A Letter from Yene: Παγκόσμια πρεμιέρα στο Λονδίνο για την ταινία του Manthia Diawara

Η Polygreen Culture & Art Initiative (PCAI), η Serpentine και το MUBI παρουσίασαν το φιλμ «A letter form Yene» («Ένα γράμμα από την Ιένη») του καλλιτέχνη Manthia Diawara στο πλαίσιο του προγράμματος Back to Earth. Η διεθνής πρεμιέρα πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 21 Ιουλίου στο Ciné Lumière στο Λονδίνο, ενώ ακολούθησε συζήτηση μεταξύ του δημιουργού και του Hans Ulrich Obrist, καλλιτεχνικού διευθυντή της Serpentine. Μεταξύ άλλων, συζητήθηκε επίσης η επερχόμενη προβολή του έργου στην Ελλάδα την προσεχή χρονιά από το PCAI.

Η ταινία «A letter form Yene» προέκυψε μέσα από συνομιλίες του Diawara με την τοπική κοινότητα της παραθαλάσσιας πόλης της Σενεγάλης, περιοχή όπου ο καλλιτέχνης κατοικεί κάποιες μέρες τον χρόνο. Στον παραδοσιακό αυτό οικισμό ψαράδων και αγροτών τις τελευταίες δεκαετίες κυριαρχούν η παράκτια διάβρωση και η ανεξέλεγκτη αστικοποίηση. Ο περιορισμένος αριθμός ψαριών και η αδυναμία των ψαράδων να πλεύσουν μακριά από την ακτή με τις κλασικές πιρόγες τους οδηγούν τον πληθυσμό σε αναζήτηση νέων επαγγελμάτων.

Το σύγχρονο ψάρεμα απαιτεί μηχανοκίνητες βάρκες με μεγάλα δίχτυα φτιαγμένα από μη-βιοδιασπώμενα νήματα. Τα δίχτυα αυτά μπλέκονται με μοβ κοράλλια και ανθρώπινα απορρίμματα και, σαν άλλα μυθικά θαλάσσια πλάσματα, ξεβράζονται στις ακτές. Οι γυναίκες του νησιού, οι οποίες παλαιότερα, στο πλαίσιο παραδοσιακών βιώσιμων πρακτικών, μαγείρευαν και διέθεταν καπνιστό παστό ψάρι, πλέον πωλούν βότσαλα στους ιδιοκτήτες νεόδμητων σπιτιών. Η άμμος, ο γρανίτης και τα βότσαλα που αγοράζουν οι εύποροι ιδιοκτήτες σπιτιών για να χτίσουν, να διακοσμήσουν και να προστατεύσουν τα σπίτια τους από τους ανέμους και το αλάτι της θάλασσας συμβάλλουν, κατά ειρωνικό τρόπο, στην υποβάθμιση της θαλάσσιας διαστρωμάτωσης και εντείνουν την παράκτια καταστροφή.

Το «A Letter from Yene» του Diawara ξεδιπλώνεται σαν ένα γράμμα προς τον θεατή. Στο φιλμ ο κινηματογραφιστής είναι, παράλληλα, ο αφηγητής και ο ιδιοκτήτης ενός παραθαλάσσιου σπιτιού της περιοχής. Μέσα από συναντήσεις με ψαράδες και συλλέκτες βότσαλων ο Diawara διερευνά πώς οι ζωές τους συμβάλλουν συλλογικά και εν αγνοία τους στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος που από κοινού μοιράζονται.

Ο Manthia Diawara (γεν. 1953) είναι συγγραφέας, σκηνοθέτης, θεωρητικός του πολιτισμού, μελετητής και ιστορικός τέχνης. Είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και διευθυντής του Ινστιτούτου Αφροαμερικανικών Ζητημάτων. Μέρος της έρευνάς του αφορά τις πολιτισμικές σπουδές γύρω από τις μαύρες κοινότητες, αν και το έργο του διαφέρει από την παραδοσιακή προσέγγιση που έλαβε χώρα στη Μεγάλη Βρετανία στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Μαζί με άλλους μελετητές, ο Diawara προσπάθησε να ενσωματώσει την εξέταση των συνθηκών διαβίωσης των Αφροαμερικανών για να δημιουργήσει ένα ευρύτερο πλαίσιο για τη μελέτη της αφρικανικής διασποράς και κουλτούρας.

Ο Manthia Diawara (αριστερά) και ο επιμελητής της Serpentine, Hans Ulrich Obrist (δεξιά),
στην πρεμιέρα της ταινίας «A letter form Yene» στο Ciné Lumière στο Λονδίνο.

