Seeing the Invisible: Γνωρίζουμε ξανά τον Εθνικό Κήπο μέσα από μια εικαστική έκθεση επαυξημένης πραγματικότητας

Σε ένα εικαστικό «κυνήγι θησαυρού», μέσα από το οποίο μικροί και μεγάλοι θα έχουν τη δυνατότητα να ξαναγνωρίσουν το ομορφότερο στολίδι της Αθήνας, τον Εθνικό Κήπο, μάς προσκαλούν, από τις 22 Οκτωβρίου, η Outset Greece και ο Δήμος Αθηναίων.

Πρόκειται για τη διεθνή έκθεση σύγχρονης τέχνης , «Seeing The Invisible», μια πρωτοβουλία του Outset Contemporary Art Fund και των Βοτανικών Κήπων της Ιερουσαλήμ, κατά την οποία ο επισκέπτης καλείται να εξερευνήσει εκ νέου εμβληματικά σημεία και οικεία μονοπάτια του ιστορικού αυτού τοπόσημου, με το κινητό ή το τάμπλετ ανά χείρας, και να ανακαλύψει, μέσω μιας δωρεάν εφαρμογής, τα δεκατέσσερα έργα επαυξημένης πραγματικότητας, δημιουργημένα από ισάριθμούς καταξιωμένους διεθνείς καλλιτέχνες, τα οποία «βρίσκονται» και δεν «βρίσκονται» διάσπαρτα στον χώρο.

Φωτογραφία: Μαρίζα Συρίγου | «Three Bridges» του Sigalit Landau

Και αυτό γιατί απαραίτητη προϋπόθεση για τη συγκεκριμένη έκθεση αποτελεί η φυσική παρουσία του κοινού, όχι όμως του ίδιου του έργου, το οποίο παρουσιάζεται σε μορφή επαυξημένης πραγματικότητας. Επομένως ο επισκέπτης για να μπορέσει να απολαύσει τις δημιουργίες των Refik Anadol, El Anatsui, Ori Gersht, Isaac Julien CBE RA, Mohammed Kazem, Sigalit Landau, Daito Manabe, Sarah Meyohas, Mel O’Callaghan, Pamela Rosenkranz, Timur Si-Qin, Jakob Kudsk Steensen, Ai Weiwei, καθώς και της Λουκίας Αλαβάνου– ειδική ανάθεση για τη συμμετοχή της Ελλάδας- πρέπει να χρησιμοποιήσει απαραίτητα μια ηλεκτρονική συσκευή.

Η ιδέα της έκθεσης γεννήθηκε μέσα σε μια περίοδο που είχε ταυτιστεί με την πανδημία, τον εγκλεισμό και το lockdown, ως μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να μπορέσει ο κόσμος να βγει από το σπίτι του με ασφάλεια και να περάσει δημιουργικά τον χρόνο του σε έναν εξωτερικό χώρο μαζί με τα αγαπημένα του πρόσωπα.

Φωτογραφία: Μαρίζα Συρίγου | Ai Weiwei «Gilded Age»

Μια «phydgital», διαδραστική και άκρως βιωματική εμπειρία που συνδυάζει τη φυσική τοποθεσία και την ψηφιακή παρουσία, η οποία αρχικά επιτρέπει στην έκθεση «Seeing The Invisible» να λαμβάνει χώρα ταυτόχρονα σε δέκα βοτανικούς κήπους ανά την υφήλιο- από την Αυστραλία και τη Νότιο Αφρική έως τη Σιγκαπούρη και τις Ηνωμένες Πολιτείες- ανοίγοντας έναν ευρύτερο διάλογο που ξεπερνάει τα σύνορα και τους φυσικούς χώρους.

Ενώ, παράλληλα, αποτελεί μια εναλλακτική οικολογική πρόταση στον χώρο του πολιτισμού- συνδεόμενη άρρηκτα με τη θεματική της που περιστρέφεται γύρω από τη φύση, το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα- καθώς διατηρεί ανέπαφη τη χλωρίδα και την πανίδα του εκάστοτε τόπου διεξαγωγής, μειώνοντας στο ελάχιστο το αποτύπωμα του άνθρακα.

