Ελεύσεις 2023: Θραύσματα ποίησης σε ένα «Ωμό Μουσείο»
Η διοργάνωση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης παρουσιάζει «ψηφίδες από την ψυχή της Ελευσίνας» σε μια γοητευτική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη.
«Θραύσματα ποίησης» χαρακτήρισε την έκθεση «Ελευσίνα – Ωμό Μουσείο» ο Μιχαήλ Μαρμαρινός, παρουσιάζοντας ένα ακόμη Μυστήριο, όπως έχουν ονομαστεί οι πρόδρομες εκδηλώσεις της διοργάνωσης 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Τρεις μήνες πριν η πόλη λάβει και επισήμως τα σκήπτρα της ευρωπαϊκής πολιτιστικής πρωτεύουσας, η «2023 Ελευσίς» παρουσιάζει στο Μουσείο Μπενάκη μια έκθεση που δεν είναι άλλο παρά «ψηφίδες από την ψυχή της πόλης», όπως την χαρακτήρισε η επιμελήτριά της, Ερατώ Κουτσουδάκη. Μέσα από 300 εκθέματα κάθε είδους, γίνεται προσπάθεια «να φυλακίσουμε το πνεύμα μιας πόλης σε 500 τ.μ.», τόνισε.
Η έκθεση «Ωμό Μουσείο» επιδιώκει να δείξει στους επισκέπτες της τι είναι και τι αντιπροσωπεύει η Ελευσίνα, γι’ αυτό και έγινε προσπάθεια ώστε η είσοδος σε αυτήν να είναι ελεύθερη, τόνισε η πρόεδρος του Δ.Σ. της «2023 Ελευσίς», Δέσποινα Γερουλάνου. Για τον καλλιτεχνικό διευθυντή της διοργάνωσης, Μιχαήλ Μαρμαρινό, είναι μια προσπάθεια «να επιστρέψουμε στην Ελευσίνα αυτό που της έχει κλαπεί» και, παράλληλα, ένας τρόπος να παρακινηθούν οι Αθηναίοι να γνωρίσουν μια πόλη που «παραμένει, ακόμη, μυστήριο». Μια πόλη που βρίσκεται «τόσο κοντά και τόσο μακριά», σημείωσε η επιμελήτρια της έκθεσης, αφού τα 21 χιλιόμετρα που τη χωρίζουν από την Αθήνα είναι μαζί «ευχή και κατάρα»…
Η έκθεση «Ωμό Μουσείο» αφορά τους ανθρώπους και την κοινωνία της Ελευσίνας, τον πρώτο από τους τρεις μεγάλους άξονες πάνω στους οποίους κινούνται οι δράσεις της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, με σημειακές αναφορές στους άλλους δύο, το περιβάλλον και την εργασία.
Ένας χάρτης της Ευρώπης υποδέχεται τον επισκέπτη στην είσοδο της έκθεσης, με χαραγμένη επάνω του μια κόκκινη γραμμή: είναι η διαδρομή που ακολουθεί πεζή η ομάδα Time Circus από την Αμβέρσα κατευθυνόμενη προς τις πολιτιστικές πρωτεύουσες του 2023: την ουγγρική Βέσζπρεμ και τη ρουμάνικη Τιμισοάρα, για να καταλήξουν στην Ελευσίνα. Χάρτης και χρονόμετρο μαζί, λοιπόν…
Εξαιρετικά αρχιτεκτονημένη, η έκθεση αναπτύσσεται γύρω από μια επιμήκη στοά με προθήκες στις οποίες εκτίθενται τεκμήρια από τη μακραίωνη ιστορία της πόλης, ενώ γύρω της είναι τοποθετημένες κινητές προθήκες-βαλίτσες, που ακολουθούν την λογική των «cabinets de curiosités» της Αναγέννησης.
Σημαντικά αλλά και ευτελή αντικείμενα συνυπάρχουν σε αυτές τις προθήκες, συγκροτώντας μια θραυσματική εικόνα της καθημερινότητας της πόλης μέσα στους αιώνες, αφού σε αυτές μπορεί να δει κανείς από έναν αρχαίο φιαλίδιο, μέχρι αποκόμματα από τα πρώτα διόδια που είχαν στηθεί στην εθνική οδό, λίγο έξω από την πόλη. Κάποια από τα εκθέματα ανήκουν στις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη και παρουσιάζονται σπάνια ή για πρώτη φορά στο κοινό.
Δίπλα σε αυτές τις κινητές προθήκες, σε ρόλο ξεναγού, βρίσκεται μια σειρά ομιλούντων πορτρέτων, όπου σημαίνοντα πρόσωπα της τοπικής κοινωνίας μιλούν για την Ελευσίνα, την ιστορία της και την καθημερινή ζωή της πόλης. Τέλος, έναν τρίτο κύκλο συγκροτούν καταγραφές όψεων και στιγμών της πόλης από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα, σε λιθογραφίες περιηγητών και φωτογραφίες σημαντικών διεθνών και σύγχρονων ελλήνων φωτογράφων που εκτίθενται στους τοίχους.
Η έκθεση, που αποτελεί και έναν φόρο τιμής στους επιφανείς Ελευσίνιους, από τον Αισχύλο μέχρι τον στρατηγό Θεόδωρο Πάγκαλο, αλλά και τον από επιλογή Ελευσίνιο, Στέλιο Καζαντζίδη, κλείνει με μια αναφορά στους υπαίθριους κινηματογράφους, που από το 1938 ήδη αποτελούσαν βασική μορφή διασκέδασης των κατοίκων της εργατούπολης.
Γερμανική ετικέτα σκευάσματος, πιθανώς καλλυντικής χρήσης, πιθανώς περ. 1900. Η λεζάντα φέρει εικονογράφηση και λεζάντα αναφερόμενη στους Πέρσες του Αισχύλου, Συλλογή Κώστα Λυκίδη