Προωθώντας νέες ιδέες στη σύγχρονη τέχνη από το 1970, η Serpentine έχει παρουσιάσει πρωτοποριακές εκθέσεις για περίπου μισό αιώνα, μέσα από ένα ευρύ φάσμα ανερχόμενων και καταξιωμένων καλλιτεχνών. Σε δύο χώρους εντός των Kensington Gardens του Λονδίνου η Serpentine ξεδιπλώνει ένα ετήσιο, δωρεάν πρόγραμμα εκθέσεων, αρχιτεκτονικής, εκπαιδευτικών εργαστηρίων, εκδηλώσεων και τεχνολογικής καινοτομίας, τόσο μέσα στο πάρκο όσο πέρα από αυτό. Προσφέροντας ελεύθερη πρόσβαση σε όλους τους επισκέπτες, χάρη στη μοναδική της τοποθεσία, η Serpentine προσεγγίζει ένα εξαιρετικά ευρύ κοινό και διατηρεί βαθιά σύνδεση με την τοπική κοινότητα.

Το Back to Earth είναι ένα πολυετές εγχείρημα που προσκαλεί πάνω από 60 κορυφαίους καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, ποιητές, κινηματογραφιστές, επιστήμονες, στοχαστές και σχεδιαστές να ανταποκριθούν στην περιβαλλοντική κρίση. Με την υποστήριξη συνεργαζόμενων οργανισμών και δικτύων, οι συμμετέχοντες σχεδιάζουν καλλιτεχνικές εκστρατείες, πρωτόκολλα και πρωτοβουλίες. Διεπιστημονικό στον πυρήνα του, το πρότζεκτ φιλοξενείται σε όλα τα προγράμματα της Serpentine, εντός και εκτός του φυσικού της χώρου, αλλά και στο διαδίκτυο, διαθέτοντας τους πόρους του με στόχο την ενίσχυση ιδεών και εκστρατειών γύρω από την κλιματική κρίση και την ανάπτυξη νέων έργων. Θεωρώντας ότι η οικολογία είναι ενσωματωμένη στις καθημερινές πρακτικές των οργανισμών, το Back to Earth είναι ένα πρόγραμμα για την αλλαγή και γίνεται καταλύτης της. Αντανακλώντας την παγκόσμια αντίδραση για το περιβαλλοντικό ζήτημα, αποτελεί ένα σύνθετο δίκτυο έρευνας, δράσεων και παρεμβάσεων.

Στιγμιότυπο από το φιλμ «Ένα γράμμα από την Ιένη» (2022) του Manthia Diawara. Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη και του Maumaus / Lumiar Cité, Λισαβόνα.

Το MUBI είναι μια παγκόσμια πλατφόρμα υπηρεσιών streaming, εταιρεία παραγωγής και διανομής ταινιών. Είναι ένα μέρος για να ανακαλύψετε και να παρακολουθήσετε όμορφες, ενδιαφέρουσες, συναρπαστικές ταινίες. Η πλατφόρμα ενημερώνεται καθημερινά και περιλαμβάνει ειδικά επιλεγμένες ταινίες, καθώς και κινηματογραφικές προβολές από όλο τον κόσμο εμβληματικών και ανερχόμενων δημιουργών, προσεκτικά επιλεγμένες από τους επιμελητές του MUBI. Το MUBI δραστηριοποιείται επίσης στην παραγωγή και τη διανομή νέων φιλόδοξων ταινιών, τις οποίες μπορούν να παρακολουθήσουν τα εγγεγραμμένα μέλη του αποκλειστικά στη διαδικτυακή πλατφόρμα. Το MUBI αποτελεί τη μεγαλύτερη κοινότητα κινηματογραφόφιλων, διαθέσιμη σε 190 χώρες, με περισσότερα από 12 εκατ. μέλη παγκοσμίως, και είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο.

O πολιτιστικός οργανισμός PCAI ιδρύθηκε από τον Αθανάσιο Πολυχρονόπουλο και στοχεύει στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση μέσα από ένα ετήσιο πρόγραμμα αναθέσεων, εκθέσεων, προγραμμάτων φιλοξενίας καλλιτεχνών, συνεδρίων, εργαστηρίων και εκδηλώσεων. Το PCAI εκπληρώνει τους στόχους του μέσω τριών τομέων δραστηριότητας: τη συλλογή έργων τέχνης του, τα πολιτιστικά προγράμματά του και την υποστήριξη που παρέχει σε καλλιτέχνες και καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες με κοινό όραμα και ανησυχίες για το περιβάλλον. Το 2019 σχεδιάστηκε το πρώτο πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών του οργανισμού από την Κίκα Κυριακάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του PCAI, ενώ στην επιτροπή αξιολόγησής του συμμετείχαν οι Hans Ulrich Obrist, καλλιτεχνικός διευθυντής της Serpentine, και Krist Gruijthuijsen, διευθυντής του KW Institute. To 2021 o οργανισμός επιλέχθηκε ως official nominator του σημαντικού περιβαλλοντικού βραβείου Earthshot Prize, το οποίο θεσπίστηκε από το Royal Foundation of the Duke and Duchess of Cambridge.