Με αυτόν τον τρόπο, ο Εθνικός Κήπος, μετατρέπεται σε σημείο συνάντησης τέχνης, τεχνολογίας, φύσης και ανθρώπου, με τον τελευταίο να παρακινείται διακριτικά να στοχαστεί πάνω σε ζητήματα που έχουν να κάνουν τόσο με τα όρια και τις δυνατότητες αυτής της αλληλεπίδρασης όσο με την κλιματική αλλαγή, την απώλεια της βιοποικιλότητας, την επιτακτική ανάγκη για προστασία του περιβάλλοντος, τη σχέση της ανθρωπότητας με αυτό καθώς και τη θέση της σε αυτό.

El Anatsui | Φωτογραφία: Δήμος Αθηναίων

Επιπλέον, στο «Seeing The Invisible», η περιήγηση καθώς και ο τρόπος που ο θεατής προσλαμβάνει το κάθε έργο καθίσταται εξατομικευμένος και προσωπικός σε ένα παραπάνω επίπεδο. Διαμορφώνονται από την παρουσία του εκάστοτε ατόμου στον χώρο, επιτρέποντας του ανάλογα με την οπτική γωνία ή την απόσταση του από το δημιούργημα να αποκαλύψει κρυμμένες πτυχές του ή να πυροδοτήσει την μεταμόρφωση και εξέλιξη του σε πραγματικό χρόνο, σε μια συναρπαστική διερεύνηση της αλληλεξάρτησης μεταξύ «αντικειμένου τέχνης» και του εαυτού.

Τέλος, όπως επισημαίνει σε δήλωση του ο Δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, η έκθεση αποτελεί μια «δυνατή εμπειρία», η οποία «επαυξάνει την πλούσια ομορφιά του Κήπου»: «Η τεχνολογία στην υπηρεσία της σύγχρονης Τέχνης, σε ένα υπέροχο φυσικό περιβάλλον, σε ένα ιστορικό τοπόσημο της Αθήνας. Η εμπειρία είναι δυνατή καθώς περιηγούμαστε στα μονοπάτια και τα έργα “αναδύονται” και “επαυξάνουν” την πλούσια ομορφιά του Κήπου. Θέλουμε την Αθήνα να πρωτοπορεί και να ξεχωρίζει. Θέλουμε την τεχνολογία να υπηρετεί την ομορφιά και να κάνει τη ζωή μας καλύτερη». 

Ενώ, η διευθύντρια της Outset Greece, Άρτεμις Σταματιάδη, ενός διεθνούς ανεξάρτητου οργανισμού με στόχο την υποστήριξη της σύγχρονης τέχνης και την δημιουργία μιας πολιτιστικής γέφυρας μεταξύ Ελλάδας και εξωτερικού, δήλωσε σχετικά: «Είναι μεγάλη χαρά και τιμή που παρουσιάζουμε στην Ελλάδα την έκθεση Seeing The Invisible, μια πρωτόγνωρη εμπειρία θέασης σύγχρονης τέχνης μέσω της τεχνολογίας. Η έκθεση με την ταυτόχρονη παρουσία της σε δέκα (10) βοτανικούς κήπους ανά τον κόσμο, θίγει κρίσιμα ζητήματα της εποχής μας όπως η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, το αποτύπωμα της τεχνολογίας και η συμπεριληπτική στάση ζωής. Η συνύπαρξη των έργων αυτών με το μοναδικό περιβάλλον του Εθνικού Κήπου, δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες για μια διαδραστική εμπειρία». 

Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, και η Διευθύντρια της Outset Greece, Άρτεμις Σταματιάδη, κατά την παρουσίαση της έκθεσης. | Φωτογραφία: Μαρίζα Συρίγου.

Στην έκθεση, «Seeing the Invisible», φιλοξενούνται 13 έργα τέχνης επαυξημένης πραγματικότητας καταξιωμένων καλλιτεχνών παγκοσμίως. Ορισμένα εξ αυτών δημιουργήθηκαν αποκλειστικά για την έκθεση και υπάρχουν μόνο εικονικά, ενώ άλλα προϋπήρχαν σε συγκεκριμένη εκδοχή, ωστόσο, μεταφέρθηκαν για τις ανάγκες της έκθεσης σε μορφή επαυξημένης πραγματικότητας, «γνωρίζοντας» στην πορεία ορισμένες τροποποιήσεις.

