Ο Μίκι Μάους «φεύγει» από την Disney;

Ο χαρακτήρας του Μίκι Μάους θα περάσει στον δημόσιο τομέα το 2024 – σχεδόν 95 χρόνια μετά τη δημιουργία του την 1η Οκτωβρίου 1928 – καθώς έπειτα από αυτό το χρονικό διάστημα λήγουν τα πνευματικά δικαιώματα για ανώνυμα ή ψευδώνυμα έργα, σύμφωνα με την αμερικανική νομοθεσία.

Ο Ντάνιελ Μαγιέντα, αναπληρωτής διευθυντής του Documentary Film Legal Clinic στη σχολή Νομικής του UCLA και δικηγόρος που δραστηριοποιείται στη βιομηχανία του θεάματος, επεσήμανε πως η λήξη των πνευματικών δικαιωμάτων δεν έρχεται χωρίς περιορισμούς.

«Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον χαρακτήρα του Μίκι Μάους όπως δημιουργήθηκε αρχικά, για να δημιουργήσετε τις δικές σας ιστορίες με αυτόν ως χαρακτήρα. Αλλά αν το κάνετε με τρόπο που οι άνθρωποι θα φέρνουν στο μυαλό τους τη Disney – κάτι που είναι μάλλον πιθανό επειδή έχουν επενδύσει σε αυτόν τον χαρακτήρα για τόσο καιρό – τότε θεωρητικά, η Disney θα μπορούσε να πει ότι παραβιάσατε τα πνευματικά δικαιώματά της», εξήγησε ο Μαγιέντα.

Ο Μίκι Μάους εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο ασπρόμαυρο καρτούν «Steamboat Willie», το οποίο θεωρούνταν πρωτοποριακό για τη χρήση του συγχρονισμένου ήχου – όπου οι κινήσεις στην οθόνη αντιστοιχούσα στη μουσική και τα ηχητικά εφέ, λανσάροντας μια από τις πιο αναγνωρίσιμες εικόνες στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

«Με τα χρόνια, ο Μίκι Μάους έχει περάσει από αρκετές μεταμορφώσεις στην εμφάνιση και την προσωπικότητά του. Στα πρώτα του χρόνια, ο σκανδαλιάρης Μίκι έμοιαζε περισσότερο με αρουραίο, έχοντας μακριά μυτερή μύτη, μαύρα μάτια, μικρό σώμα, μακριά και λεπτά πόδια και μακριά ουρά», σημειώνει το Εθνικό Μουσείο Αμερικανικής Ιστορίας.

Αν και γι΄αυτή την πρώτη εκδοχή του Μίκι που μοιάζει με αρουραίο η Disney θα χάσει τα πνευματικά δικαιώματα, θα τα διατηρήσει για όλες τις μετέπειτα εκδοχές του αγαπημένου ποντικιού, μέχρι να φτάσουν στο όριο των 95 ετών, σύμφωνα με τον Μαγιέντα.

Ήδη, έχουν εκπνεύσει τα πνευματικά δικαιώματα και για άλλους αγαπημένους χαρακτήρες, όπως συνέβη για παράδειγμα τον περασμένο Ιανουάριο για τον Γουίνι το αρκουδάκι και τους περισσότερους φίλους του. Δύο από αυτούς τους χαρακτήρες πρωταγωνιστούν στο «Winnie the Pooh: Blood and Honey», ταινία τρόμου του Ρις Γουότερφιλντ που αναμένεται να κυκλοφορήσει σύντομα.

Σύμφωνα με τον Μαγιέντα είναι σημαντικό καλλιτέχνες όπως ο Γουότερφιλντ να μην ξεπερνούν τα όρια όταν πρόκειται να δημιουργήσουν νέα έργα που βασίζονται σε παλιούς χαρακτήρες. Συγκεκριμένες πτυχές του χαρακτήρα, που το ευρύ κοινό αναγνωρίζει ως μέρος του brand της Disney,  είναι απαγορευμένες για καλλιτέχνες που επιθυμούν να αξιοποιήσουν τις λήξεις των πνευματικών δικαιωμάτων. Εάν ένα συγκεκριμένο έργο μπερδεύει το κοινό και το κάνει να πιστεύει ότι αυτό συνδέεται με την Disney, θα μπορούσαν να υπάρξουν σημαντικές νομικές συνέπειες.

«Τα πνευματικά δικαιώματα έχουν χρονικό όριο», εξήγησε, επίσης, ο Μαγιέντα. «Τα εμπορικά σήματα όμως όχι. Έτσι, η Disney θα μπορούσε να έχει ένα trademark ουσιαστικά επ’ αόριστον, για όσο συνεχίζει να χρησιμοποιεί διάφορα πράγματα όπως τα έχουν κατοχυρώσει, είτε είναι λέξεις, δράσεις, χαρακτήρες ή οτιδήποτε άλλο».

Η Disney μπορεί να διατηρήσει το σήμα κατατεθέν για συγκεκριμένες ατάκες ή ρούχα που φορούν χαρακτήρες, όπως η κόκκινη μπλούζα του Γουίνι, την οποία ο Γουότερφιλντ σκόπιμα απέφυγε να χρησιμοποιήσει στην ταινία του.

«Προσπαθήσαμε να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί. Έτσι κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να βεβαιωθούμε ότι η ταινία βασίζεται μόνο στην εκδοχή του 1926. Κανείς δεν πρόκειται να μπερδευτεί με τους χαρακτήρες της Disney», δήλωσε ο Γουότερφιλντ σε συνέντευξή του στο Variety.

Με πληροφορίες από Guardian.