Συν & Πλην: «Τουρνέ» στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου

Τρελή σάτιρα; Μετεπιθεώρηση; Αυτοσχεδιαστική ευωχία; Όλα αυτά μαζί; Ο Ευριπίδης Λασκαρίδης ζυμώνει τις θεατρικές καταβολές του, την εικονοκλαστική αισθητική του, τα φορτίζει με το αστείρευτο χιούμορ του και ανατρέχει με κέφι στις εντυπώσεις μας από το αρχαίο δράμα. Ποιες τάσεις έχουν αποτυπωθεί στα αριστοφανικά ανεβάσματα; Πόσο βρισίδι έχουμε φάει στη μάπα για να εκβιαστεί το γέλιο; Πόσα χοντροκομμένα αστεία έπληξαν την ποίηση του Αριστοφάνη; Πόσο τραβήχτηκε από τα μαλλιά το τραγικό μέγεθος των ηρώων στις τραγωδίες; Πόσο θεοποιήσαμε τους άξιους προγόνους μας που πάτησαν το πόδι τους στην Επίδαυρο; Είναι το θέατρο μια φωλιά της ποίησης και της φαντασίας, ένας τόπος μαγικός ή μήπως το έχουμε υπερεκτιμήσει;

Με αχαλίνωτο σαρκασμό και κοφτερή σάτιρα ο Ευριπίδης Λασκαρίδης επιχειρεί να προσεγγίσει τα παραπάνω ερωτήματα που τελικά είναι συλλογικές εμπειρίες για το κοινό της Επιδαύρου και των ανοιχτών θεάτρων (την τελευταία 40ετία). Σε ένα αποσπασματικό κείμενο συγκροτημένο από αντιπροσωπευτικά σκετς – κάπου αναγνωρίζεις την Αντιγόνη να αποδίδει νεκρικές τιμές στον Ετεοκλή, κάπου την Λυσιστράτη να σαχλαμαρίζει με τις φιλενάδες της, κάπου εμφανίζεται ο Πολυνείκης έξω από τα τείχη των Θηβών να ψευτοκλαίει για τον αδερφό που σκότωσε, κάπου αναγνωρίζεις τον εικαστικό κόσμο του Καρόλου Κουν – απελευθερώνεται όλη η εδραιωμένη, στο αρχαίο δράμα, εξτραβαγκάνζα που έχει παραμορφώσει τη σχέση μας με το είδος.

Η «Τουρνέ» δεν κομίζει κάποιο σπουδαίο επιθεωρησιακό κείμενο – είναι εξάλλου η πρώτη φορά που ο Λασκαρίδης κάνει χρήση κειμένου σε παράσταση του – ωστόσο είναι τόσο σπινθηροβόλος ο αυτοσχεδιασμός που τροφοδοτεί και τόσο αστεία η σχέση που αναπτύσσουν οι ηθοποιοί μαζί του, ώστε αγγίζει το ύψος των υπόλοιπων έργων του.

Σκεφτείτε μια new age επιθεώρηση, με πολλά και πληθωρικά κωμικά ξεσπάσματα, με στιγμές υστερικού γέλιου – κυρίως χάρη στους εκπληκτικούς ερμηνευτές της – με εικαστικό επίπεδο που παράγει, κατά τόπους, ποίηση. Και με την αρχή της διαρκούς και ευφάνταστης σκηνικής μεταμόρφωσης σε πρώτο πλάνο. Αυτή είναι η «Τουρνέ» του Ευριπίδη Λασκαρίδη που απλώνει το μαγικό άγγιγμα του πιο μακριά από τις μέχρι τώρα απόπειρες του· και με συναισθηματική ευφράδεια σατιρίζει τις θεατρικές καταβολές του.