Μια τέτοια περίπτωση  το «Gilded Age» του σπουδαίου Κινέζου καλλιτέχνη και ακτιβιστή Ai Weiwei, ένα μεγάλης κλίμακας επιχρυσωμένο κλουβί που διαπραγματεύεται ζητήματα όπως οι δομές εξουσίας, τα σύνορα, ο εγκλεισμός, η ασφάλεια και θαλπωρή, και το οποίο δημιουργήθηκε αρχικά το 2017 ως μέρος μιας παγκόσμιας εκστρατείας μετανάστευσης.

Άλλα έργα που θα έχουμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε στην έκθεση, είναι του Refik Anadol, με τίτλο «Machine Hallucinations: Nature Dreams», για το πως μπορούμε να βιώσουμε τη φύση εκ νέου μέσω της συνεργασίας ανθρώπου-μηχανής. Την εγκατάσταση του εμβληματικού Γκανέζου εικαστικού El Anatsui, «AG + BA», στην οποία χρησιμοποιημένα και πεταμένα αντικείμενα της καθημερινότητας μετατρέπονται σε ποιητικά έργα τέχνης. Του Ori Gersht, με τίτλο «Forget me Not», ένα μπουκέτο λουλουδιών, αναφορά στις νεκρές φύσεις της Ολλανδικής τέχνης του 170υ αιώνα, το οποίο- όπως και πολλές ακόμη δημιουργίες της έκθεσης- «επιφυλάσσει» μια έκπληξη για τον επισκέπτη που το πλησιάζει.

Φωτογραφία: Μαρίζα Συρίγου | Sarah Meyohas «Dawn Chorus»

Το έργο του Isaac Julien, με τίτλο «Stones Against Diamonds» (Ice Cave), γυρισμένο σε απομακρυσμένες σπηλιές πάγου της Ισλανδίας στην περιοχή Vatnajökull και εμπνευσμένο από επιστολές της Βραζιλιάνας αρχιτέκτονα Lina Bo Bardi. Τη μνημειώδη εγκατάσταση του Mohammed Kazem, με τίτλο «Directions (Zero)», ένα μεγάλης κλίμακας μηδενικό πάνω στο οποίο αναγράφονται οι συντεταγμένες όλων των χωρών του κόσμου σε ένα μήνυμα ειρήνης, συνύπαρξης και ισότητας.

Το «Three Bridges» του Ισραηλινού Sigalit Landau, όπου μια «πλωτή γέφυρα άλατος» πάνω από τη Νεκρά Θάλασσα γίνεται το σύμβολο ελπίδας και συνεργασίας για την πολύπαθη Μέση Ανατολή. Η χορεύουσα ψηφιακή φιγούρα του Ιάπωνα καλλιτέχνη και DJ, Daito Manabe, «Morphecore Prototype», όπου η ψηφιακή κίνηση αποτελεί μεταφορά των ακατέργαστων δεδομένων εγκεφαλικών κυμάτων του ίδιου του Manabe όπως εξήχθησαν από μαγνητικές τομογραφίες.

Την πολύχρωμη «μουσική παράσταση» της Sarah Meyohas, «Dawn Chorus», όπου ένα πιάνο παίζει μουσική στον ανοιχτό κήπο, ενώ τα πουλιά που φτερουγίζουν γύρω του πυροδοτούν με κάθε τους επαφή μια σειρά από μουσικές φράσεις. Το «Pneuma» του Αυστραλού Mel O’Callaghan– ο τίτλος αναφέρεται στην αρχαιοελληνική λέξη «πνεύμα»- το οποίο προσκαλεί τον θεατή σε μια τελετουργία που έχει να κάνει με την αναπνοή.

