Κρίστεν Στιούαρτ: Μια παρεξηγημένη ηθοποιός που μεγάλωσε μέσα στα κινηματογραφικά πλατό

14 χρόνια πριν, η Κρίστεν Στιούαρτ έφτασε στο απόγειο της φήμης ως η πρωταγωνίστρια του δημοφιλούς franchise «Twilight» (2008-2012), διασκευή της νεανικής σειράς μυθιστορημάτων για μια έφηβη που ερωτεύεται ένα βαμπίρ. Ωστόσο, όπως κάθε νόμισμα, έτσι και αυτό που έλαχε στην νεαρή ηθοποιό είχε δύο όψεις: Η ταινία και τα συνεπακόλουθα σίκουελ μπορεί από τη μια να της χάρισαν μια στρατιά θαυμαστών, από την άλλη, όμως, την τοποθέτησαν στο επίκεντρο σφοδρών κριτικών, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον συμπρωταγωνιστή της.

Ήταν η εποχή που είτε την αγαπούσες είτε τη μισούσες. Δεν υπήρχε ενδιάμεσο. Ο νατουραλισμός και η αυτοσυγκράτηση που επιδείκνυε στο παίξιμο της, για κάποιους υπήρξαν γοητευτικοί ενώ για άλλους ακατανόητοι. Διάφορα memes κατέκλυσαν το διαδίκτυο με εικόνες της Στιούαρτ και λεζάντες τύπου «Πέντε ταινίες, μια έκφραση προσώπου», υπογραμμίζοντας την εντύπωση που είχε προκαλέσει ως η «ανέκφραστη πρωταγωνίστρια σαχλών εφηβικών ταινιών». Άποψη που συμμεριζόταν και μια μεριά κριτικών, με τον Ρίτσαρντ Ρόπερ να σχολιάζει «Είναι τόσο αδιάφορη που σε κάνει να αναρωτιέσαι τι της βρίσκουν όλα αυτά τα υπερφυσικά όντα». 

Με τον Ρόμπερτ Πάτινσον στο «Twilight»

Επιπλέον, δεν βοηθούσε καθόλου το γεγονός ότι όλη αυτή η μελαγχολία και η νευρικότητα που ανέδυε στη μεγάλη οθόνη υπήρξαν παρούσες και στο κόκκινο χαλί, εμποτισμένες με μια μείξη δυσφορίας και νεανικής ανυπακοής που αρκετοί «καλοθελητές» έσπευσαν να μεταφράσουν ως αχαριστία μιας νεαρής ηθοποιού που στα 22 της έφτασε να είναι από τις πιο καλοπληρωμένες γυναίκες στο Χόλυγουντ. Κερασάκι στην τούρτα η άκρως εκμεταλλεύσιμη για διαφημιστικούς λόγους ερωτική της σχέση με τον συμπρωταγωνιστή της στο «Twilight», Ρόμπερτ Πάτινσον, η οποία και θα κατέληγε άσχημα.

Κάπως έτσι η Αμερικανίδα ηθοποιός βρέθηκε αρκετές φορές σε λίστες ανάμεσα στις πιο «μισητές προσωπικότητες του Χόλυγουντ», χωρίς κανείς να εμφανίζεται διατεθειμένος να λάβει υπόψιν κάποιους καθοριστικούς παράγοντες. Ούτε το γεγονός ότι η Bella Swan,η ηρωίδα που κλήθηκε να ενσαρκώσει στο δημοφιλές franchise, είχε γραφτεί από τη συγγραφέα Στέφανι Μέγιερ ως ένα άδειο δοχείο όπου η κάθε αναγνώστρια θα μπορούσε να τοποθετήσει μέσα του τον εαυτό της, ούτε το πολύ νεαρό της ηλικίας της- όταν κυκλοφόρησε η πρώτη ταινία, η Στιούαρτ ήταν μόλις 18.

