Τζένγκις Χαν: Η ζωή μιας αμφιλεγόμενης ιστορικής προσωπικότητας

Στις 25 Αυγούστου του 1227, η επεκτατική πορεία του Τζένγκις Χαν, διεκόπη ξαφνικά. Ο βίαιος και αποτελεσματικός αυτός κατακτητής είχε αφήσει το στίγμα του κατά τη διάρκεια του 13^ου αιώνα, και ο θρύλος του παραμένει ζωντανός, με κάποιους να τον θεωρούν έναν από τους ικανότερους ηγέτες, την ίδια στιγμή που για πολλούς, ο Τζένγκις Χαν ήταν ένας από τους μεγαλύτερους γενοκτόνους.

Όταν το 1182 ανέβαινε στην εξουσία της Μογγολίας ο 20χρονος τότε Τεμουζίν Τσίνγκις Χαν, σήμερα γνωστός ως Τζένγκις Χαν, κανένας δεν περίμενε πως θα κατάφερνε να ενώσει τις μογγολικές φυλές και να δημιουργήσει μία από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες της ιστορίας. Ο ίδιος παρόλα αυτά, προοριζόταν από την πρώτη του ανάσα για να γίνει μεγάλος ηγέτης, καθώς σύμφωνα με τους θρύλους, είχε γεννηθεί με έναν θρόμβο αίματος στη γροθιά του, παραδοσιακό σημάδι πως θα αναλάμβανε σύντομα και με επιτυχία την εξουσία από τον πατέρα του.

Εννιά χρόνια μετά, ο πατέρας του δηλητηριάζεται από μία εχθρική φυλή και ο Τζένγκις Χαν πρέπει να αποδείξει τις ηγετικές του ικανότητες. Το νεαρό της ηλικίας του δεν τον εμπόδισε ποτέ και όταν νίκησε τους εχθρούς του, ο αποφασισμένος Μογγόλος αρχηγός εξελίχθηκε σε έναν πολύ ικανό ηγέτη. Στόχος του ήταν η ένωση των μογγολικών φυλών, με σκοπό τη δημιουργία μίας ισχυρής και ανίκητης αυτοκρατορίας.

Σε ηλικία 16 ετών παντρεύτηκε την πρώτη γυναίκα του, με σκοπό να ενώσει τη φυλή του με τη δική της. Τον γάμο αυτόν ακολούθησαν άλλοι 500, με τους οποίους κατάφερε να ενώσει τις φυλές που χρειαζόταν, ώστε να πραγματοποιηθεί το όραμά του. 25 χρόνια μετά, ο Τζένγκις Χαν θα είχε υπό την κυριαρχία του όλες τις μογγολικές φυλές και θα ξεκίναγε ένα μεγάλο και επιτυχημένο επεκτατικό ταξίδι.

Ο Τζένγκις Χαν Χαγάνος, της Μογγολικής Αυτοκρατορίας. Photo Credits: Wikimedia Commons

Το 1206, το όραμά του έγινε τελικά πραγματικότητα και η Μογγολική Αυτοκρατορία έλαμπε μπροστά στις υπόλοιπες. Πίσω από τη λάμψη της όμως κρύβονταν θάνατοι, πόλεμοι και γενοκτονίες. Η αρχή έγινε όταν ο Τζένγκις Χαν σκότωσε τον Γουάνγκ Χαν, ισχυρότερο άρχοντα εκείνης της περιόδου, εξοντώνοντας στην συνέχεια και όλους τους αρχηγούς των εχθρικών φυλών.

Το όνομα «Τζένγκις Χαν» σήμαινε «καθολικός κυβερνήτης» και ο κάτοχός του φαινόταν να έχει πάρει σοβαρά τον ρόλο του. Σε κάθε μέρος που εξασφάλιζε την κυριαρχία του, λέγεται πως θανάτωνε μεγάλο μέρος του πληθυσμού, κερδίζοντας το προσωνύμιο του «αδίστακτου γενοκτόνου».

Μόνο οι Κερεγίδες κατάφεραν να τον νικήσουν, και πιο συγκεκριμένα να τον γονατίσουν, αναγκάζοντας τον να πάρει ηττημένος τον δρόμο της επιστροφής. Ως θεϊκό σημάδι όμως, τον Τζένγκις Χαν δέχτηκε να βοηθήσει οικειοθελώς ένα καραβάνι, το οποίο προσέφερε φαγητό και περίθαλψη στον στρατό του. Λίγο μετά, ο στρατηγός επέστρεψε στη μάχη πιο αποφασισμένος και με δυνατότερο στρατό, κατακτώντας τελικά το μεγαλύτερο μέρος της ευρασιατικής στέπας.

Από το 1205 μέχρι 1218, το Πεκίνο, οι περιοχές του Κίτρινου Ποταμού και σχεδόν όλη η κεντρική Ασία μαζί με το Καζακστάν και την Ουκρανία ήταν υπό την κυριαρχία του Χαν, ο οποίος εξουσίαζε σχεδόν 1 εκατομμύριο ανθρώπους και περίπου 13.500.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης.

«Μια ενέργεια που γίνεται με θυμό είναι μια ενέργεια καταδικασμένη να αποτύχει.»- Τζένγκις Χαν. Photo Credits: Wikimedia Commons

Ο πανίσχυρος πλέον αρχηγός, είχε καταφέρει να δημιουργήσει μία από τις πιο ισχυρές αυτοκρατορίες της ιστορίας. Παρόλο που σήμερα αναφέρεται ως ένας αιμοδιψής κατακτητής και το όνομά του βρίσκεται στην σκοτεινή πλευρά της ιστορίας, ο Τζένγκις Χαν ήταν τελικά ένας από τους πιο διορατικούς και δίκαιους αρχηγούς της αρχαιότητας.