Mohammed Kazem, με τίτλο «Directions (Zero)» | Φωτογραφία: Δήμος Αθηναίων

Το έργο της Pamela Rosenkranz, «Amazon (Limb)», που γεννά ερωτήματα σχετικά με την ύπαρξη οικοσυστημάτων πέρα από την ανθρώπινη φαντασία. Το «Σπήλαιο-Ναός» του Timur Si-Qin, με τίτλο «Biome Gateway», όπου ο θεατής καλείται να εισέλθει σε ένα «ιερό» – τόπο περισυλλογής και να αμφισβητήσει διττότητες  της δυτικής συνείδησης όπως φυσικό/πολιτιστικό, ανθρώπινο/μη-ανθρώπινο. Το «Water Serpent» του Jakob Kudsk Steensen, μια 3D σάρωση ενός ξεραμένου κλαδιού το οποίο, έχοντας στερέψει από νερό, αποκαλύπτει την εσωτερική δομή του.

Το 14ο έργο της έκθεσης, με τίτλο «Νέα Ζωή», δημιουργήθηκε από την εικαστικό Λουκία Αλαβάνου, εκπρόσωπο της Ελλάδας στη 59η Μπιενάλε της Βενετίας. Εκτίθεται αποκλειστικά στον Εθνικό Κήπο της Αθήνας. Σημείο εκκίνησης ο μακροχρόνιος διάλογος της καλλιτέχνιδος με τα παιδιά της κοινότητας Ρομά της «Νέας Ζωής», ενός αχαρτογράφητου τοξικού ερημότοπου στην περιφέρεια της Δυτικής Αττικής. Το έργο, αποτελούμενο από δύο «σκηνές», είναι εμπνευσμένο, εν μέρει, από ζωγραφιές που δημιούργησαν τα ίδια τα παιδιά. Επιχειρεί όχι μόνο μια ανάδειξη των «περιθωριακών φωνών», αλλά και μια πιο οικολογική οπτική πάνω στις έννοιες της ύλης και της ιδιοκτησίας καθώς, σύμφωνα με την ίδια, οι Ρομά  «ξέρουν καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον σε αυτόν τον κόσμο ότι τα χρήματα και η αφθονία της ύλης δεν είναι απαραίτητα στη ζωή». 

Φωτογραφία: Μαρίζα Συρίγου | Pamela Rosenkranz, «Amazon (Limb)»

Με τα έργα να βρίσκονται σχετικά κοντά το ένα με το άλλο, η περιήγηση στην έκθεση υπολογίζεται ότι διαρκεί περίπου μια ώρα. Αν και ο συνολικός χρόνος που μπορεί να αφιερώσει ο επισκέπτης επαφίεται αποκλειστικά στην ευχέρεια του. Προτείνεται ο θεατής να έχει κατεβάσει ήδη από το σπίτι του την απαραίτητη δωρεάν εφαρμογή με την οποία θα μπορέσει να δει τα έργα της έκθεσης. Μπορείτε να την εγκαταστήσετε μέσω App Store ή Google Play. Επιβεβαιώνοντας κιόλας ότι η συσκευή- κινητό ή τάμπλετ- είναι συμβατή και επαρκώς φορτισμένη. Επιπλέον για τα έργα με ήχο συστήνονται τα ακουστικά, ώστε ο επισκέπτης να είναι σε θέση να βιώσει ολοκληρωτικά την εμπειρία τους.

Προτεινόμενο σημείο εκκίνησης της περιήγησης σας, η είσοδος του Εθνικού Κήπου επί της Λεωφόρου Αμαλίας. Όταν βρεθείτε εκεί, ανοίξτε την εγκατεστημένη εφαρμογή και δώστε της πρόσβαση στην υπηρεσία εντοπισμού της τοποθεσίας (GPS) και στην κάμερα της συσκευής σας. Έχοντας ανοιχτά τα δεδομένα σας ή όντας συνδεδεμένοι σε Wifi, θα δείτε να εμφανίζεται ο χάρτης της έκθεσης, όπου ένα μπλε στίγμα δείχνει τη δική σας τοποθεσία και πολυάριθμα μαύρα στίγματα τις τοποθεσίες του εκάστοτε έργου. Έπειτα ακολουθώντας τις οδηγίες που εμφανίζονται στην οθόνη σας μπορείτε να περιηγηθείτε εύκολα στην έκθεση και να ανακαλύψετε τους «αόρατους» εικαστικούς θησαυρούς της. Δεν χρειάζεται να είστε συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο καθ’ όλη τη διάρκεια της παρουσίας σας εκεί παρά μόνο στην αρχή.

Περισσότερες πληροφορίες δείτε εδώ.