Η Κρίστεν Στιούαρτ, εντούτοις, ήταν πάντα μια υποτιμημένη, σπάνια ηθοποιός, η οποία όλα αυτά τα χρόνια κατάφερνε να διοχετεύσει στους ρόλους που αναλάμβανε τη σχέση αγάπης-μίσους που είχε με τη δημοσιότητα. O δρόμος που χρειάστηκε να διαβεί, μακρύς και δύσβατος, κορυφώθηκε την περασμένη χρονιά με το art house φιλμ του Πάμπλο Λαρέν, «Spencer», το οποίο κυκλοφορεί αυτή την εβδομάδα στις ελληνικές αίθουσες. Μια ταινία με την οποία έμελλε να αναμετρηθεί πρόσωπο με πρόσωπο με την φοβία της για το τι μπορεί να επιφέρει η φήμη.

Η επιλογή από πλευράς του σκηνοθέτη να εναποθέσει τον κεντρικό ρόλο της Πριγκίπισσας Νταϊάνα στα χέρια μιας χαλαρής Καλιφορνέζας και όχι σε μια Βρετανίδα ηθοποιό με μεγαλύτερο κύρος, όπως θα περίμενε κανείς, είχε να κάνει με αυτό που και άλλοι διακεκριμένοι ηθοποιοί και σκηνοθέτες πριν από αυτόν είδαν στο πρόσωπο της Στιούαρτ: Κάτι που ήταν ταυτόχρονα σαγηνευτικό και μυστηριώδες. Αυτές υπήρξαν οι ποιότητες που επιθυμούσε ο Λαρέν για την «Νταϊάνα του» και γι’ αυτόν τον λόγο εμπιστεύτηκε χωρίς ενδοιασμούς την Αμερικανίδα σταρ.

Η Νταϊάνα, ο σημαντικότερος και πιο απαιτητικός μέχρι τώρα ρόλος της καριέρας της, ώθησε το υποκριτικό στυλ της Στιούαρτ σε καινούρια , ανεξερεύνητα μονοπάτια. Η ηθοποιός άφησε πίσω της τακτικές όπως το να μαθαίνει τις ατάκες της επί τόπου λίγο πριν το γύρισμα και ξεκίνησε έναν «Γολγοθά» προετοιμασιών για να ερμηνεύσει την πιο δημοφιλή Πριγκίπισσα του 20ου αιώνα. Έκανε εντατικά μαθήματα τεσσάρων μηνών για να κατακτήσει την απαραίτητη βρετανική προφορά, μελέτησε εξονυχιστικά αρχειακό υλικό σχετικά με την Νταϊάνα ώστε να μπορέσει να μιμηθεί τον τρόπο ομιλίας της, τη στάση του σώματος της αλλά και τους μανιερισμούς της.

Κάπως έτσι δημιουργήθηκε ένα αδυσώπητο ψυχολογικό πορτραίτο της «Πριγκίπισσας του Λαού», που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων εορτασμών της βασιλικής οικογένειας το 1991, όταν και ο γάμος Καρόλου και Νταϊάνας κρεμόταν από μια κλωστή. Η Κρίστεν Στιούαρτ δίνει σάρκα και οστά, με μια δόση μελοδραματικής υπερβολής και ενίοτε μια υπολανθάνουσα κωμική χροιά, σε μια γυναίκα εγκλωβισμένη από τις μοναρχικές παραδόσεις και αποκομμένη από τον κόσμο, που προσπαθεί να βρει διεξόδους από την ανισχυρότητα του να μη σου επιτρέπεται απλώς να υπάρχεις.

Και ποια καλύτερη από να υποδυθεί μια γυναίκα που στοιχειώνεται από το βάρος των επιθυμιών της και την περιφρόνηση της για όλη αυτή την προσοχή που ελκύει από μια ηθοποιό η οποία φαίνεται να γνωρίζει στο πετσί της πως μπορεί να είναι η ζωή όταν βρίσκεσαι στο επίκεντρο της δημοσιότητας, το έτερον ήμισυ ενός προβεβλημένου ρομάντζου, όταν και οι ιδιωτικές σου στιγμές βρίσκονται στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων ως θέαμα προς κατανάλωση. Το αποτέλεσμα μια δυνατή ερμηνεία, η οποία ήδη από την Παγκόσμια Πρεμιέρα της ταινίας στο 78ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, απέσπασε διθυραμβικές κριτικές, τις πιο ενθουσιώδεις σε ολόκληρη την καριέρα της Στιούαρτ, χαρίζοντας της μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου.

