλη και αυτή τη φορά ταξιδεύει με τα πόδια ως το Νεσατέλ, όπου διδάσκει μουσική. Μέχρι το 1739, ο φιλόσοφος περιπλανιέται σε διάφορα μέρη στην Ελβετία, ενώ μάλιστα η βαρόνη γίνεται και ερωμένη του, περιπλέκοντας λίγο τον ρόλο της μητρικής φιγούρας που αναφέραμε νωρίτερα.
Η δεκαετία του 1740 ξεκινά για τον Ρουσσώ αρκετά δυναμικά, καθώς έχει ήδη εκδώσει το πρώτο του βιβλίο ενώ λίγο αργότερα ταξιδεύει στο Παρίσι, όπου συγγράφει ακόμα δύο δοκίμια. Πέρα από το συγγραφικό του έργο όμως, ο φιλόσοφος θα εξελίξει και τις ιδεολογίες του, καθώς θα γνωρίσει τον διαφωτιστή Ντενί Ντιντερό, με τον οποίο θα αναπτύξει φιλικές σχέσεις.
Το 1745, ο Ρουσσώ γνωρίζει την Τερέζ Λεβασέρ, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά. Λίγα χρόνια αργότερα, σε μία στιγμή απελπισίας, ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ θα εγκαταλείψει τα παιδιά του, μία απόφαση για την οποία δεν μπόρεσε να συγχωρήσει ποτέ τον εαυτό του.
Οι πολιτικές ιδέες του ριζοσπάστη φιλοσόφου επηρέασαν έντονα την ανάπτυξη της κομμουνιστικής και της σοσιαλιστικής θεωρίας, του διεθνισμού αλλά και του εθνικισμού. Ο Ρουσσώ, πίστευε πως όλοι γεννιόμαστε ελεύθεροι, αλλά η ελευθερία μας αυτή παύει να υπάρχει σχεδόν αμέσως, καθώς παντού γύρω μας υπάρχουν αλυσίδες, φτιαγμένες από το σκληρό και αδιαπέραστο ατσάλι των κοινωνικών συμβάσεων.
Μία από τις πιο γνωστές θεωρίες του φιλοσόφου είναι αυτή του κοινωνικού συμβολαίου, το οποίο αναφέρει για πρώτη φορά το 1762 στο γνωστό έργο του, «Το Κοινωνικό Συμβόλαιο». Η θεωρία αυτή του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ αναφέρεται στους πολίτες, οι οποίοι έχουν καταντήσει δέσμιοι του κράτους και είναι αναγκασμένοι, σαν να έχουν υπογράψει κάποιο συμβόλαιο, να καθοδηγούνται απόλυτα από αυτό. Με αυτή τη σύμβαση επομένως, οι πολίτες δεσμεύονται να ακολουθούν κάποιες συγκεκριμένες υποχρεώσεις και να διατηρούν κάποια συγκεκριμένα δικαιώματα.
Έχοντας με τις απόψεις του επηρεάσει τη δυτική φιλοσοφία και τις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης, η οποία θα ξέσπαγε μία δεκαετία μετά, στις 2 Ιουλίου του 1778 ο ριζοσπάστης φιλόσοφος Ζαν-Ζακ Ρουσσώ έφυγε από τη ζωή, ταλαιπωρημένος από ουραιμία, αφήνοντας όμως πίσω του σπουδαία πνευματική περιουσία.
Οι απόψεις του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, μέσα από τα αποφθέγματά τουΟ Ελβετός φιλόσοφος, πέρα από το σπουδαίο και γνωστό έργο του «Το κοινωνικό Συμβόλαιο» έχει αφήσει ως παρακαταθήκη και 15 φράσεις μεγάλης σημασίας.
«Ευτυχία δεν είναι να κάνεις αυτό που θέλεις, αλλά να μην κάνεις αυτό που δεν θέλεις».
«Χρόνος: η κινούμενη μορφή της ακίνητης αιωνιότητας».
«Οι προσβολές είναι τα επιχειρήματα αυτών που έχουν άδικο».
«Μπορεί να μην είμαι καλύτερος, αλλά τουλάχιστον είμαι διαφορετικός».
«Η καλοσύνη είναι η ομορφιά εν δράσει».
«Δεν μπορείς να βρεις μεγαλύτερη σοφία από την καλοσύνη».
«Ελευθερία είναι η δυνατότητα να επιλέγουμε τις αλυσίδες μας».
«Η ευγνωμοσύνη είναι ένα καθήκον που πρέπει κανείς να εκπληρώσει, αλλά που κανένας δεν έχει δικαίωμα να απαιτεί».
«Ο καθένας βάζει το «είναι» του στο «φαίνεσθαι».
«Θέλουμε πάντα το καλό μας, όμως δεν βλέπουμε πάντα ποιο είναι αυτό».
«Πάρε τον δρόμο που είναι αντίθετος από τον συνηθισμένο και σχεδόν πάντα θα κάνεις καλή επιλογή».
«Υπάρχουν πάντα τέσσερις πλευρές σε κάθε ιστορία: η δική σου εκδοχή, η δική τους εκδοχή, η αλήθεια και αυτό που πραγματικά συνέβη».
«Είναι αφύσικο για μια πλειοψηφία να κυβερνά, επειδή μια πλειοψηφία σπάνια μπορεί να είναι οργανωμένη και ενωμένη για κοινή δράση, ενώ μια μειοψηφία μπορεί».
«Αν και η μετριοφροσύνη είναι φυσιολογική για έναν ενήλικα, δεν είναι φυσιολογική για ένα παιδί, καθώς η μετριοφροσύνη αρχίζει με τη γνώση του Κακού».
«Το μεγαλύτερο ηθικό δίδαγμα για ένα παιδί είναι το «ποτέ μη βλάψεις κανένα».
