Κλυταιμνήστρα: Παγκόσμια πρεμιέρα για την παράσταση της φλαμανδικής ομάδας tg Stan στην Ελευσίνα

Στο πλαίσιο του Αισχύλου project ^, η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης παρουσιάζει σε παγκόσμια πρεμιέρα στις 23 και 24 Ιουλίου, στο Ανοιχτό Θέατρο Παλαιού Ελαιουργείου, την παράσταση «Κλυταιμνήστρα» της σπουδαίας φλαμανδικής ομάδας tg STAN.

Βασισμένη στο έργο «Αγαμέμνων» του Αισχύλου, η πρωτοποριακή  αυτή παράσταση έρχεται στη γενέτειρα του κορυφαίου τραγωδού να αμφισβητήσει τις σύγχρονες έμφυλες ταυτότητες και να δώσει φωνή στους σιωπηλούς. Η προπώληση των εισιτηρίων θα ξεκινήσει την Τετάρτη 13 Ιουλίου εδώ.

Με τρεις Έλληνες ηθοποιούς, τη Μαρία Σκουλά, τον Αντώνη Αντωνόπουλο και την Ελένη Μολέσκη, τρεις Βέλγους τη Sara  Haeck, τον Stijn Van Opstal και τη μικρή Adriana Bakker, δυο χορευτές, τη Synne Enoksen από τη Νορβηγία και τον Joshua Serafin από τις Φιλιππίνες, και τη συμμετοχή της ίδιας της Jolente De Keersmaeker, η «Κλυταιμνήστρα» των tg STAN δημιουργεί ένα απροσδόκητο πολυφωνικό σύνολο.

Συνδυάζοντας λόγο και χορό που ευθυγραμμίζεται με την ελληνική παράδοση της χορωδίας, η παράσταση προβάλλει εμφατικά ένα σημαντικό παράδοξο· οι γυναίκες που κατά την αρχαιότητα σιώπησαν στον πραγματικό κόσμο, κέρδισαν μια δημόσια λειτουργία στα έργα των μεγάλων τραγικών: την ελευθερία να βάζουν τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τα κίνητρά τους σε λέξεις.

Πώς μπορεί η σύγχρονη κοινωνία, χιλιάδες χρόνια μετά τη συγγραφή του αισχύλειου έργου, να μένει απαθής απέναντι στη βαρβαρότητα; Πώς μπορεί ο μισογυνισμός να παραμένει αποδεκτός στη σύγχρονη εποχή; Πότε η διαίσθηση υπερισχύει του ορθολογισμού; Και τι είδους ενώσεις προκαλεί στο σώμα μας σήμερα αυτή η αιωνόβια ιστορία τιμής κι εκδίκησης;

Οι tg STAN, ένα από τα σημαντικότερα σύνολα σύγχρονου θεάτρου στην Ευρώπη, με ρηξικέλευθη αισθητική και μακρά πορεία τόσο στο σύγχρονη δραματουργία όσο και στο κλασικό ρεπερτόριο, φέρνουν στην Ελευσίνα μια παράσταση εμβληματική, ρίχνοντας φως σε ένα κρίσιμο πρόσωπο της αισχύλειας τραγωδίας, την Κλυταιμνήστρα.

Βασισμένη σε μια ιδέα της Jolente De Keersmaeker, ιδρυτικό μέλος της ομάδας και ένα από τα «τρομερά κορίτσια» των ευρωπαϊκών παραστατικών τεχνών, η παράσταση προσεγγίζει τις τρεις διαφορετικές εκδοχές του πρώτου μέρους της «Ορέστειας» με έναν απροσδόκητο τρόπο: Συνδέει το εκπληκτικής ποιητικής δύναμης πρωτότυπο έργο του Αισχύλου με την επιδέξια μετάφρασή του στα αγγλικά από τον Ted Hughes, και το εμβολιάζει με το «Λουτρό Αίματος» του Αυστριακού συγγραφέα Gustav Ernst, ένα έργο ωμής και διαμελισμένης ποίησης, που ακολούθησε την οπτική της Κλυταιμνήστρας και όχι του Αγαμέμνονα.

Το πρώτο μέρος της τριλογίας «Ορέστεια» του Αισχύλου επικεντρώνεται στην ιστορία του βασιλιά Αγαμέμνονα και της συζύγου του Κλυταιμνήστρας. Ο βασιλιάς αποφασίζει να θυσιάσει την κόρη του Ιφιγένεια, για να εξασφαλίσει ευνοϊκό άνεμο για τα πλοία του στην Τροία. Όταν ο Αγαμέμνονας επιστρέφει, έχοντας κερδίσει τον Τρωικό Πόλεμο, η σύγκρουση με την Κλυταιμνήστρα θα είναι σφοδρή.