Το αφήγημα πλέον είχε αλλάξει υπέρ της. Μπορεί το Όσκαρ τελικά να μη τον κέρδισε και αυτό ως ένα βαθμό να οφείλεται στο γεγονός ότι έπρεπε να λανσάρει τον εαυτό της στα μέλη της Ακαδημίας πραγματοποιώντας μια καμπάνια, παρόμοια με αυτήν μιας προεκλογικής εκστρατείας, κάτι το οποίο, σύμφωνα με την ίδια, φαινόταν ντροπιαστικό και αρκετά κουραστικό. Ωστόσο, πλέον, στα μάτια της κοινής γνώμης ήταν θύμα της βαρβαρότητας των ταμπλόιντ. Περνώντας από τις λίστες με τους πιο «μισητούς celebrities» σε άρθρα του τύπου «ήρθε η ώρα να παραδεχτούμε πως είναι καλή ηθοποιός». 

«Spencer»

Ανάμεσα στο «Twilight» και το «Spencer» η Κρίστεν Στιούαρτ αφιέρωσε πολλά χρόνια της καριέρας της συμμετέχοντας, κυρίως, σε ανεξάρτητες παραγωγές. Προτού. όμως, τα πράγματα γίνουν καλύτερα για την Αμερικανίδα ηθοποιό, φαίνεται να χειροτέρεψαν ακόμη περισσότερο. Το 2012 πρωταγωνίστησε σε ένα νέο blockbuster, την «Χιονάτη και τον Κυνηγό», το οποίο, όπως και το «Twilight» σχεδιαζόταν για να εξελιχθεί σε ένα μεγάλο franchise, έως ότου μια φωτογραφία στο US Weekly αποκαλύψει ότι η Αμερικανιδά ηθοποιός διατηρούσε «παράνομο» δεσμό με τον παντρεμένο σκηνοθέτη της ταινίας Ρούπερτ Σάντερς. Τότε, οι παραγωγοί, παρά την εμπορική επιτυχία του πρώτου μέρους, αποφάσισαν να μετατρέψουν το επερχόμενο σίκουελ σε spin-off με άλλες ηθοποιούς.

Ήταν η κρίσιμη στιγμή που η Στιούαρτ αποφάσισε να στραφεί στον indie κινηματογράφο εξ’ ολοκλήρου αναλαμβάνοντας 3 με 4 ρόλους τον χρόνο και με την επιλογή να γίνεται κάπως απερίσκεπτα εκ μέρους της. Παρ’ όλα αυτά θα καταφέρει την περίοδο αυτή να παρουσιάσει ένα εντυπωσιακό σώμα δουλειάς σε ταινίες όπως το «Still Alice: Κάθε στιγμή μετράει» (2014), ως η κόρη μιας καθηγήτριας που πάσχει από αλτσχάιμερ , την ταινία-ανθολογία της Kelly Reinhardt«Κάποιες Γυναίκες» (2016), ως μια συνεσταλμένη δικηγόρος που αναπτύσσει ένα αδύναμο τελικά δέσιμο με μια μοναχική εργάτρια σε ράντσο και το βιογραφικό δράμα «Σίμπεργκ» (2019) για την σπουδαία ηθοποιό της Νουβέλ Βάγκ, Τζιν Σίμπεργκ, που μπήκε στο στόχαστρο του FBI λόγω της σχέσης της με έναν ακτιβιστή του Κινήματος για τα Πολιτικά Δικαιώματα.

«Personal Shopper»

Κορυφαία συνεργασία της αυτή με τον Γάλλο auter Ολιβιέ Ασαγιάς σε δύο ταινίες. To 2014 στο αγγλόφωνο φιλμ «Τα σύννεφα του Σιλς Μαρία», όπου συμμετείχε κατόπιν παροτρύνσεως της μετέπειτα συμπρωταγωνίστριας της Ζιλιέτ Μπινός, κερδίζοντας για τον ρόλο της ως Valentine, βοηθού μιας φημισμένης Γαλλίδα ηθοποιού που έρχεται αντιμέτωπη με τους δικούς της δισταγμούς και ανησυχίες,  το βραβείο Σεζάρ Β’ Γυναικείου ρόλου– η πρώτη Αμερικανίδα ηθοποιός που κατάφερε αυτό το επίτευγμα.