Πράγματι, κατά τη διάρκεια της επεκτατικής του πορείας είχε θανατώσει πολλούς αθώους ανθρώπους και είχε εξαφανίσει φυλές ολόκληρες, όπως και όλοι οι κατακτητές της ιστορίας άλλωστε. Αυτό που δεν είναι τόσο γνωστό όμως, είναι η εσωτερική πολιτική του Χαν και οι στρατηγικές του, που ήταν δίκαιες, ευφυείς και τελικά φιλεύσπλαχνες.

Μία από τις πιο σημαντικές στρατηγικές του ήταν να διαδίδει φήμες για την αποτελεσματικότητα και την δύναμη του στρατού του, με σκοπό οι αντίπαλοι του να φοβούνται και να παραδίνονται, χωρίς δυσκολία. Αυτές τις φήμες τις εμπλούτιζε βέβαια με τις γενοκτονίες και τις μαζικές εκτελέσεις όσων του αντιστέκονταν ή τον πρόδιδαν.

Όταν όμως καταλάμβανε τελικά μία περιοχή, αντικαθιστούσε τους τοπικούς αρχηγούς με κάποιον από την οικογένειά του και έδινε εντολή όλοι να διοικούν ειρηνικά και φιλεύσπλαχνα, ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα. Ταυτόχρονα, διέταζε όλοι να είναι δίκαιοι και πάντα να σέβονται τον λαό τους, με σκοπό να κερδίζει τον σεβασμό και την υποστήριξη των ντόπιων, οι οποίοι ζούσαν σε καλύτερες συνθήκες από πριν.

Πέρα από την έξυπνη διαχείριση των κατακτήσεών του όμως, ο Τζένγκις Χαν στάθηκε ευφυής και στην εσωτερική πολιτική του. Στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας του επέβαλλε μία σειρά από μεταρρυθμίσεις, που ακόμα και σήμερα θα θεωρούνταν εξαιρετικά προοδευτικές, όπως και ο ίδιος.

Ο Τζένγκις Χαν δημιούργησε μία από τις μεγαλύτερες και πιο οργανωμένες ζώνες ελεύθερου εμπορίου στον δρόμο του μεταξιού, επέβαλε ανεξιθρησκία προκειμένου να κρατάει τις τριβές στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας του στο ελάχιστο και ανακήρυξε διπλωματική ασυλία για κάθε διπλωματική αποστολή που βρισκόταν στο έδαφός του.

Όλα αυτά, χαρακτήριζαν τη Μογγολική Αυτοκρατορία ως μία από τις πιο αρμονικές, πολυπολιτισμικές και μεγάλες αυτοκρατορίες, η οποία λειτουργούσε ως μέσο μετάδοσης ιδεών, τεχνών, πολιτισμού, επιστήμης και εφευρέσεων ανάμεσα στην Κίνα, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη.

Κάτι άλλο που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν, ήταν η αγάπη του Τζένγκις Χαν για τη γυναικεία φύση. Ο ίδιος, μετά τον θάνατο του πατέρα του, μεγάλωσε με τη μητέρα του, η οποία ήταν ένας δυναμικός και δίκαιος άνθρωπος. Η φυλή της ονομαζόταν Ολχουνούτ και ήταν συνδεδεμένη με τις θηλυκές δυνάμεις του σύμπαντος, οι οποίες για τους Μογγόλους ήταν εξίσου σημαντικές με τις αρσενικές.

Ο Χαν μεγάλωσε μαθαίνοντας να σέβεται το γυναικείο στοιχείο και όταν βρέθηκε στην εξουσία, ονόμασε τη φυλή του «Αλτάν Ουρούγκ», δηλαδή «Χρυσή Μήτρα», απαγόρευσε την αγοραπωλησία των γυναικών και επέβαλλε την ισότητα των συζύγων στον γάμο, ενώ πολλές φορές προτιμούσε να δίνει εξουσία στις κόρες, και όχι στους γιους του.

Στις 25 Αυγούστου του 1227, ο Τζένγκις Χαν ξεκίνησε για την τελευταία του εκστρατεία. Στόχος του ήταν να υποτάξει το βασίλειο του Τανγκούτ, όμως ένας σοβαρός τραυματισμός κατά τη διάρκεια της μάχης του στέρησε τη χαρά της νίκης. Στο πόστο του μπήκε γρήγορα η Γεσούι Χατούν, μία από τις πιο ευφυείς συζύγους του και το Τανγκούτ τελικά έπεσε, όπως και ο θρυλικός στρατηλάτης λίγο αργότερα.

Ο Χαν δεν είχε δεχτεί να φύγει από το πεδίο της μάχης και να του δοθεί ιατρική βοήθεια, και έτσι υπέκυψε στα σοβαρά του τραύματα. Πριν φύγει από τη ζωή, ζήτησε να ταφεί σε ένα μυστικό μέρος, το οποίο θα συνδύαζε τόσο τις αρσενικές όσο και τις θηλυκές δυνάμεις, με τον τάφο του να μην έχει βρεθεί μέχρι και σήμερα και το όνομά του να διατηρεί τον δικό του θρύλο.