Ρόζα Παρκς: Τα σημαντικά λόγια της Αφροαμερικανής ακτιβίστριας που ύψωσε το ανάστημά της για να έρθει η αλλαγή
Σαν σήμερα, πριν από 17 χρόνια, έφυγε από την ζωή η Ρόζα Παρκς, η Αφροαμερικανή γυναίκα, που έθεσε τις βάσεις του αγώνα υπέρ της φυλετικής ισότητας με την άρνηση της να παραχωρήσει μία θέση στο λεωφορείο.
Στις 24 Οκτωβρίου του 2005 άφησε την τελευταία της πνοή η Μητέρα του σύγχρονου κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων, η γενναία Ρόζα Παρκς, που με μία μόνο της κίνηση έβαλε τα θεμέλια για μία κοινωνία που θα έπλεε προς την κατεύθυνση της φυλετικής ισότητας.
Πενήντα χρόνια πριν, η Ρόζα είχε ορθώσει το ανάστημά της και είχε αρνηθεί να παραχωρήσει την θέση της σε έναν λευκό συνεπιβάτη της. Αυτή της η κίνηση την οδήγησε στην φυλακή, αλλά ταυτόχρονα οδήγησε και ένα από τα σημαντικότερα κινήματα, που στόχο είχαν να βάλουν τέλος στις φυλετικές διακρίσεις, που για χρόνια έπλητταν τις μειονότητες της Αμερικής.
Το λεωφορείο στο οποίο επέβαινε εκείνη τη μέρα η Ρόζα Παρκς βρίσκεται στον εκθεσιακό χώρο του Μουσείου Χένρι Φορντ.
Η Ρόζα Παρκς είχε γεννηθεί στις 4 Φεβρουαρίου του 1913 στην Αλαμπάμα. Από μικρή η οικογένειά της την είχε μάθει να είναι όσο πιο ανεξάρτητη μπορούσε. Η ίδια ήθελε να συνεχίσει το σχολείο, όμως σε ηλικία 16 ετών αναγκάστηκε να το παρατήσει για να φροντίσει την άρρωστη γιαγιά και έπειτα την μητέρα της.
Όταν ήταν 19 ετών, γνώρισε και παντρεύτηκε τον κουρέα Ρέιμοντ Παρκς, ο οποίος ήταν μέλος της Εθνικής Ένωσης για την Πρόοδο των Έγχρωμων Ατόμων (NAACP). Με την υποστήριξή του τελείωσε τις σπουδές της, και έπειτα προσχώρησε και αυτή ως γραμματέας στην Εθνική Ένωση για την Πρόοδο των Έγχρωμων Ατόμων.
Το βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου του 1955, η 42χρονη τότε μοδίστρα από το Μοντγκόμερυ της Αλαμπάμα, γύριζε όπως συνήθως με το λεωφορείο από την δουλειά και έκατσε σε μία από τις λιγοστές θέσεις που προορίζονταν για τους έγχρωμους επιβάτες.
Σύμφωνα με το νόμο για το φυλετικό διαχωρισμό, που κυριαρχούσε στην Αμερική μέχρι το 1956, οι θέσεις των έγχρωμων επιβατών βρίσκονταν στο πίσω μέρος του λεωφορείου και χωρίζονταν από εκείνες των λευκών με μια κενή σειρά.
Όταν το λεωφορείο γέμισε εκείνη την μέρα και τέσσερις λευκοί επιβάτες έμειναν όρθιοι, ο οδηγός απαίτησε από τους έγχρωμους επιβάτες να παραχωρήσουν την θέση τους. Η Παρκς, εκείνη την μέρα πήρε μία απόφαση που θα άλλαζε την ιστορία και θα την οδηγούσε σε τετραήμερη φυλάκιση. Αλλά όπως δήλωνε και η ίδια, αν κάποιος δεν κάνει την αρχή, τίποτα δεν θα αλλάξει.
Μία απλή κίνηση που πυροδότησε έναν σπουδαίο αγώνα
Η σύλληψη της Ρόζας Παρκ. Photo Credits: Wikimedia Commons
Πολλοί θα σκέφτονταν πως δεν έκανε κάτι κακό, ούτε λάθος. Απλά δεν σηκώθηκε από την θέση της για να καθίσει κάποιος άλλος. Και όμως, στην Αμερική του ’50 τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά για τους Αφροαμερικανούς. Ο φυλετικός διαχωρισμός γινόταν ακόμα και στους επιβάτες της συγκοινωνίας.
Την παραχώρηση που της ζητήθηκε για ακόμα μία φορά, δεν μπόρεσε να την κάνει όμως η Ρόζα Παρκς, και στην αρχή εκείνου του Δεκέμβρη το 1955, έκανε μία τόσο φαινομενικά απλή κίνηση, που τελικά αποδείχτηκε μεγάλης σημασίας για ολόκληρο τον πλανήτη.
Το ορθωμένο ανάστημα της Ρόζας Παρκς ακολούθησε ένα πρωτοφανές μποϊκοτάζ των δημόσιων λεωφορείων της πόλης Μοντγκόμερυ της Αλαμπάμα από τους έγχρωμους πολίτες. Επί 381 ημέρες οι διαμαρτυρόμενοι, με τη βοήθεια πολλών λευκών κατοίκων, οργάνωσαν ένα εναλλακτικό σύστημα συγκοινωνιών με τα ιδιωτικά τους αυτοκίνητα.
