10 πράγματα που μάς είπε η Λόρι Άντερσον στη Στέγη

Με τους pioneers πως μιλάς για πρωτοπορία; Η Λόρι Άντερσον, απόλυτα συνυφασμένη με το φάσμα του νεοϋρκέζικου avant garde που άρχισε να ανδρώνεται στα  70’s, είναι ένα παράδειγμα ήσυχης καινοτομίας. Ίσως φταίει και η μακροχρόνια σχέση της με το Βουδισμό και τις πρακτικές του, γι’ αυτήν την ανεπιτήδευτη γαλήνη που την περιγράφει όταν μιλάει για τον πλανήτη, την κοινωνία, την τέχνη.

Παραμονές της περφόρμανς της στο Ηρώδειο, έχει προσγειωθεί στην βροχερή Αθήνα και βολεύεται χαμογελαστή με το ανδρόγυνο look της, στην πολυθρόνα – επί σκηνής Στέγης – απέναντι από την Διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου.

Μαζί με τα macbook της, όπου έχει αποθηκευμένο το οπτικό υλικό της τελευταίας έκθεσης της «Laurie Anderson: The Weather» η οποία παρουσιάζεται από τον Ιανουάριο στην Ουάσινγκτον, η 75χρονη πολυκαλλιτέχνις και διανοήτρια μιλάει πολύ περισσότερο για τον τρόπο της να παρατηρεί τον κόσμο, παρά για τον εαυτό της. «Δεν χρησιμοποιώ συχνά την λέξη ‘εγώ’. Ούτε με απασχολεί αν με ξέρουν. Το μόνο που αναζητώ είναι να εκφράσω τις ανησυχίες μου» λέει.

Η Λόρι Αντερσον συνομιλώντας με την Διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου.

Όταν ήμουν νέα θυμάμαι πως το αντιπολεμικό κίνημα μας έδωσε δύναμη. Νιώσαμε σημαντικοί ως πολίτες. Είχαμε και μία δική μας κουλτούρα, η οποία δεν υπάρχει σήμερα στους νέους. Καταρχάς αισθανόμασταν πως όλος ο κόσμος μας ανήκε. Τα βιβλία, οι δίσκοι, οι ιδέες, ήταν όλα δικά μας. Η σημερινή γενιά δεν έχει τα ίδια αγαθά. Σήμερα, όλα περιστρέφονται γύρω από το μάρκετινγκ. Η ζωή οργανώνεται βάσει της κατανάλωσης.

Να επιλέξω ανάμεσα στην ομορφιά και την αλήθεια; Είναι σαν να με ρωτάτε αν θέλω να έχω αυτιά ή μάτια. Παρόλα αυτά, θα επέλεγα σίγουρα την ομορφιά. Πλέον, αντιλαμβάνομαι την έννοια της αλήθειας ως μια προσωπική πεποίθηση. Ζούμε εξάλλου, σε ένα κόσμο γεμάτο από προσωπικές πεποιθήσεις και προσωπικές ιστορίες.

Δεν έχω καταλάβει γιατί οι άνθρωποι λένε ότι είμαι πρωτοπόρος. Αντίθετα, εγώ, πιστεύω ότι λέω ιστορίες χρησιμοποιώντας αρχαίες φόρμες. Αν κάτι με κάνει σύγχρονη είναι η χρήση τεχνολογικών μέσων στη δουλειά μου. Όμως, η τεχνολογία είναι μόνο ένα από τα μέσα που χρησιμοποιώ στις αφηγήσεις μου.

Όταν ήμουν μικρή και πήγαινα σχολείο, η μητέρα μου, μου απευθυνόταν χρησιμοποιώντας συχνά μια λέξη: Νίκη. Με τρομοκρατούσε αυτό. Η ζωή μοιάζει με διαγωνισμό όπου πρέπει συνεχώς να κερδίζεις. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχεις το δικαίωμα να χάσεις. Δεν ισχυρίζομαι βέβαια, πως αγαπώ την παραίτηση, δεν μπορώ καν να συνδεθώ με την έννοια της τεμπελιάς. Είμαι work alcoholic.

Αγαπώ πολύ τη γλώσσα των ονείρων γιατί δεν έχουν καμία σχέση με τη λογική. Τα όνειρα είναι ένας θαυμάσιος τρόπος για να κρατηθεί το μυαλό μας σε λειτουργία, κυρίως γιατί δεν υπόκεινται σε κανέναν κανόνα. Πιστεύω πως όταν κοιμόμαστε και βλέπουμε όνειρα είναι μια από τις πιο δημιουργικές στιγμές της ημέρας μας.

Στις μέρες μας, για κάποιους τα όπλα είναι ελευθερία, για άλλους είναι θάνατος. Στην Αμερική το ίδιο ισχύει και για τις αμβλώσεις. Αισθάνομαι πως η έννοια της ελευθερίας έχει χάσει πλέον το νόημα της. Κανείς δεν ξέρει τι σημαίνει πραγματικά.

Δεν ξέρω τι είναι ταλέντο, προσπαθώ να είμαι περίεργη, να μην έχω δεδομένα και δεσμεύσεις. Δεν με κινητοποιεί ο φόβος της αποτυχίας. Από την περιέργεια μου αντλώ, παρά από τον φόβο.

Μιλώντας και για τον φίλο της, Ουίλιαμ Μπάροουζ.

Τοποθετώ τους ανθρώπους που θαυμάζω – είτε ζουν, είτε όχι – πάνω σε ένα φανταστικό δέντρο. Φανταστείτε ένα δέντρο όπου ζει ο Γκάντι, ο Ντύλαν, ο Φρόιντ, ο Βούδας και πολλοί άλλοι. Αισθάνομαι πως είναι εκεί όλοι διαθέσιμοι να τους ρωτήσω όταν προκύπτουν πράγματα που με βασανίζουν. «Τι θα έκανε ο τάδε στην τάδε περίπτωση; Τι θα απαντούσε ο τάδε στο εξής πρόβλημα;». Πάντα ανατρέχω σε τέτοια πρόσωπα και προσπαθώ να πάρω κουράγιο από το παράδειγμα τους, όταν τα πράγματα καταρρέουν.

Ήμουν 21 χρόνια μαζί με τον Λου. Δεν ξέρω τι μπορείς να πεις για τον καλύτερο σου φίλο που είναι και άνδρας σου. Εκτός από το ότι τον αγάπησα περισσότερο από καθετί στη ζωή μου, με ερέθιζε πολύ η αυτοπεποίθηση του Λου, η γνώση πως έγραφε ολόκληρα τραγούδια μέσα στο κεφάλι του. Ανακαλώ την πίστη του στα πράγματα όταν χάνω το κουράγιο μου. Ο Λου ήταν εκείνος που με ενέπνευσε να βρω το κέντρο μου.

Η απώλεια είναι μια πολύ σημαντική στιγμή, με την έννοια ότι μπορείς να διδαχθείς τόσα πολλά μέσα από την κατάρρευση. Μπορείς να δεις ποιος είσαι μέσα σε μια τόσο δυσμενή συνθήκη. Δεν αδημονώ να βρεθώ σε θέση πένθους, απλώς αναγνωρίζω πως είναι η καλύτερη εποχή για να δημιουργήσεις. Επίσης, πιστεύω πως όταν χάνεις έναν αγαπημένο σου άνθρωπο, η αγάπη δεν τελειώνει, δεν χάνεται – αντίθετα απελευθερώνεται. Ο θάνατος είναι μια κατάσταση που μοιάζει με μεγάλη έκρηξη, είναι μια πολύ ενεργητική συνθήκη.