Βαγγέλης Παπαδάκης: Η Τέχνη κυοφορούσε πάντα μέσα μου

Τα κίνητρα που τον οδήγησαν στον δρόμο της Τέχνης, ίσως και να οφείλονταν σε ψυχολογικά αίτια, όπως παραδέχεται ο ίδιος, αλλά ίσως και σε μία ανάγκη διαφυγής από μια βαρετή πραγματικότητα. Από τις σπουδές της Αρχιτεκτονικής στον χώρο της Τέχνης ή αντίστροφα; Τα όρια ήταν λεπτά, όμως ο ίδιος είναι πια σίγουρος πως η καρδιά του χτυπάει πάνω στη θεατρική σκηνή.

Αυτή την περίοδο, ο Βαγγέλης Παπαδάκης ετοιμάζεται να ζωντανέψει επί σκηνής τον «Αλκίνοο», τον πολυδιάστατο ήρωα από το ομώνυμο «σκηνικό ποίημα» του Γιάννη Ευθυμιάδη, όπως εκείνος τον οραματίστηκε και θέλησε να τον μεταφέρει στη σκηνή, βάζοντας και τη σκηνοθετική του υπογραφή. Ένα ποίημα που μοιάζει με «ερωτικό τραγούδι», όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος ο συγγραφέας του, που σκοπό έχει να κάνει όλους εμάς κοινωνούς μιας μοναδικής μυσταγωγίας.

Μια παράσταση που, διατηρώντας την ποιητικότητα του λόγου, επιχειρεί να αποδώσει με ρεαλιστικό τρόπο τις εικόνες της σύγκρουσης, της αέναης πάλης, του ερωτικού παραληρήματος. Κυρίαρχη δύναμη για το ξεδίπλωμα της ιστορίας, τόσο στο ποίημα όσο και στη δραματοποίησή του, είναι η «δύναμη του νου», το φοβερό παιχνίδι που παίζει σε βάρος μας το μυαλό αλλά και η σωτήρια παρέμβασή του. Έτσι που καθένας μας να γίνεται «τέλειο θύμα-θύτης».

Ο ήρωας στο ποιητικό κείμενο «Αλκίνοος» του Γιάννη Ευθυμιάδη – που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη (2021) – είναι εγκλωβισμένος σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, αναζητώντας τον βαθύτερο εαυτό του. Φαντάζεται πως μαζί του εκεί και αντίκρυ του υπάρχει κάποιος άλλος, μια νεότερη εκδοχή του εαυτού του, την οποία πλάθει με την φαντασία του με σκοπό να ενωθεί μαζί της και μέσα από την ένωση αυτή – ερωτική και μεταφυσική την ίδια στιγμή – να φτάσει στην ουσία της ύπαρξής του, βλέποντας πια ξεκάθαρα την αλήθεια. Στο τέλος, λυτρωμένος φτάνει στην απόλυτη ελευθερία, στη γαλήνη της συνάντησης που αισθάνεται ο καθένας από εμάς όταν συναντηθεί με το πιο βαθύ κι αληθινό που κρύβει μέσα του. 

Με αφορμή τη νέα αυτή «ανάγνωση», εμείς μιλήσαμε με τον ίδιο τον πρωταγωνιστή της για πολλά και ενδιαφέροντα: Από το ξεκίνημά του και την αλλαγή πορείας που τον οδήγησε από την Αρχιτεκτονική στο Θέατρο, για την εμπειρία της συνεργασίας αυτής με τον Γιάννη Ευθυμιάδη, μέχρι την τηλεόραση, τις «ταμπέλες» και το σαρωτικό κίνημα του #metoo στη χώρα μας.

Ο Βαγγέλης Παπαδάκης ενσαρκώνει τον «Αλκίνοο», τον πολυδιάστατο ήρωα από το ομώνυμο «σκηνικό ποίημα» του Γιάννη Ευθυμιάδη, όπως εκείνος τον οραματίστηκε και θέλησε να τον μεταφέρει στη σκηνή.

Η Τέχνη κυοφορούσε πάντα μέσα μου. Μεταπήδησα, επί της  ουσίας, από την Τέχνη στην Αρχιτεκτονική. Το θέατρο ήταν ένα παιδικό όνειρο. Η αρχιτεκτονική προέκυψε ως ένα αντικείμενο σπουδών που, ανάμεσα σε άλλα, μου φαινόταν το πιο ενδιαφέρον. Η αρχιτεκτονική με καθόρισε καθολικά. Δούλεψα ως αρχιτέκτων αρκετά χρόνια αλλά η καρδιά μου χτυπάει στην σκηνή.

Δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να προσδιορίσω ποιο ερέθισμα με οδήγησε στο θέατρο. Ίσως το γεγονός ότι σαν παιδί απολάμβανα παιχνίδια με role playing στοιχεία ή στο δωμάτιο μου σκηνοθετούσα σενάρια κι έπαιζα τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Θα μπορούσε να αναζητήσει κανείς τα κίνητρα μου ως προς την Τέχνη, σε ψυχολογικά αίτια και στην ανάγκη διαφυγής από μια βαρετή πραγματικότητα.

Είναι ένα «σκηνικό ποίημα» ή ένα «ερωτικό τραγούδι» όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος ο συγγραφέας. Στο αρχικό κείμενο υπάρχει ένα βουβό πρόσωπο κι ένα άλλο, ομιλών, που του απευθύνεται. Αποτελεί ένα δραματικό μονόλογο σαν ερωτική εξομολόγηση, καταβύθιση σε άγνωρους βυθούς, μοίρασμα υπαρξιακής σύγχυσης, ένα τραγούδι μιας αλήθειας «που χρόνια γύρευε να φτάσει» ο ομιλών ήρωας του έργου. Ένα άκρως ρεαλιστικό και ταυτόχρονα μεταφυσικό τοπίο δράσης μέσα στο οποίο ο ήρωας μαζί με το κοινό θα χαθούν, θα αναζητήσουν σωτηρία, θα αναγεννηθούν. Στην σκηνική εκδοχή του έργου δεν υπάρχει άλλο πρόσωπο στην σκηνή.

«Είναι «πολύχρωμος» ο Γιάννης. Η διαδικασία της πρόβας με μαγεύει. Είναι μεγάλη μου τιμή», δηλώνει για τη συνεργασία του αυτή στον «Αλκίνοο» με τον ποιητή Γιάννη Ευθυμιάδη.

Στην πραγματικότητα, ο ήρωας προσπαθεί να το αποφύγει κι όχι να το πετύχει, όπως όλοι μας εξάλλου. Υπάρχει όμως μια στιγμή στην ζωή μας που θα χρειαστεί να αναμετρηθούμε με την αλήθεια μας, κυρίως όταν αυτή αυτονομείται, αυτήν που τόσα χρόνια επιμελώς έχουμε ξεχάσει, θάψει. Αυτήν λοιπόν την στιγμή, η αλήθεια μας γίνεται φωνή, σάρκα, αίμα, πάλλεται μέσα στις φλέβες μας, δονείται στα σκοτάδια μας  κι αν την αφήσουμε ελεύθερη τότε ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα χείμαρρο αποκαλύψεων απέναντι στον οποίο μοιάζουμε τρομαγμένοι κι ανυπεράσπιστοι. Κι αυτός ο ήρωας προσπαθεί να διασωθεί από αυτή την φουρτούνα, την δύνη στην οποία έχει υποπέσει έχοντας ως κίνητρο να φτάσει όντως στο κέντρο της ύπαρξης του. Αυτή όμως η αναμέτρηση έχει happy end.

Πολλοί είναι οι λόγοι που με έκαναν να πω το «ναι» σε αυτή την συνεργασία. Κυρίως όμως θα αναφερθώ αρχικά στο κείμενο το ίδιο το οποίο αποτελεί καλλιτεχνική κατάθεση υψίστης πνευματικής αξίας και γραφής. Έχει ένα χαρακτήρα υπερκόσμιο, μια κλίμακα υπερβατική και στάζει αίμα. Και φυσικά στον ίδιο τον Γιάννη που είναι ένας σπουδαίος συγγραφέας, εν ζωή, ο οποίος με «φιλοξενεί» στον υπέροχο κόσμο του και με ταξιδεύει, ώστε με την σειρά μου να ταξιδέψω το κοινό. Αφήνομαι απόλυτα στα χέρια του. Είναι «πολύχρωμος» ο Γιάννης. Η διαδικασία της πρόβας με μαγεύει. Είναι μεγάλη μου τιμή η συνεργασία μας.

Είναι πάντα αμήχανο τελικά όταν καλείσαι να αποκωδικοποιήσεις το μήνυμα ενός ποιητικού έργου. Ελοχεύει ο κίνδυνος να αποκλείσεις ερμηνείες που δεν ήταν στο «οπτικό» σου πεδίο. Σίγουρα όμως η αναζήτηση της αληθινής αλήθειας μας, είναι ένας κύκλος ζωής και θανάτου μέχρι την προσέγγιση της. Είναι μια πράξη ιερή αλλά και  σκοτεινή, είναι χρίσμα και πόνος, είναι μια αέναη πάλη με το σώμα και τον νου, με τον θεό και τον δαίμονα Μέχρι τα σπαράγματα μας να γίνουν ένα ξανά.

