Βαν Γκογκ: Άγνωστη αυτοπροσωπογραφία ανακαλύφθηκε στο πίσω μέρος ενός πίνακα του εμβληματικού ζωγράφου

Μια άγνωστη αυτοπροσωπογραφία του Βίνσεντ Βαν Γκογκ, μιας από τις πιο δημοφιλείς και σημαίνοντες προσωπικότητες στην ιστορία της δυτικής τέχνης, η οποία «κρυβόταν» σε κοινή θέα στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης της Σκωτίας για πάνω από μισό αιώνα, ανακαλύφθηκε την προηγούμενη εβδομάδα.

Ως συγκλονιστική περιέγραψε τη στιγμή, η επικεφαλής συντηρήτρια τέχνης της Εθνικής Πινακοθήκης της Σκωτίας, Lesley Stevenson, όταν και κατά τη διάρκεια μιας ακτινογράφησης ρουτίνας του πίνακα του εμβληματικού ζωγράφου «Κεφάλι Χωρικής με Άσπρο Κάλυμμα», έκανε αυτή την αναπάντεχη ανακάλυψη στο πίσω μέρος του καμβά, κρυμμένη για πάνω από εκατό εκατό χρόνια κάτω από στρώματα κόλλας και χαρτονιού.

«Δεν περιμέναμε και πολλά», σχολιάζει η Stevenson, για τον μικρό και «ταπεινό» πίνακα ο οποίος έγινε δωρεά στο μουσείο από έναν δικηγόρο από το Εδιμβούργο, τον Alexander Maitland, το 1960. Το «Κεφάλι Χωρικής» ακτινογραφήθηκε στα πλαίσια μιας καταλογογράφησης κάτω από τις προετοιμασίες για τη μεγάλη καλοκαιρινή έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας της Σκωτίας με τίτλο «A Taste for Impressionism: Modern French Art from Millet to Matisse» («Μια Γεύση Ιμπρεσιονισμού: Η Μοντέρνα Γαλλική Τέχνη από τον Μιλέ στον Ματίς»).  Αν και ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ ήταν Ολλανδός, ωστόσο, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της καλλιτεχνικής του δημιουργίας στη Γαλλία.

Οι συντηρητές επεξεργάστηκαν τις ακτινογραφικές πλάκες σε έναν σκοτεινό θάλαμο και όταν η Stevenson παρατήρησε τις εικόνες αντιλήφθηκε ότι κοιτούσε το πρόσωπο του ίδιου του Βαν Γκογκ.

Ο πίνακας του Βαν Γκογκ «Κεφάλι Χωρικής με Άσπρο Κάλυμμα» στην πίσω μεριά του οποίου βρέθηκε η ξεχασμένη αυτοπροσωπογραφία του.

Περαιτέρω έρευνα αποκάλυψε ότι ο πίνακας ανήκει σε μια σειρά από πειραματικές αυτοπροσωπογραφίες- υπάρχουν πέντε παρόμοια έργα που εκτίθενται στο Μουσείο Βαν Γκογκ στην Ολλανδία- που ζωγραφίστηκαν στο πίσω μέρος του καμβά πρώιμων έργων από την εποχή που ο ζωγράφος διέμενε στην ολλανδική Νούενεν, από τον Δεκέμβριο του 1883 έως τον Νοέμβριο του 1885. Εκεί ανέλαβε διάφορα βουκολικά θέματα, προετοιμαζόμενος για ένα εκ των πρώτων αριστουργημάτων του με τίτλο «Οι Πατατοφάγοι», το 1885.

Η Frances Fowle, επικεφαλής επιμελήτρια για τη γαλλική τέχνη, δήλωσε πως η ανακάλυψη- η πρώτη για οποιονδήποτε πολιτιστικό οργανισμό του Ηνωμένου Βασιλείου- θα βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα μια κρίσιμη περίοδο για την καλλιτεχνική ανάπτυξη του Βίνσεντ Βαν Γκογκ, όταν και ανακάλυψε τον Γαλλικό Ιμπρεσιονισμό αφότου μετακόμισε στο Παρίσι το 1886 και συνάντησε avant-garde καλλιτέχνες όπως ο Ανρί ντε Τουλούζ-Λωτρέκ και ο Εμίλ Μπερνάρ.

Εμπνευσμένος από τους Ζωρζ Σερά και Πολ Γκογκέν, ο Ολλανδός ζωγράφος υιοθέτησε ένα πιο πολύχρωμο και εκφραστικό στυλ, πειραματιζόμενος με κοφτές πινελιές για πρώτη φορά, χρησιμοποιώντας τον εαυτό του ως μοντέλο και επαναχρησιμοποιώντας τους καμβάδες για να γλιτώσει χρήματα.

Τώρα οι συντηρητές θα ξεκινήσουν τη διαδικασία αποκάλυψης της συγκεκριμένης αυτοπροσωπογραφίας, της οποίας η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως αβέβαιη κάτω από τόσα στρώματα κόλλας και χαρτονιού, διατηρώντας, παράλληλα, τον αρχικό πίνακα.

«Είναι σαν να προχωράμε στο άγνωστο», δηλώνει η Stevenson, «Θα είναι πρόκληση να προσπαθήσουμε να αφαιρέσουμε τα στρώματα κόλλας από την ελαιογραφία, εκμεταλλευόμενοι τη διαφορά στη διαλυτότητα ανάμεσα στην κόλλα ζωικής προέλευσης και την ελαιογραφία».

Σε μια τυπική χρονιά το Μουσείο Βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ δέχεται περισσότερα από 300 αιτήματα ανθρώπων οι οποίοι πιστεύουν πως έχουν ανακαλύψει έναν χαμένο πίνακα του Βαν Γκογκ, ωστόσο, λίγοι από αυτούς αποδεικνύονται αυθεντικοί. Το 2013, το «Ηλιοβασίλεμα στο Montmajour», ζωγραφισμένο δύο χρόνια πριν τον θάνατο του το 1890, και ξεχασμένο σε μια σοφίτα στη Νορβηγία, εκτέθηκε στο Άμστερνταμ.

Ενώ πέρσι ένα σχέδιο με μολύβι ενός καταβεβλημένου ηλικιωμένου εργάτη βγήκε στο φως της δημοσιότητας, αφότου βρισκόταν για πάνω από έναν αιώνα στην ιδιωτική συλλογή μιας ολλανδικής οικογένειας χωρίς να έχει ταυτοποιηθεί.

Πηγή: Guardian