Ενώ, το 2016 θα ακολουθήσει το «Personal Shopper», για μια Αμερικανίδα βοηθό στο Παρίσι, τη Maureen, που προσπαθεί να «έρθει σε επαφή» με τον νεκρό αδερφό της. Το συγκεκριμένο πρότζεκτ θα εγκαινιάσει τη μακροχρόνια και επιτυχημένη συνεργασία της με τον οίκο μόδας Chanel, ο οποίος, ανάμεσα σε άλλα, αργότερα θα συνεισφέρει στα κοστούμια του «Spencer».

Την περίοδο αυτή η Στιούαρτ δεν προσπαθεί να δραπετεύσει από το παρελθόν της στο «Twilight», το οποίο ως ένα σημαντικό βαθμό διαμόρφωσε το υποκριτικό της στυλ. Πλέον, η μελαγχολία της εμφανίζεται περισσότερο ραφιναριμένη και οι συγκρατημένες εκφράσεις της ως μια άνετη επαγρύπνηση. Οι ρόλοι που την ελκύουν εκείνοι των παρεξηγημένων γυναικών που κρατάνε τον θεατή σε απόσταση ασφαλείας. Όντας έμπειρη και η ίδια, τώρα μπορεί να ξεχωρίσει πότε μπορεί και πότε όχι να λειτουργήσει η συνεργασία με έναν σκηνοθέτη, αναζητώντας δημιουργούς των οποίων την ευαισθησία αισθάνεται ως «πνευματική, ακατέργαστη και γεμάτη συναίσθημα».

Μπορεί, λοιπόν, η διαδρομή για την Κρίστεν Στιούαρτ να ήταν γεμάτη εμπόδια, όμως δεν παύει να ήταν ένας μονόδρομος. Γεννημένη και μεγαλωμένη στο Λος Άντζελες, η Στιούαρτ ήταν εξοικειωμένη με τα κινηματογραφικά πλατό από νεαρή ηλικία λόγω του επαγγέλματος των γονιών της. Ο πατέρας της εργαζόταν ως βοηθός σκηνοθέτη, ενώ η μητέρα της ως επιβλέπουσα σεναρίου. Τον πρώτο της κινηματογραφικό ρόλο τον πήρε σε ηλικία 10 ετών με το indie δράμα «The Safety of Objects» (2001). Ένα χρόνο αργότερα ο Ντέιβιντ Φίντσερ θα την επιλέξει για τον ρόλο της κόρης της Τζόντι Φόστερ στο δημοφιλές θρίλερ «Δωμάτιο Πανικού».

Έκτοτε, η αυτοδίδακτη Κρίστεν Στιούαρτ θα συμμετάσχει σε πολυάριθμες κινηματογραφικές παραγωγές έως ότου η σκηνοθέτρια του «Twilight», Κάθριν Χάρντγουικ, της χτυπήσει την πόρτα και η ζωή της αλλάξει μια για πάντα. Τι είναι αυτό που την γοήτευσε και εξακολουθεί να την γοητεύει στο επάγγελμα του ηθοποιού; Όπως επισημαίνει και η ίδια: «Είναι το γεγονός ότι υπάρχουν τόσες πολλές εκδοχές του εαυτού σου οι οποίες υποθετικά συμβαίνουν κάπου σε μια ονειροχώρα. Ζω περισσότερο. Φαντάζομαι, Και η φαντασία δεν σημαίνει ότι δεν είναι αληθινή».

Φέτος, μετά και την παγκόσμια πρεμιέρα της τελευταίας της ταινίας, «Crimes of the Future», σε σκηνοθεσία Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, που πραγματοποιήθηκε στις Κάννες, η Στιούαρτ είναι έτοιμη να κάνει ένα καινούριο βήμα, αυτή τη φορά ως σκηνοθέτρια, με την μεταφορά του βιβλίου της Λίντια Γιουκνάβιτς, «The Chronology of Water: A Memoir», στη μεγάλη οθόνη. Επιπλέον, μαζί με την αρραβωνιαστικιά της, τη σεναριογράφο Dylan Meyer, ετοιμάζουν μια τηλεοπτική σειρά με πρωταγωνίστρια την ίδια την ηθοποιό. Τέλος μαζί με έναν φίλο της ετοιμάζει ένα queer reality tv show για κυνηγούς φαντασμάτων.