Παρακολουθώντας τον Ευριπίδη Λασκαρίδη από το ξεκίνημα του στο «συμβατικό» θέατρο, η κωμική του στόφα ήταν – και παραμένει – ένα από τα ευδιάκριτα προσόντα του ως ερμηνευτή. Αυτήν αφήνει να κυριαρχήσει και στην «Τουρνέ» παράλληλα με όλα τα άλλα υποκριτικά του ατού: Την επιδεξιότητα του στην έκπληξη και τη μεταμόρφωση, τον μανιώδη τρόπο με τον οποίο δουλεύει τις μικροεκφράσεις του (ακόμα και το ‘παίξιμο’ των ματιών του), την χορευτική του κίνηση παρότι δεν είναι χορευτής. Στην «Τουρνέ» τον πλαισιώνουν με αξιώσεις η Μαρία Μοσχούρη – έχουμε ξαναδεί την κωμική της ευστροφία, αλλά εδώ σαρώνει – και τον Ευθύμιο Μοσχόπουλο που, ενώ έρχεται από τον κόσμο του χορού και της περφόρμανς, είναι εξίσου απολαυστικός στις κωμικές προκλήσεις.

Τα εξαιρετικά αντανακλαστικά της τριμελούς ομάδας στον αυτοσχεδιασμό απογειώνουν την παράσταση, δίνοντας της σφρίγος, κέφι και λειαίνοντας τις όποιες δραματουργικές αδυναμίες.

΄Οποιος δεν στάθηκε στον χαρακτηρισμό του θεάτρου ως «τέχνη της εξαπάτησης» κι όποιος δεν είδε τον Ευριπίδη Λασκαρίδη να δίνει τον τελευταίο ασπασμό στο ερείπιο ενός κίονα από φελιζόλ, μάλλον του διέφυγαν οι πιο ήσυχες μα πλέον ουσιαστικές διαμαρτυρίες του ελληνικού πολιτιστικού παραλογισμού με σαφείς αποδέκτες.

Η τέχνη της μιμικής και της περφόρμανς που θεμελιώνουν το σκηνικό ιδίωμα του Ευριπίδη Λασκαρίδη, λογοδοτούν και κορυφώνονται πάντα σε εικόνες υψηλής εικαστικής ποιότητας. Αυτή δεν λείπει ούτε από την «Τουρνέ», παρότι είναι μια πρόταση που επενδύει στο λόγο και λιγότερο στην ποιητική της εικόνας και της κίνησης. Highlight – αν και ολόκληρη η παράσταση είναι μια μηχανή από ωραία κάδρα – είναι το ταμπλό βιβάν του πολεμιστή, η βωβή σκηνή βγαλμένη από τους Χορούς του Θεάτρου Τέχνης μα και η έναστρη αναφορά στους νεκρούς και ζωντανούς θρύλους της Επιδαύρου. Ασφαλώς, μερίδιο σε αυτό το αποτέλεσμα διεκδικεί η ενδυματολογία του Άγγελου Μέντη και η σκηνογραφία του Λουκά Μπάκα.

Η σταθερή ομάδα συνεργατών που χτίζει τη ματιά του Λασκαρίδη, όλη την προηγούμενη δεκαετία, συνασπίζεται και εδώ – ίσως με μεγαλύτερη ελαφράδα λαμβάνοντας υπόψιν την συνθήκη του ανοιχτού θεάτρου. Τα κοστούμια του Άγγελου Μέντη που χτίζουν παράξενους χαρακτήρες, οι beat φωτισμοί της Ελίζας Αλεξανδροπούλου, τα χειροποίητα σκηνικά του Λουκά Μπάκα, μπορεί να μην αναδεικνύονται το ίδιο δυναμικά όσο σε ένα κλειστό χώρο – παρόλα αυτά στηρίζουν με συνέπεια τη σκηνική γλώσσα του Ευριπίδη Λασκαρίδη που φλερτάρει με το φαντασιακό και το εύθραυστο.

Μπορεί η γελοιότητα και το γκροτέσκο στοιχείο να είναι κεντρικά στοιχεία της σκηνικής ταυτότητας του Λασκαρίδη, υπήρχαν όμως κάποια σημεία στην «Τουρνέ» που μας εξέθεσαν παραπάνω σε αυτά. Από την άλλη, αν η επιθεώρηση δεν υποκύπτει σε υπερβολές, παύει να είναι επιθεώρηση.

Απολαυστική, ευφάνταστη σάτιρα της ελληνικής ‘παράδοσης’ στο αρχαίο δράμα με όρους μετεπιθεώρησης. Ένα φρέσκο διαμαντάκι από τον Ευριπίδη Λασκαρίδη.