Σε μια ιστορία, όπου ο βιασμός και ο φόνος είναι πανταχού παρόντες, αν και φαινομενικά χωρίς σημασία, η Κλυταιμνήστρα δεν είναι απλά ένας χαρακτήρας που εκδικείται για την κόρη της. Είναι η μητέρα όλων των μητέρων, και ταυτόχρονα ένας αποδιοπομπαίος τράγος που ενσαρκώνει τη γυναικεία διαίσθηση αλλά και τη μη λογική. Υπηρετώντας μια  κρίσιμη λειτουργία τόσο ως γυναίκα όσο και ως αουτσάιντερ – δεν κατάγεται καν από τις Μυκήνες – αρνείται να αποδεχθεί τα επιβεβλημένα στερεότυπα, επιλέγοντας σκόπιμα να καταπολεμήσει τη βία με βία. Όχι από ευχαρίστηση, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του Αγαμέμνονα, αλλά επειδή πιστεύει ότι είναι ο μόνος τρόπος να αμφισβητηθεί η αδικία κατά των γυναικών και των αθώων πολιτών.

Σημείο συνάντησης: Παλιό Αμαξοστάσιο Ο.ΣΥ. (Ερμού & Πειραιώς)
Αναχώρηση στις 19.30 για Ανοιχτό θέατρο Παλαιού Ελαιουργείου Ελευσίνας και επιστροφή προς Αθήνα στις 23.30

Η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης εγκαινιάζει το ΑΙΣΧΥΛΟΥ project ^, παρουσιάζοντας πρωτότυπα παραστατικά έργα, βασισμένα αποκλειστικά στα έργα του μεγάλου Ελευσίνιου τραγωδού. Στόχος της δράσης είναι να θεσμοθετηθεί ένας σπάνιος διάλογος πάνω στο Αισχύλειο Δράμα. Στο πλαίσιο αυτό, εκτός από την παράσταση «Κλυταιμνήστρα» στις 23 & 24 Ιουλίου στο Ανοιχτό Θέατρο Παλαιού Ελαιουργείου, στον ίδιο χώρο θα παρουσιαστεί στις 30 & 31 Ιουλίου η παράσταση «Πέρσες» του Αισχύλου, στελεχωμένη από μια ομάδα εξαιρετικών ηθοποιών, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά. Η προπώληση θα ξεκινήσει τη Δευτέρα 18 Ιουλίου μέσω viva.gr.

Η ομάδα tg STAN, τα αρχικά της οποίας λέγεται ότι σημαίνουν «Stop Thinking About Names» (Σταματήστε να Σκέφτεστε τα Ονόματα), είναι μία θεατρική κολεκτίβα που αποτελείται από τους Jolente De Keersmaeker, Damiaan De Schrijver και Frank Vercruyssen. Γνωρίστηκαν στο Ωδείο της Αμβέρσας στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όπου ο Καθηγητής Matthias de Koning από το Maatschappij Discordia τους εισήγαγε σε μία διαφορετική, λιγότερο δογματική προσέγγιση του θεάτρου.

Η ομάδα λειτουργεί με βάση τη δημοκρατική αρχή ότι όλοι συμμετέχουν στις  αποφάσεις, από την επιλογή του κειμένου, τα σκηνικά και τον φωτισμό, μέχρι τα κοστούμια και τις αφίσες. Η ομάδα tg STAN θέτει τον performer στο επίκεντρο και πιστεύει ακράδαντα στην αρχή του κυρίαρχου ηθοποιού (sovereign actor), δηλαδή ότι ο ηθοποιός είναι ταυτόχρονα ερμηνευτής και δημιουργός. Τίποτα δεν δοκιμάζεται στην πρόβα με τη συμβατική έννοια του όρου.

Το μεγαλύτερο μέρος της διαδικασίας της πρόβας λαμβάνει χώρα γύρω από το τραπέζι. Αφότου επιλεγεί το έργο, το κείμενο γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας και μεταφράζεται εκ νέου, ώστε να προκύψει ένα νέο σενάριο. Οι ηθοποιοί ανεβαίνουν στη σκηνή για πρώτη φορά μόλις λίγες μέρες πριν από την πρεμιέρα και η παραγωγή ζωντανεύει πραγματικά, μόνο όταν οι θεατές καθίσουν κι αυτοί στην αίθουσα.

Η ομάδα tg STAN καλλιεργεί μία σταθερή πίστη στη «ζωντανή» δύναμη του θεάτρου: η παράσταση δεν είναι μία απλή αναπαραγωγή ή κάτι που «μαθαίνεται», αλλά κάτι που δημιουργείται εκ νέου κάθε βράδυ μαζί με το κοινό. Με αυτόν τον τρόπο, μία παράσταση της ομάδας tg STAN δεν είναι ένα τελικό προϊόν, αλλά περισσότερο μία πρόσκληση σε διάλογο. Η ομάδα είναι συνώνυμη με το θέατρο που βασίζεται στο κείμενο (text-based theatre) και διαθέτει ένα εκτεταμένο και ποικιλόμορφο ρεπερτόριο. Υψηλή θέση κατέχουν τα έργα κλασικών θεατρικών συγγραφέων όπως ο Τσέχωφ, ο Γκόρκι, ο Σνίτσλερ, ο Ίψεν, ο Μπέρνχαρντ και ο Πίντερ. Κείμενα από την ιστορία του θεάτρου ξαναδιαβάζονται και μεταφέρονται στο εδώ και τώρα. Εκτός από τους κλασικούς, η ομάδα ασχολείται επίσης με το έργο σύγχρονων συγγραφέων, όπως πιο πρόσφατα, η Yasmina Reza και ο Jon Fosse. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.