Δεν ονειρεύεται ρόλους, ούτε αγαπά τις «ταμπέλες» που πολλές φορές μάς φορούν οι ιδιότητές μας.

Ο νους μας, μάς στήνει πολλά παιχνίδια και παγίδες. Είναι σχεδόν ένα ξένο σώμα. Μας εξαπατά. Παραπλανεί τη φύση μας. Χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Την ίδια στιγμή είναι και η δύναμή μας. Είναι το εργαλείο μας να αντιληφθούμε τις παγίδες που ο ίδιος στήνει. Περίεργη η φύση του ανθρώπου. Χιλιάδες χρόνια Τέχνης κι Επιστήμης κι ακόμα παραμένει ανεξερεύνητη.

«Σκυλί δαρμένο από την ζωή, κλαίει πνιχτά βουβά τα βράδια, κι αντίς για να χιμήξει να δαγκώσει, παράμερα δαγκώνει τις πληγές του, πίνει το αίμα που θα στάξει, να μην το δει περαστικός».

Δεν ονειρεύομαι ρόλους πια. Ονειρεύομαι να ανακαλύψω δρόμους έκφρασης.

Όχι δεν ονειρεύομαι ρόλους πια. Ονειρεύομαι να ανακαλύψω δρόμους έκφρασης. Να μπορώ να επικοινωνώ μέσα από την τέχνη μου με τον κόσμο. Να αναζητήσω νέες φόρμες. Η εποχή μας έχει αλλάξει. Οφείλουμε να αναζητήσουμε νέα μονοπάτια καλλιτεχνικής προσέγγισης.

Καμία ιδιότητα δεν πλησιάζει περισσότερο στον εαυτό μας. Αισθάνομαι περισσότερο ο εαυτός μου όταν δεν χρειάζεται να υπερασπιστώ καμία ταυτότητα.

Ήταν η πρώτη μου συμμετοχή σε καθημερινό σήριαλ. Ήταν αρκετά βίαιη η εμπειρία αυτή για μένα. Όλα γίνονταν με ταχύτητες φωτός εις βάρος της ποιότητας θεωρώ.

Η πρώτη του επαφή με καθημερινό σήριαλ στην τηλεόραση ήταν αρκετά «βίαιη», ωστόσο ο ίδιος ανυπομονεί να βουτήξει σε νέους τηλεοπτικούς κόσμους, όπως μάς λέει.

Φέτος μοιάζει να έχω ενδιαφέρουσες προτάσεις τηλεοπτικές για τις οποίες δεν μπορώ να ανακοινώσω κάτι αλλά ανυπομονώ να βουτήξω σε νέους τηλεοπτικούς κόσμους.

Φαγητό και καλή κουβέντα με καλή παρέα. Το φαγητό απαραιτήτως.

«Όχι άλλη βία πια. Όλα στο φως», αναφέρει παίρνοντας θέση για τις σαρωτικές εξελίξεις και το κίνημα #metoo στη χώρα μας.

Επιτέλους βγαίνουν στο φως, αν και επιλεκτικά. Να πέσουν οι μάσκες. Να αποδοθούν ευθύνες. Να τελειώσει το καθεστώς τρομοκρατίας και «αλισβερισίου». Όχι άλλη βία πια. Όλα στο φως. Καμία συγκάλυψη.

Χυδαιότητα. Ταπείνωση. Ισοπέδωση θεσμών, αξιών. Ο Λιγνάδης έχει καταγγελίες εις βάρος του από το 1984. Μάς κυβερνά η μαφία, ο Κούγιας και ελεεινά ανθρωπάκια. Μια κυβέρνηση που μάς χλευάζει. Ο βασιλιάς είναι γυμνός και περιφέρεται με το χαμόγελο του άριστου. Δεν έχω ξανανιώσει πιο ανελεύθερος στην χώρα μου και μεγαλύτερη απαξίωση. Το σημαντικό όμως είναι να υπερασπιστούμε τα θύματα των βιασμών, να μην θυματοποιηθούν ξανά, ακόμα πιο βάναυσα, όπως γίνεται αυτή την στιγμή. Η θέση του Λιγνάδη είναι στην φυλακή. Και η δικαιοσύνη είναι ανύπαρκτη.

Αναρωτιέμαι κι εγώ.