Διοργανωτής αυτού του κινήματος ήταν ο γνωστός σε όλους Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο οποίος τότε εμπνευσμένος από την γενναία κίνηση της Παρκς, άρχισε να κάνει τα πρώτα του ακτιβιστικά βήματα, τα οποία θα τον αναδείκνυαν στην συνέχεια σε κεντρική πολιτική φιγούρα της Αμερικής.
Ρόζα Παρκς
Το Νοέμβριο του 1956, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ κήρυξε αντισυνταγματικό το νόμο για το φυλετικό διαχωρισμό. Το κίνημα είχε νικήσει και μαζί του είχε κερδίσει και η γενναία Ρόζα Παρκς, που έκανε, αυτό που έπρεπε να κάνουν όλοι.
Το 1996 της απονεμήθηκε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, ενώ το 1999 τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου για τον αγώνα της κατά του ρατσισμού, ένα μετάλλιο υψίστης τιμής, που σπάνια προοριζόταν για απλούς πολίτες. Η Ρόζα Παρκς πέθανε το 2005 σε ηλικία 92 ετών.
Ήταν η πρώτη γυναίκα, η σορός της οποίας εξετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στο Καπιτώλιο. Εξάλλου είχε γίνει το σύμβολο της εποχής της και δίδασκε κάθε μέρα της ζωής της πως η σιωπή δεν θα σώσει τον κόσμο, μόνο η γενναιότητα είναι η φωνή της αλλαγής.
Η ίδια, στην αυτοβιογραφία της είχε τονίσει χωρίς φόβο τον λόγο που είχε αρνηθεί να παραχωρήσει την θέση της: «Οι άνθρωποι πάντα έλεγαν ότι δεν έδωσα την θέση μου γιατί ήμουν κουρασμένη, αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Δεν ήμουν κουρασμένη σωματικά, ή πιο πολύ από ότι είμαι συνήθως μετά από μία μέρα δουλειάς. Δεν ήμουν ούτε μεγάλη, παρόλο που κάποιοι άνθρωποι νομίζουν ότι ήμουν μεγάλη τότε. Ήμουν 42. Όχι, το μόνο πράγμα για το οποίο είχα κουραστεί ήταν πάντα να υποχωρώ».
Η Ρόζα Παρκς δεν σταμάτησε τον αγώνα της το 1955 όμως. Κάθε μέρα της ζωής της δήλωνε ενεργή ακτιβίστρια και έκανε ότι μπορούσε, για να λάβει τέλος ο φυλετικός διαχωρισμός. Έγραψε βιβλία, παρέδιδε ομιλίες και πάνω από όλα μαθήματα ζωής.
Δεκαπέντε σπουδαίες φράσεις της, δείχνουν την σημασία της αλλαγής για την ζωή των ανθρώπων.
«Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να ζει τη ζωή του σαν να αποτελεί παράδειγμα για τους άλλους.»
«Δεν πρέπει ποτέ να φοβάσαι για το τι κάνεις, όταν αυτό είναι σωστό.»
«Θα ήθελα να με θυμούνται σαν έναν άνθρωπο που ήθελε να είναι ελεύθερος… Έτσι και οι άλλοι άνθρωποι θα ήταν επίσης ελεύθεροι.»
«Για να φέρεις την αλλαγή, δεν πρέπει να φοβάσαι να κάνεις το πρώτο βήμα. Θα αποτύχουμε όταν αποτύχουμε να προσπαθήσουμε.»
«Οι αναμνήσεις από τη ζωή μας, τα έργα μας, τις πράξεις μας θα συνεχίσουν και στους άλλους.»
«Χρειάζονται περισσότεροι από ένας άνθρωποι για να έρθει η ειρήνη. Αφορά όλους μας.»
«Αυτό που έχει πραγματικά σημασία δεν είναι αν έχουμε προβλήματα, αλλά πώς αντιδρούμε σε αυτά. Πρέπει να προχωράμε προκειμένου να ξεπεράσουμε οτιδήποτε κι αν αντιμετωπίζουμε.»
«Υπερασπίσου κάτι, αλλιώς θα πέφτεις για τα πάντα. Η σημερινή ισχυρή βελανιδιά είναι ο χθεσινός καρπός που κράτησε το έδαφός του.»
«Πιστεύω ότι υπάρχει μόνο ένας αγώνας. Ο ανθρώπινος αγώνας.»
«Ο ρατσισμός είναι ακόμη μαζί μας. Αλλά είναι στο χέρι μας να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας για το τι θα συναντήσουν, και ας ελπίσουμε ότι θα το αντιμετωπίσουμε.»
«Πιστεύω ότι είμαστε σε αυτό τον πλανήτη Γη για να ζήσουμε, να μεγαλώσουμε και να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να κάνουμε αυτό τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος για όλους τους ανθρώπους, για να απολαμβάνουν την ελευθερία.»
«Όσο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τακτικές για να καταπιέσουν ή να περιορίσουν άλλους ανθρώπους από το να είναι ελεύθεροι, υπάρχει δουλειά που πρέπει να γίνει.»
«Ένας άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.»
«Χωρίς ένα όραμα οι άνθρωποι χάνονται, αλλά χωρίς θάρρος τα όνειρα πεθαίνουν.»
«Με τα χρόνια έμαθα ότι όταν κάποιου το μυαλό αποφασίζει, αυτό ελαττώνει τον φόβο. Ξέροντας τι πρέπει να γίνει, αποφεύγεται ο φόβος.»
