Όσο η Ευρώπη αντιμετωπίζει την χειρότερη ξηρασία που έχει βιώσει εδώ και 500 χρόνια, η στάθμη του νερού σε πολλά μέρη της ηπείρου έχει αρχίσει να υποχωρεί. Ένα από αυτά τα μέρη είναι και η περιοχή Valdecañas και συγκεκριμένα το σημείο που φιλοξενεί το αρχαίο μνημείο “Ντολμέν της Γουαδαλπεράλ”, περισσότερο γνωστό και ως “ισπανικό Stonehenge”.
Το προϊστορικό μνημείο που αποτελείται από περίπου 100 μονόλιθους, βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σχεδόν αποκλειστικά κάτω από το νερό. Ανάλογα με τη στάθμη του νερού, οι επισκέπτες είχαν συνήθως την ευκαιρία να δουν μόλις την κορυφή του μνημείου.
Αυτή είναι μόλις η πέμπτη φορά από το 1963 και την δημιουργία της δεξαμενής που έχτισε ο Φράνκο εκεί, που η στάθμη του νερού έχει πέσει τόσο, ώστε το μνημείο να είναι ορατό -η τελευταία φορά ήταν το 2019.
Αυτή λοιπόν είναι μια σπάνια ευκαιρία για να δει το κοινό το συνήθως υποθαλάσσιο μνημείο, το οποίο λέγεται ότι χρονολογείται στο 5.000 π.Χ. Όπως και το Stonehenge, έτσι κι αυτό περιτριγυρίζεται από ένα μυστήριο, αφού δεν είναι γνωστές οι συνθήκες, υπό τις οποίες δημιουργήθηκε. Μάλλον χτίστηκε σε ευθυγράμμιση με το θερινό ηλιοστάσιο, ως ναός του φωτός. Μερικοί από τους λίθους περιλαμβάνουν σκαλισμένα μηνύματα, μεταξύ αυτών μία γραμμή που ίσως αναπαριστά ένα φίδι ή χάρτη του κοντινού ποταμιού Tagus.
Οι λίθοι που φτάνουν μέχρι και το 1,82 μέτρο και εν μέρει αποτελούσαν κυρίως τάφους, ανακαλύφθηκαν το 1926 από τον Γερμανό αρχαιολόγο Ουγκό Ομπερμάιμερ, ενώ βρίσκονται κάτω από τη θάλασσα λόγω των έργων που πραγματοποίησε η δικτατορία του Φράνκο το ’63.
Ελπίζοντας να επωφεληθούν από την επικαιρότητα και το νέο ενδιαφέρον γύρω από το μνημείο, μία τοπική πολιτιστική οργάνωση, η Raíces de Peralêda, μαζεύει υπογραφές στο Change.org, ώστε η κυβέρνηση να μεταφέρει το μνημείο σε ένα μουσείο -ή έστω σε κάποιο ασφαλές σημείο, καθώς αυτή η 50ετία κάτω από το νερό έχει προκαλέσει μεγάλες ζημιές. Μόλις η στάθμη του νερού ανέβει ξανά, το αρχαίο μνημείο θα συνεχίσει να επιδεινώνεται. Το αίτημά τους έχει μαζέψει πάνω από 45 χιλιάδες υπογραφές προς το παρόν.
Προς το παρόν, το σπάνιο θέαμα του “ισπανικού Stonehegde” έχει προσελκύσει αρκετούς τουρίστες στην περιοχή, οι οποίοι μπορούν να επισκεφτούν το μνημείο με καραβάκια για 15€.